Με πρόταση προληπτικής θεσμοθέτησης φοροελαφρύνσεων, όπως η μείωση του ΦΠΑ στα νησιά και η μείωση των εργοδοτικών εισφορών στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, θα απαντήσει η κυβέρνηση στην κοινή απαίτηση των θεσμών για προληπτική θεσμοθέτηση μέτρων για μετά το 2018. Προφανής στόχος είναι να αμβλύνει τις εντυπώσεις και να περιορίσει το πολιτικό κόστος ενός συμβιβασμού, ο οποίος, εάν τελικά επιτευχθεί, θα περιλαμβάνει δύσκολα μέτρα και θα δοκιμάσει τις αντοχές της κυβέρνησης και των κομμάτων που τη στηρίζουν.
Από τις 26 Ιανουαρίου, οπότε οι θεσμοί αρνήθηκαν να συζητήσουν την πρόταση Χουλιαράκη επειδή δεν ικανοποιούσε την απαίτηση του ΔΝΤ για άμεση θεσμοθέτηση μέτρων που θα εφαρμοστούν το 2019, η κυβέρνηση εγκατέλειψε την τακτική του «στρίβειν διά του κόφτη», δηλαδή να εντάξει τη μείωση του αφορολόγητου ορίου και των υφιστάμενων συντάξεων στον αυτόματο μηχανισμό δημοσιονομικής διόρθωσης, που θα ενεργοποιηθεί, αν διαπιστωθεί απόκλιση, την άνοιξη του 2020. Η νέα γραμμή άμυνας είναι πλέον οι συντάξεις, τα εργασιακά και… οι εντυπώσεις. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση:
1. Εμφανίζεται ανοικτή στο να θεσμοθετήσει άμεσα τη μείωση του αφορολόγητου ορίου, που θα τεθεί σε εφαρμογή το 2018 ή το 2019 με ρήτρα ακύρωσης αν επιτυγχάνονται οι δημοσιονομικοί στόχοι.
2. Θέλει να μη νομοθετήσει προληπτικά τη μείωση της προσωπικής διαφοράς στις υφιστάμενες συντάξεις. Ωστόσο, δέχεται να εντάξει το μέτρο στον «κόφτη». Το οικονομικό επιτελείο υποστηρίζει πως ούτε αυτό ούτε το προηγούμενο μέτρο του αφορολογήτου θα εφαρμοστούν, καθώς οι στόχοι θα επιτευχθούν χωρίς αυτά. Στο υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζουν πως οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ είναι απαισιόδοξες και, με δεδομένη την καλύτερη πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών του 2016, θα υποχρεωθεί σύντομα να τις αναθεωρήσει. Σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ, το πρωτογενές έλλειμμα διαμορφώθηκε πέρυσι στα επίπεδα του 2% του ΑΕΠ έναντι στόχου 0,5%. Ενα σημαντικό μέρος αυτής της υπέρβασης –που μένει να υπολογιστεί– είναι μόνιμου χαρακτήρα και θα επηρεάσει θετικά τα δημοσιονομικά μεγέθη του 2017 και των επόμενων ετών.
3. Διεκδικεί ως αντιστάθμισμα να θεσμοθετηθούν φοροελαφρύνσεις στην περίπτωση που υπάρξει υπέρβαση στόχων. Σύμφωνα με κορυφαία πηγή του οικονομικού επιτελείου, οι φοροελαφρύνσεις θα είναι μείωση του ΦΠΑ στα νησιά, ενός μέτρου που έχει προκαλέσει την αντίδραση και τοπικών βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, και η μείωση των εργοδοτικών εισφορών για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Προφανώς είναι μια πρόταση που σκοπό έχει να διευκολύνει την πολιτική διαχείριση του συμβιβασμού, δεδομένου ότι ήδη είναι εξαιρετικά δύσκολη η επίτευξη του στόχου του 3,5% του ΑΕΠ, πόσο μάλλον η υπέρβασή του.
4. Απορρίπτει το ενδεχόμενο αύξησης του ορίου των ομαδικών απολύσεων ως μέτρο που δεν πρόκειται να περάσει από την κοινοβουλευτική ομάδα. Επίσης απορρίπτει μια λύση στα ενεργειακά που θα οδηγούσε σε διάλυση της ΔΕΗ, όπως λένε χαρακτηριστικά.
Κρίσιμη παράμετρος για τη συναίνεση της κυβέρνησης σε μια λύση που θα προβλέπει υποχωρήσεις εκ μέρους της, με τη μορφή της ψήφισης προληπτικών μέτρων, είναι να σημειωθεί πρόοδος στο θέμα της ελάφρυνσης του χρέους, με τη συγκεκριμενοποίηση των μεσοπρόθεσμων μέτρων, τα οποία έχει υποσχεθεί το Eurogroup του περασμένου Μαΐου. Κάτι για το οποίο πιέζει, εξάλλου, και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το οικονομικό επιτελείο υπέβαλε πρόταση για το χρέος που προβλέπει δεκαετή παράταση της «μέσης σταθμισμένης ωρίμανσης». Μια τέτοια λύση, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του οικονομικού επιτελείου, επιτρέπει να περιοριστεί η πίεση για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ στα τρία χρόνια, αντί των 10 που προβλέπει αυτήν τη στιγμή το ευρωπαϊκό σενάριο. Εναλλακτικά επιτρέπει να περιοριστεί το πρωτογενές πλεόνασμα στο 3% του ΑΕΠ για πέντε, για μεγαλύτερη περίοδο, επιτρέποντας έτσι δημοσιονομική ανάσα στην κυβέρνηση και ενισχύοντας την ανάπτυξη.
Σε κάθε περίπτωση, το οικονομικό επιτελείο έχει αποφασίσει να ακολουθήσει τη γραμμή της συνολικής λύσης στα τρία μεγάλα ανοικτά θέματα: Την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και των μέτρων στο πλαίσιο του προγράμματος, δηλαδή ώς το 2018, την υιοθέτηση δημοσιονομικών στόχων για την περίοδο μετά το 2018 και τη συμφωνία επί του μηχανισμού που θα διασφαλίζει την αξιόπιστη επίτευξή τους και τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος.
«Περιμένουμε μια πρόταση για όλα μαζί»,τονίζει κορυφαίο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου. Οπως διευκρινίζει, αυτή δεν θα είναι μια πρόταση-τελεσίγραφο, με την οποία θα καλείται η κυβέρνηση να συμφωνήσει ή να τα σπάσει με τους θεσμούς. «Ολα μαζί πρέπει να συμφωνηθούν», σημειώνει.
Το μεγάλο ερώτημα παραμένει ποια θα είναι η στάση του ΔΝΤ, το οποίο αύριο θα παρουσιάσει την ανάλυση βιωσιμότητας χρέους του. Mέχρι στιγμής δεν έχει δείξει διάθεση υποχωρητικότητας και πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι θα «ξεφύγει» από τη δύσκολη απόφαση με αμφίσημες διατυπώσεις, οι οποίες θα διατηρούν σε εκκρεμότητα την προοπτική συμμετοχής του στο ελληνικό πρόγραμμα. Μια τέτοια εκκρεμότητα ίσως επιβαρύνει την εξέλιξη της διαπραγμάτευσης, εξωθώντας τη χρονικά στα όρια του εκλογικού κύκλου της Ευρώπης, που άλλωστε είναι πολύ κοντά, στα μέσα Μαρτίου.
