Λάθος μείγμα πολιτικής που σε μέσο χρονικό ορίζοντα οδηγεί σε αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης εφαρμόζει τα χρόνια της κρίσης η χώρα μας στον τομέα του φαρμάκου. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει η ειδική έκθεση που δημοσίευσε, χθες, ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), με τίτλο «το μέλλον της εγχώριας παραγωγής και η ανάγκη για μία νέα πολιτική φαρμάκου», και η οποία καταγράφει την αποτυχία της ελληνικής πολιτείας να αντιμετωπίσει την υπερσυνταγογράφηση φαρμάκων, να αυξήσει το μερίδιο των γενοσήμων και να αντιμετωπίσει την χωρίς επιστημονικά κριτήρια υποκατάσταση των φθηνών φαρμάκων από νεότερα ακριβότερα.
Οπως ενδεικτικά αναφέρεται στην έκθεση, ενώ σε όλες τις άλλες χώρες, η ηλεκτρονική συνταγογράφηση και μάλιστα με βάση τη δραστική ουσία, έχει οδηγήσει σε μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης και αύξηση του μεριδίου των γενοσήμων, αφήνοντας τα καινοτόμα και πιο εξειδικευμένα φάρμακα ως δεύτερη γραμμή θεραπείας, στην Ελλάδα, η άτακτη, χωρίς εσωτερική συνοχή και προσαρμογή στην ελληνική πραγματικότητα, εφαρμογή διεθνών βέλτιστων πρακτικών οδηγεί σε αντίθετα αποτελέσματα.
Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια η μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης επιτεύχθηκε μέσω της τιμολόγησης και των υποχρεωτικών rebate (εκπτώσεις) και clawback (μηχανισμός επιστροφής από τις φαρμακευτικές στον ΕΟΠΥΥ του ποσού που υπερβαίνει τον «κλειστό προϋπολογισμού του Οργανισμού για τη φαρμακευτική δαπάνη»). Οντως, την περίοδο 2012-2015 η δαπάνη μειώθηκε από 2,728 δισ. ευρώ σε 2,142 δισ. ευρώ. Ομως, το 2014, η αγορά επιβαρύνθηκε μόνο για την εκτός νοσοκομείου δαπάνη με 226,4 εκατ. ευρώ σε rebates και 201,8 εκατ. ευρώ clawback (σύνολο 428 εκατ. ευρώ), το 2015 τα αντίστοιχα ποσά ήταν 370 εκατ. ευρώ και 326 εκατ. ευρώ (σύνολο 696 εκατ. ευρώ) και για το 2016 εκτιμάται ότι θα «κλείσουν» στα 304 εκατ. ευρώ και 406 εκατ. ευρώ αντίστοιχα (σύνολο 710 εκατ. ευρώ).
Το γεγονός ότι δεν ελέγχθηκε ο όγκος των φαρμάκων που συνταγογραφούνται (περίπου 6,5 εκατ. συνταγές τον μήνα) και ότι υπάρχουν αντικίνητρα στην προώθηση φθηνών φαρμάκων, καθιστά τη μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης «επίφοβη». Η μείωση των τιμών ειδικά των φθηνών φαρμάκων ωθεί την κατανάλωση σε ακριβότερα φάρμακα, ακόμα και όταν αυτό ιατρικά δεν είναι απαραίτητο. Φαρμακοποιοί και φαρμακαποθήκες δεν έχουν λόγο να προωθήσουν το φθηνό γενόσημο, ειδικά όταν το ποσοστό κέρδους στα φάρμακα με λιανική τιμή έως 50 ευρώ παραμένει σταθερό στο 30%. Παράλληλα, πηγή μεγάλης στρέβλωσης, είναι και ο τρόπος εφαρμογής του clawback. Το ύψος της υπέρβασης από τη δαπάνη επιμερίζεται αναλογικά με το μερίδιο του κύκλου εργασιών σε όλα τα φάρμακα και χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η έκταση της συμβολής του κάθε φαρμάκου στην υπέρβαση, με αποτέλεσμα να είναι «χαμένοι» όσοι μειώνουν τις τιμές των φαρμάκων τους. Αντίθετα, αποτελεί κίνητρο για τις εταιρείες να πιέζουν στην αύξηση του μεριδίου αγοράς των ακριβών φαρμάκων για να αντισταθμίσουν το clawback.
Ο ΣΕΒ στην έκθεσή του προτείνει 13 μέτρα που μπορούν να οδηγήσουν σε μία ισορροπημένη μείωση της δαπάνης. Μεταξύ αυτών είναι η υλοποίηση εκστρατείας ενημέρωσης για την ποιότητα των γενοσήμων, η απαγόρευση χορήγησης αντιβιοτικών χωρίς ιατρική συνταγή, η θέσπιση κινήτρων σε φαρμακοποιούς με ενίσχυση του μεικτού κέρδους τους στα πιο φθηνά των γενοσήμων και μείωση του rebate όταν θα επιτυγχάνονται συγκεκριμένοι στόχοι διάθεσης γενοσήμων, εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων, εξαίρεση από τα όρια δαπάνης, clawback και rebate ειδικών θεραπειών που θα υπόκεινται σε διαπραγμάτευση (αντιρετροϊκά φάρμακα), λειτουργία ηλεκτρονικών μητρώων ασθενών και ενεργοποίηση της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης του υπ. Υγείας.
