Το πάρτι των αγορών και η ανακούφιση των Ευρωπαίων ηγετών ύστερα από τον πρώτο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών συνέκλιναν προς το ίδιο συμπέρασμα: το προβάδισμα του Εμανουέλ Μακρόν και η ανάσχεση της Μαρίν Λεπέν στέλνουν μήνυμα σταθεροποίησης της σκληρά δοκιμαζόμενης Ε.Ε. Αν το 2016 του Τραμπ και του Brexit σηματοδότησε το ζενίθ του δεξιού εθνικισμού, οι γαλλικές εκλογές, μετά τις αυστριακές και τις ολλανδικές, υπόσχονται ένα αντίρροπο 2017. Η «παλιά Ευρώπη» αποδεικνύεται σχετικά ανθεκτικότερη απέναντι στα καινά δαιμόνια από τον αγγλοσαξονικό κόσμο.
Αν και υπάρχει κάποια βάση σε όλα αυτά, θα ήταν ελαφρότητα να θεωρήσει κανείς ότι ο κίνδυνος Λεπέν αποτελεί παρελθόν. Το Εθνικό Μέτωπο συγκέντρωσε τρία εκατομμύρια περισσότερες ψήφους απ’ όσες είχε κερδίσει ο ιδρυτής του, Ζαν-Μαρί Λεπέν, το 2002. Και αν τότε η είσοδός του στον δεύτερο γύρο είχε προκαλέσει εθνικό σοκ, σήμερα η επιτυχία της κόρης του θεωρήθηκε όχι μόνο αναμενόμενη, αλλά και κατά κάποιον τρόπο αποδεκτή. Για πρώτη φορά κάποιοι βουλευτές, ακόμη και μία πρώην υπουργός της Κεντροδεξιάς, στηρίζουν τη Λεπέν στον δεύτερο γύρο.
Επειτα, το σοκ της 23ης Απριλίου διακτίνισε τη Γαλλία σε ένα καινούργιο πολιτικό σύμπαν. Ο παραδοσιακός διπολισμός κατέρρευσε, με τους υποψηφίους των δύο κομμάτων εξουσίας να αποκλείονται. Ειδικά το Σοσιαλιστικό Κόμμα, που συρρικνώθηκε από το 28,6% του 2012 στο… 6,4%, αποτελεί πλέον άταφο νεκρό. Για πρώτη φορά από τη δεκαετία του 1970, στον ευρύτερο χώρο της Αριστεράς κυριαρχεί μια αντισυστημική δύναμη, η Ανυπότακτη Γαλλία, του Ζαν-Λικ Μελανσόν, παίρνοντας τη θέση του ιστορικού Κ.Κ. Στο σύνολό τους, οι υποψήφιοι που τοποθετούνται εχθρικά έναντι της Ε.Ε. ψηφίστηκαν από το 49,6% του εκλογικού σώματος.
Κοινωνικά ρήγματα
Τα πολιτικά ρήγματα διαπλέκονται με τα κοινωνικά. Τα στελέχη επιχειρήσεων και τα μορφωμένα μεσοστρώματα προτίμησαν τον Μακρόν, οι άνεργοι και οι νέοι 18-24 ετών τον Μελανσόν, οι βιομηχανικοί εργάτες και η ύπαιθρος τη Λεπέν, οι συνταξιούχοι τον Φιγιόν. Τα 20 παρισινά διαμερίσματα ψήφισαν πολύ διαφορετικά από την υπόλοιπη Γαλλία (Μακρόν 36% – Λεπέν 5%), επιβεβαιώνοντας μια χαρακτηριστική τάση της εποχής μας, που θέλει τους κατοίκους των κοσμοπολίτικων μητροπόλεων, όπως το Παρίσι, το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη και το Βερολίνο, να έχουν περισσότερα κοινά μεταξύ τους παρά με την εθνική ενδοχώρα. Γενικά, Μακρόν και Φιγιόν ψηφίστηκαν κυρίως από τους κερδισμένους της παγκοσμιοποίησης, ενώ τα θύματά της στράφηκαν είτε προς τη Λεπέν είτε προς τον Μελανσόν.
Σε αυτό το φόντο, η έκβαση του δεύτερου γύρου της ερχόμενης Κυριακής δεν διαγράφεται απολύτως βέβαιη. Ασφαλώς ο Εμανουέλ Μακρόν έχει σαφές προβάδισμα: Ρεπουμπλικανοί και Σοσιαλιστές ορθώνουν «φράγμα στη Λεπέν», ενώ οι ψηφοφόροι του Μελανσόν θα μοιραστούν ανάμεσα στην αποχή και στον Μακρόν, στον οποίο οι δημοσκοπήσεις δίνουν γύρω στο 60%. Ωστόσο, ο κεντρώος υποψήφιος ξεκίνησε άσχημα τον δεύτερο γύρο, με τους πρόωρους πανηγυρισμούς του το βράδυ της περασμένης Κυριακής, που ανάγκασαν απολύτως φιλικά έντυπα, όπως η Le Monde, να του υπενθυμίσουν ότι δεν είναι φρόνιμο «να πουλάει το τομάρι της αρκούδας προτού τη σκοτώσει». Ακόμη και η Liberation, που ανήκει στον όμιλο Ροτσίλντ, όπου έκανε καριέρα ο Μακρόν, του συνέστησε να «προσγειωθεί». Αφορμή στάθηκε η επιλογή του να γιορτάσει την επιτυχία του στο διάσημο ρεστοράν La Rotonde, προκαλώντας συνειρμούς με το επινίκιο πάρτι του Σαρκοζί στο πολυτελές Fouquet’s, το 2007. Μια επιλογή που θεωρήθηκε βούτυρο στο ψωμί της Λεπέν, η οποία προσπαθεί να πλασαριστεί ως η «υποψήφια του λαού» απέναντι στον εκλεκτό των ελίτ και εκπρόσωπο των Παριζιάνων bobo (μπουρζουά-μποέμ). Ακολούθησε, την Τετάρτη, η «μάχη της Αμιένης», που εξελίχθηκε σε επικοινωνιακό Βατερλώ για τον Μακρόν. Είχε επιλέξει να πάει στη γενέτειρά του για να συναντηθεί, στην γκρίζα αίθουσα ενός επιμελητηρίου, με συνδικαλιστές της Whirlpool, η οποία ετοιμάζεται να κλείσει το τοπικό εργοστάσιο και να μετακομίσει στην Πολωνία. Ωστόσο η Λεπέν του έκλεψε την παράσταση, καθώς έσπευσε να φωτογραφηθεί μαζί με τους απεργούς, μέσα στο εργοστάσιο, καταγγέλλοντας τον υποψήφιο «της ολιγαρχίας». Μια πικρή ήττα εντός έδρας, που μπορεί να στοιχίσει στον Μακρόν.
Παρ’ όλα αυτά, παραμένει απίθανο να επικρατήσει στον δεύτερο γύρο η Μαρίν Λεπέν. Βέβαια, ακόμη και 40% να συγκεντρώσει, θα είναι μια πολύ ανησυχητική εξέλιξη, καθώς η Ακροδεξιά θα έχει σπάσει τον κλοιό της απομόνωσης και θα συμπεριφέρεται στο εξής ως κυβέρνηση εν αναμονή.
Η δεύτερη μάχη
Στο μεταξύ, έχει ήδη ξεκινήσει η δεύτερη κρίσιμη μάχη, εκείνη των βουλευτικών εκλογών του Ιουνίου. Καθώς δεν διαθέτει αυτή τη στιγμή την υποστήριξη συγκροτημένου κόμματος, με εξαίρεση το κεντρώο Modem του Φρανσουά Μπαϊρού, ο Μακρόν επιδιώκει να συσπειρώσει γύρω του τη δεξιά πτέρυγα των Σοσιαλιστών που διαλύονται, με κίνδυνο να δημιουργήσει ένα αμάλγαμα αλληλοσυγκρουόμενων πολιτικών και φιλοδοξιών, που δεν θα εγγυάται κυβερνητική συνοχή.
Από την πλευρά τους, οι Ρεπουμπλικανοί θα επιδιώξουν να ανασυγκροτηθούν γύρω από μια νέα ηγεσία (πιθανόν τον Φρανσουά Μπαρουάν) και να υποχρεώσουν τον Μακρόν σε συγκατοίκηση, ενώ στην Αριστερά έχουν τεθεί σε κίνηση διεργασίες για τον σχηματισμό ενιαίου μετώπου από το ρεύμα του Μελανσόν, την αριστερή πτέρυγα των Σοσιαλιστών και εξωκοινοβουλευτικές οργανώσεις. Το μόνο βέβαιο είναι ότι σε λίγες εβδομάδες η Γαλλία δεν θα μοιάζει καθόλου, στο πολιτικό επίπεδο, με τη χώρα που ξέραμε μέχρι πρόσφατα.