Ο Τραμπ στην παγίδα του αυταρχικού

Ο Τραμπ στην παγίδα του αυταρχικού

3' 3" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο​​ Ντόναλντ Τραμπ δρα και εκφράζεται με ολοένα πιο επιθετικό τρόπο. Φαίνεται ότι έχει παγιδευθεί στη φάκα στην οποία οδηγούνται αυταρχικοί ηγέτες όταν αγνοήσουν τον κανόνα σύμφωνα με τον οποίο η επιβίωσή τους συναρτάται με την ταύτιση των συμφερόντων του μεγαλύτερου δυνατού μέρους του πληθυσμού με την επιτυχία του αρχηγού. Ηγέτες και κινήματα που βασίζονται στην «καθαρότητα» των θέσεών τους για να αναπτυχθούν αναγκάζονται συνεχώς να βρίσκουν εχθρούς και να τους υποτάσσουν – ώστε να συσπειρώνουν τους οπαδούς, να τρομάζουν αντιπάλους και να πείθουν τους έως τότε αμέτοχους να προσχωρήσουν στη νικητήρια ομάδα. Η στρατηγική αυτή μπορεί να πετύχει μόνον όταν η συμπεριφορά του ηγέτη ή της ηγετικής ομάδας δεν είναι τόσο ακραία ώστε να συσπειρώσει πολλούς αντιπάλους, οι οποίοι γνωρίζουν ότι αν δεν νικήσουν δεν θα επιζήσουν. Το πολύ «διαίρει και βασίλευε» μπορεί να αφήσει τόσους «απ’ έξω», που κάποια στιγμή να ενωθούν.

Η πιο ακραία περίπτωση της εποχής μας είναι το αυτοαποκαλούμενο Ισλαμικό Κράτος. Αναπτύχθηκε ως μέρος της αντίστασης σουνιτών εναντίον της επικράτησης της σιιτικής πλειοψηφίας στο Ιράκ μετά την εισβολή των ΗΠΑ. Οι ακρότητες στη σκέψη αλλά κυρίως στις πράξεις του ανάγκασαν έως και κράτη που υποστήριξαν το Ι.Κ. ως ανάχωμα εναντίον της επιρροής του Ιράν να το εγκαταλείψουν. Μεθυσμένοι με τις πρώτες τους νίκες, οι φανατικοί τζιχαντιστές αυτονομήθηκαν πλήρως και εξαπλώθηκαν σε μεγάλες περιοχές της Συρίας, του Ιράκ και της Λιβύης. Ηταν σαφές ότι καμία χώρα δεν θα μπορούσε να συνεργαστεί μαζί τους χωρίς να προκαλεί την οργή άλλων στην περιοχή αλλά και ολόκληρης της ανθρωπότητας. Ετσι, συγκροτήθηκε εναντίον του Ι.Κ. ένα ευρύ μέτωπο δυνάμεων που συμπεριλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ΗΠΑ και Ρωσία, τους στρατούς αλλά και αντάρτικες ομάδες της Συρίας και του Ιράκ, σουνίτες Κούρδους και σιίτες πολιτοφύλακες. Στη λεπτή γραμμή που χωρίζει τη «ζωογόνα» ένταση από την καταστροφή πατάει σήμερα ο Κιμ Γιονγκ Ουν. Η στρατηγική της αντιπαράθεσης με τις ΗΠΑ τον οδήγησε να απειλεί ευθέως ότι θα πλήξει αμερικανικό στόχο. Η αφροσύνη τον απομονώνει και από τους τελευταίους που τον ανέχονταν σε άλλες χώρες, αλλά τον θέτει και σε ακόμη πιο άμεσο κίνδυνο: αφού η ανάγκη να φανεί ισχυρός οδήγησε τον δικτάτορα στην πρόκληση εναντίον των ΗΠΑ, ή θα αναγκαστεί να υποχωρήσει, με κίνδυνο να χάσει τον μανδύα του παντοδύναμου ηγέτη, ή θα θέσει τον λαό του σε άμεσο κίνδυνο από αμερικανικά αντίποινα. Οι περισσότεροι αυταρχικοί ηγέτες κινούνται κοντά στη γραμμή κινδύνου αλλά φροντίζουν να μην προκαλούν περισσότερους εχθρούς απ’ όσους μπορούν να διαχειρισθούν. Οταν, όμως, πλησιάζουν πολύ τη γραμμή, το μόνο που τους μένει είναι να αυξάνουν συνεχώς την ένταση, να διχάσουν περισσότερο τον λαό, όπως κάνει σήμερα ο Ερντογάν. Πολλοί θα ήθελαν να μιμηθούν τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος πέτυχε τον συνδυασμό της καθυπόταξης των κρατικών θεσμών και της απάθειας του λαού, ώστε να μπορεί να ελέγχει την πολιτική της χώρας του με σχετικά λίγη βία. Οι εντάσεις με ξένες δυνάμεις βρίσκονται στο όριο, χωρίς όμως να έχουν προκαλέσει ευρεία και δυναμική συσπείρωση εναντίον της Ρωσίας. Η επιτυχία Πούτιν έχει σχέση και με τη συγκυρία αλλά και με τον χαρακτήρα του ηγέτη, που γνωρίζει τα επικίνδυνα όρια και που «μοιράζεται» τα λάφυρα της εξουσίας με μια ελίτ την οποία ελέγχει απολύτως. Δηλαδή, αρκετοί εξαρτώνται απ’ αυτόν για να ελέγχουν τους υπόλοιπους, χωρίς να είναι σε θέση κανείς να τον απειλήσει.

Το γεγονός ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έφτασε στο σημείο να δείχνει κατανόηση για τις θέσεις ναζί και άλλων ακραίων μειοψηφιών στις ΗΠΑ, να απειλεί με πόλεμο και τη Β. Κορέα και τη Βενεζουέλα, αλλά και να επιτίθεται σε κορυφαία μέλη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος μαρτυρά ότι ο ίδιος δεν έχει όρια, ότι πιστεύει ότι η επιθετικότητα αρκεί για να νικά, ότι αγνοεί πως, όταν και οι φίλοι συσπειρώνονται εναντίον του ηγέτη, το τέλος πλησιάζει.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή