Βήματα μπροστά στη μείωση της βλάβης που προκαλούν οι ναρκωτικές ουσίες στους εξαρτημένους συνανθρώπους μας κάνει τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα. Η δημιουργία και διεύρυνση του πλαισίου χορήγησης της ναλοξόνης, γνωστής και ως το αντίδοτο για την υπερδοσολογία, και η διετής λειτουργία του χώρου εποπτευόμενης χρήσης στο κέντρο της Αθήνας, είναι ορισμένες μόνο από τις δράσεις που τα τελευταία δύο χρόνια έχουν καταφέρει να σώσουν ζωές ατόμων που αντιμετωπίζουν καθημερινά το πρόβλημα της εξάρτησης εκτός θεραπευτικού πλαισίου.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών, τα οποία δημοσιοποιήθηκαν στις 7 Μαΐου, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μείωσης της Βλάβης, το 2023 σώθηκαν 138 ανθρώπινες ζωές με τη χορήγηση της ναλοξόνης σε δομές του οργανισμού, αλλά και εκτός. Το πλαίσιο για τη χορήγηση της ουσίας θεσπίστηκε τον Δεκέμβριο του 2021 με σχετική υπουργική απόφαση και διευρύνθηκε και στους μη επαγγελματίες υγείας την άνοιξη του 2023. Ετσι σήμερα, οι streetworkers του ΟΚΑΝΑ, οι εργαζόμενοι στο πεδίο των εξαρτήσεων και στα Καταστήματα Κράτησης, οι διασώστες του ΕΚΑΒ, οι οικογένειες, οι σημαντικοί άλλοι και οι ίδιοι οι ενεργοί χρήστες μπορούν να χορηγούν ναλοξόνη σώζοντας ανθρώπινες ζωές.
Επιπροσθέτως, στα δύο έτη λειτουργίας του ο Χώρος Εποπτευόμενης Χρήσης (ΧΕΧ) του ΟΚΑΝΑ που λειτουργεί στο κέντρο της Αθήνας έχει δεχθεί συνολικά 37.285 επισκέψεις από εξαρτημένα άτομα. Οι 22.085 επισκέψεις έγιναν το 2023. Υπενθυμίζεται ότι πρόκειται για χώρο όπου οι χρήστες μπορούν να κάνουν χρήση της ουσίας τους σε συνθήκες ασφάλειας. Διαθέτει 12 θέσεις ενέσιμης και εισπνεόμενης χρήσης, λειτουργεί από τις 8 π.μ. έως τις 10 μ.μ. κάθε μέρα και έως τώρα στο σχετικό πρόγραμμα έχουν εγγραφεί 1.675 λήπτες των υπηρεσιών του.
Πέρυσι, η Ελλάδα ήταν μία από τις πέντε χώρες της Ευρώπης –οι υπόλοιπες ήταν οι Τσεχία, Ισπανία, Λουξεμβούργο και Νορβηγία– που κατάφεραν να ακολουθήσουν τις κατευθυντήριες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την ποσότητα διανεμόμενου υλικού ασφαλούς χρήσης σε εξαρτημένα άτομα. Μέσω των δράσεων στο πεδίο (streetwork) διανεμήθηκαν 1.169.343 σύριγγες, 116.196 προφυλακτικά, καθώς και 5.565 ΚΙΤ εισπνεόμενης χρήσης για την ουσία shisha, μία κακής ποιότητας κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη που κυκλοφορεί ευρέως τα τελευταία χρόνια στις «πιάτσες» των αστικών ιστών.
Σύμφωνα με τον ΟΚΑΝΑ, στο πλαίσιο της περαιτέρω ανάπτυξης υπηρεσιών μείωσης της βλάβης και της εργαλειοθήκης για την καλύτερη αντιμετώπιση και διαχείριση του προβλήματος της εξάρτησης, σχεδιάζεται η ενεργοποίηση τριών νέων κινητών χώρων εποπτευόμενης χρήσης, δύο εκ των οποίων θα λειτουργήσουν στην Αθήνα και ένας στη Θεσσαλονίκη. Επιπλέον, έχει δρομολογηθεί η δημιουργία ενός Κέντρου Αναφοράς Τοξικώσεων και Υπερδοσολογίας σε συνεργασία με τον ΑΠΘ. Οπως αναφέρει ο οργανισμός, σκοπός του Κέντρου είναι η κάλυψη των αναγκών σε τοξικολογικές εξετάσεις που προκύπτουν από τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και η παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο των τάσεων στη χρήση ναρκωτικών ουσιών από τους χρήστες, καθώς και της ανάλυσης των υπερδοσολογιών που συμβαίνουν στη χώρα». Σημειώνεται ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει κάποια αντίστοιχη εστιασμένη στο αντικείμενο υπηρεσία στην Ελλάδα με διασύνδεση με το σύστημα υγείας.
Οι αριθμοί
37.285 επισκέψεις από εξαρτημένα άτομα έχει δεχθεί στα δύο έτη λειτουργίας του ο Χώρος Εποπτευόμενης Χρήσης του ΟΚΑΝΑ.
1.675 χρήστες έχουν εγγραφεί στο σχετικό πρόγραμμα.
138 ανθρώπινες ζωές σώθηκαν το 2023 με τη χορήγηση της ναλοξόνης σε δομές του οργανισμού αλλά και εκτός.
1.169.343 σύριγγες διανεμήθηκαν πέρυσι μέσω των δράσεων στο πεδίο (streetwork).
