Τίποτα δεν θα είναι ξανά το ίδιο

Τίποτα δεν θα είναι ξανά το ίδιο

8' 57" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ισως η πιο επιτυχημένη αφιέρωση που γράφτηκε για τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών στο 113o και τελευταίο Eurogrοup που συμμετείχε ήταν αυτή του Ευκλείδη Τσακαλώτου. «Τίποτα δεν θα είναι ξανά το ίδιο» έγραψε ο Ελληνας υπουργός στην ευρωπαϊκή σημαία δώρο των ομολόγων του. Και παρά τα όσα πιστεύει ο καθένας για τον απερχόμενο υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας, ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει ότι η απουσία της ιδιαίτερα δυνατής προσωπικότητας που ηγεμόνευε στα Eurogroup –ακόμα και όταν δεν μιλούσε– θα αλλάξει τη δυναμική των συναντήσεων. Δεν είναι τυχαίο ότι υπουργός… μικρής χώρας θεωρούσε τόσο αναγκαίο να τονίζει ότι «συμφωνώ με τον Βόλφγκανγκ» κάθε φορά που έπαιρνε τον λόγο, ώστε σε κάποια συνεδρίαση σημείωσε το «συμφωνώ με τον Βόλφγκανγκ» πριν ακόμη ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών εκφράσει τη γνώμη του, προκαλώντας την ανταλλαγή περιπαικτικών μορφασμών από τους ομολόγους του. 

Ωστόσο, υπήρχε περίοδος που ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δεν ήταν το κεντρικό πανίσχυρο πρόσωπο των συνεδριάσεων των υπουργών Οικονομικών. Την πρώτη χρονιά που ανέλαβε υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, το 2009, τα αγγλικά του ήταν περιορισμένα, ενώ συχνά δεν αντιλαμβανόταν τα τεχνικά σκέλη των συζητήσεων όντας νομικός κι όχι οικονομολόγος.

Ομως η σχολαστικότητα, η επιμέλεια και η έμφαση στην λεπτομέρεια αλλά και το πολιτικό βάρος που απέπνεε, γρήγορα κυριάρχησαν στην αίθουσα του Eurogroup. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Ελληνες ομόλογοί του, με τους οποίους επικοινώνησε η «Κ», αναφέρονται όλοι σε αυτόν ως έμπειρο γνώστη της ελληνικής οικονομίας. Αλλωστε, δεν είναι μυστικό ότι ο Γερμανός πολιτικός έχει ασχοληθεί με την ελληνική κρίση περισσότερα συνεχόμενα χρόνια από οποιονδήποτε Ελληνα υπουργό Οικονομικών.

Χαρακτηριστικό της σχολαστικότητάς του ήταν η αναλυτική λίστα με τα 72 προαπαιτούμενα που δεν είχαν ολοκληρώσει οι προηγούμενες κυβερνήσεις όταν ανέλαβε ο Αντώνης Σαμαράς, με την οποία υποδέχθηκε τον τότε υπουργό Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα στην πρώτη του επίσκεψη στο Βερολίνο, τον Σεπτέμβριο του 2012. «Υou have to deliver» είχε πει τότε στον Γ. Στουρνάρα.  

«Δεν τον έπιανες ποτέ απροετοίμαστο ούτε στην πιο μικρή λεπτομέρεια» λέει στην «Κ» ο πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας, σημειώνοντας ότι τότε –μέσα σε 2,5 μήνες– η διαπραγματευτική ομάδα του Μαξίμου με επικεφαλής τον δικηγόρο Στ. Παπασταύρου τα ολοκλήρωσε.

Πρωταγωνιστής στα χρόνια της κρίσης

Ο Β. Σόιμπλε ανέλαβε επικεφαλής της γερμανικής οικονομίας το φθινόπωρο του 2009, την ίδια χρονική στιγμή που αποκαλύφθηκε ότι «μια ηλιόλουστη χώρα της Μεσογείου» είχε διψήφιο έλλειμμα και μπορούσε να πάρει μαζί της στην άβυσσο ολόκληρη την Ευρωζώνη. Σε αυτά τα οκτώ χρόνια η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε στο τραπέζι με εννέα διαφορετικούς υπουργούς Οικονομικών. Ο κ. Σόιμπλε, όμως, καθόταν στην ίδια ακριβώς θέση: στην ακριανή γωνία δίπλα στην πόρτα της αίθουσας, στον πέμπτο όροφο του Justus Lipsius, επαναλαμβάνοντας μονίμως την ανάγκη για γενναίες μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας, κάνοντας έτσι το όνομά του άρρηκτα συνδεδεμένο με την ελληνική κρίση. 

Το πολιτικό βάρος που είχε ο Β. Σόιμπλε, βουλευτής της Μπούντεστανγκ από το 1972 και υπουργός σε μία σειρά από υπουργεία πριν αναλάβει το Οικονομικών, δεν το απέπνεε μόνο στην αίθουσα του Eurogroup αλλά και στην ίδια την καγκελαρία. Η Aγκελα Μέρκελ –λένε γερμανικές πηγές– γνώριζε πως υπήρχε μεγάλη πιθανότητα να ήταν ο Σόιμπλε στη θέση της αρχηγός του κόμματος και καγκελάριος αν δεν είχε δεχθεί τη δολοφονική επίθεση που τον άφησε ανάπηρο. Μεταξύ τους υπήρχε πάντα μία άτυπη συμφωνία, λένε οι ίδιες πηγές, που έδινε στον Σόιμπλε την πρωτοκαθεδρία στα οικονομικά, αφήνοντας όλο το υπόλοιπο πεδίο στην εποπτεία της καγκελαρίου. Γνώριζε, όμως, η κ. Μέρκελ πολύ καλά ότι σπάνια μπορούσε να του επιβάλει πράγματα στα θέματα της οικονομίας. Ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης διηγείται στην «Κ» ότι στην επίσημη επίσκεψη στο Βερολίνο, το 2014, ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης ζήτησε κάτι από την καγκελάριο σχετικά με το κυπριακό πρόγραμμα. «Nα δώσουμε οδηγίες στους υπουργούς να το δουν», της είπε χαρακτηριστικά, για να λάβει την απάντηση ότι «εγώ δεν μπορώ να δώσω οδηγίες στον δικό μου, μπορώ απλά να του το αναφέρω». 

Οταν διαφωνούσε

Παρ’ όλα αυτά –λένε γερμανικές πηγές– σε κάποιες περιπτώσεις όταν η κ. Μέρκελ έπαιρνε μία απόφαση που τον έβρισκε αντίθετο, εκείνος την ακολουθούσε κατά γράμμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το 2010, όταν η Γερμανίδα καγκελάριος αποφάσισε ότι θα έπρεπε να συμμετάσχει το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα και αυτός θεωρούσε ότι κάτι τέτοιο ήταν λάθος κίνηση, καθώς θα άνοιγε την πόρτα της Ευρωζώνης σε έναν «ξένο» οργανισμό. Ομως, η απόφαση είχε ληφθεί και ο κ. Σόιμπλε την υπηρέτησε μέχρι τέλους. 

Η πιο βαθιά πάντως πεποίθηση του Γερμανού πολιτικού ήταν ότι οι κανόνες και τα συμφωνηθέντα πρέπει να τηρούνται. Γι’ αυτό όταν οι Ελληνες ομόλογοί του εμφανίζονταν με μία δικαιολογία για να μην τηρήσουν τα συμφωνηθέντα, τους επέπληττε με τη γνωστή του απάντηση, «οι κανόνες στην Ευρωζώνη για να έχουν ισχύ πρέπει να τηρούνται».

Τον Οκτώβριο του 2014, ο τότε Ελληνας υπουργός Γκίκας Χαρδούβελης τον είχε επισκεφτεί στο Βερολίνο για να του εκφράσει την επιθυμία της ελληνικής κυβέρνησης να λήξει νωρίτερα το πρόγραμμα του ΔΝΤ, έτσι ώστε να ευθυγραμμιζόταν και με το πρόγραμμα των Ευρωπαίων που έληγε τον Δεκέμβριο του 2014 – μία πρόταση που στηριζόταν σε λογική βάση. Ο κ. Χαρδούβελης θυμάται ότι ο κ. Σόιμπλε δεν είχε εκφράσει ξεκάθαρη γνώμη στη συνάντηση. Ομως, στο επόμενο Eurogroup και κατά τη διάρκεια συζήτησης για άσχετο θέμα, θυμάται τον Γερμανό ΥΠΟΙΚ να πετάγεται λέγοντας, «κοίτα να δεις τους Ελληνες που θέλουν να φέρουν μπροστά το πρόγραμμα του ΔΝΤ. Μα αυτοί δεν υπέγραψαν ότι το πρόγραμμα λήγει το 2016, γιατί δεν υπακούουν τον κανόνα;».

«Αν μπορώ να μιλήσω»

Δεν ήταν μόνο οι Ελληνες υπουργοί που όταν άκουγαν από την αριστερή γωνία της αίθουσας τη χαρακτηριστική φράση «Ιf I my say» (αν μπορώ να μιλήσω), με την οποία ξεκινούσε κάθε τοποθέτησή του ο Γερμανός ΥΠΟΙΚ, ένιωθαν ένα μικρό άγχος. Ο πρώην Ιρλανδός ΥΠΟΙΚ Μάικλ Νούναν που έμεινε για έξι ολόκληρα χρόνια στη θέση του και διαχειρίστηκε το πρόγραμμα προσαρμογής στη χώρα του λέει στην «Κ» ότι ο Β. Σόιμπλε «βοήθησε πολύ την Ιρλανδία κατά τη διάρκεια του προγράμματός της». Προσθέτει,ότι έβρισκε τον κ. Σόιμπλε «πολύ ειλικρινή και ευθύ σε όλες τις συναλλαγές που είχαμε» και ότι «πάντα ήξερε ο καθένας πού βρισκόταν σε βασικά θέματα μαζί του».

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ευθύτητάς του ήταν και το εξής περιστατικό: την άνοιξη του 2014 έκλεινε η τρίτη αξιολόγηση και ο Γ. Στουρνάρας παρουσίαζε στο Eurogroup την ολοκλήρωση κατά 80% των προαπαιτουμένων. Αντίθετος με την παρουσίαση Στουρνάρα εμφανίστηκε ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ Πόουλ Τόμσεν, που υποστήριζε ότι κάτι τέτοιο δεν είναι αλήθεια και ότι μόνο 60% των προαπαιτουμένων είχε ολοκληρωθεί. Αμέσως ο κ. Σόιμπλε στράφηκε στον Δανό τεχνοκράτη και του επεσήμανε: «Πρόσεχε γιατί αν το χαρτί σου δεν είναι ακριβές και εγώ το πάω στην Μπούντεστανγκ θα έχω πρόβλημα» περνώντας σαφές μήνυμα στον κ. Τόμσεν. Λίγα τηλεφωνήματα αργότερα και με την παρουσίαση περισσότερων στοιχείων από τον κ. Στουρνάρα, ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ, που είχε πάρει το μήνυμα, άλλαξε γνώμη. «Ο Σόιμπλε είχε μπέσα. Αν συμφωνούσε σε κάτι μαζί σου το τηρούσε», σχολιάζει ο κ. Στουρνάρας, ο μοναδικός υπουργός τον οποίο ο Γερμανός είχε επισκεφθεί στην Αθήνα.

Επέμενε στην έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ 

Η παντοδυναμία του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο Eurogroup εδραιώθηκε όταν η αγανάκτησή του με την Ελλάδα και τους χειρισμούς της νεοεκλεγείσας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, τον Ιανουάριο του 2015, χτύπησε κόκκινο. Στην ιδιαίτερα σκληρή στάση που κράτησε βρήκε στενό του σύμμαχο τον πρώην πρωθυπουργό της Φινλανδίας και υπουργό Οικονομικών εκείνο το διάστημα, Αλεξ Στουμπ. «Ο Β. Σόιμπλε και εγώ έπρεπε να είμαστε σίγουροι ότι οι κανόνες ακολουθούντο, καθώς και οι δύο είχαμε την ευθύνη των δικών μας φορολογουμένων. Δεν μπορούσα να πάω στη χώρα μου και να υποστηρίξω ότι πρέπει να σώσουμε την Ελλάδα με τα λεφτά του Φινλανδού φορολογουμένου» λέει στην «Κ».

Η στάση του σκλήρυνε τόσο πολύ, που τον Ιούλιο του 2015 πρότεινε την προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. «Οταν το είδα γραμμένο» λέει Ευρωπαίος αξιωματούχος στην «Κ» που έλαβε το non paper από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών την Παρασκευή, 10 Ιουλίου του 2015, «ήταν πλέον ξεκάθαρο ότι το Grexit ήταν βασική επιλογή της Γερμανίας». «Νομίζω ότι η επιλογή της προσωρινής εξόδου λειτούργησε πολύ καλά ως μια προειδοποίηση για όλους τους εμπλεκομένους» λέει ο Α. Στουμπ. «Εδειχνε ξεκάθαρα ότι υπήρχαν δύο δρόμοι, αυτός της λύσης και της παραμονής στην Ευρωζώνη και ο άλλος της εξόδου».

Από το 2011

Υπενθυμίζεται ότι ο Γερμανός υπουργός, πέραν της γερμανικής πρότασης στη Σύνοδο Κορυφής τον Ιούλιο του 2015 για την προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, είχε επανειλημμένως προτείνει, τόσο στον Ευάγγελο Βενιζέλο –από τον Σεπτέμβριο του 2011 ακόμη, παρουσία του Γιώργου Ζαννιά– όσο και στον Γιάνη Βαρουφάκη το πρώτο εξάμηνο του 2015, την έξοδο της χώρας από την Ευρωζώνη. Οπως έχει αναφέρει και στη Βουλή ο κ. Βενιζέλος, οι Γερμανοί είχαν επεξεργαστεί ένα πρόγραμμα οικονομικής στήριξης της Ελλάδας στο μεσοδιάστημα της μετάβασης από το ευρώ στη δραχμή κυρίως με κονδύλια για ανθρωπιστική βοήθεια.  

Ο Β. Σόιμπλε τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες που πέρασαν τη συνταγή της λιτότητας όχι μόνο δεν είναι αγαπητός, αλλά κατέστη μέχρι και μισητός λόγω και της ρητορικής κάποιων κομμάτων. Στην Κύπρο, λέει ο υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης, «κάποιοι θεωρούν ότι τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οφείλονται στην άτεγκτη στάση του Σόιμπλε. Δεν ωφελεί, όμως, να αναζητούμε αποδιοπομπαίους τράγους για να τους φορτώσουμε δικές μας παραλείψεις». 

Ο κ. Νούναν από την άλλη πλευρά απέδωσε τη σκληρή στάση του κ. Σόιμπλε στη «βαθιά του πίστη στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και στο ότι οι Γερμανοί δεν πρέπει να πληρώνουν για λάθη των άλλων». «Αν πρέπει κάτι να κρατήσουμε, είναι ότι έχουμε ευθύνη να μην αφήνουμε τη χώρα μας εκτεθειμένη σε κινδύνους ώστε να εξαρτάται από τη στάση του όποιου τρίτου», προσθέτει ο κ. Γεωργιάδης.

Δύσκολος

Η ιδιαίτερη ευθύτητα του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε τον έκανε πολλές φορές δύσκολο στη συνεργασία. Γερμανοί αξιωματούχοι αναφέρουν ως χαρακτηριστικό περιστατικό τη φορά που προσέβαλε τον εκπρόσωπο Τύπου του, παρουσία ξένων δημοσιογράφων και τηλεοπτικών καμερών, μιλώντας του απαξιωτικά καθώς εκείνος δεν μπορούσε να βρει την παρουσίαση powerpoint που είχε ετοιμάσει. Ο εκπρόσωπος παραιτήθηκε το ίδιο βράδυ.

Υπερήφανος

Είναι τόσο δυνατός χαρακτήρας και περήφανος που δεν άφηνε κανέναν να τον βοηθήσει με το αναπηρικό αμαξίδιο στο οποίο βρίσκεται καθηλωμένος από το 1990, ύστερα από απόπειρα δολοφονίας του. Στην είσοδο του Eurogroup, όπου περίμεναν οι δημοσιογράφοι, ήταν άγραφος κανόνας οι κάμερες να σβήνουν ώστε να μην υπάρχει κανένα πλάνο ή φωτογραφία που να δείχνει τον Σόιμπλε να βγαίνει από το αυτοκίνητο και να κάθεται στο αμαξίδιό του – μια διαδικασία που έκανε μόνος του χωρίς καμία βοήθεια παρά τη βαριά αναπηρία του.

Καυστικός

Oσοι τον γνωρίζουν μιλούν για το καυστικό του χιούμορ που εξέπλησσε τους πάντες. Την άνοιξη του 2015, σε μία από τις δεκάδες πρωινές συναντήσεις που είχαν οι υπουργοί του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Kόμματος για να συντονίσουν τις θέσεις τους πριν από τα πολλαπλά Eurogroup εκείνης της περιόδου, o Β. Σόιμπλε καθόταν σκυθρωπός. Κάποια στιγμή μπήκε στην αίθουσα ο Αυστριακός υπουργός Οικονομικών κ. Σέλινγκ, μονολογώντας «δεν είμαι διατεθειμένος να ακούσω άλλη μία διάλεξη από τον καθηγητή Βαρουφάκη» – χαρακτηριστικό της τοξικής ατμόσφαιρας που υπήρχε με τον πρώην υπουργό. Οπότε ο Β. Σόιμπλε πετάχτηκε από τη γωνία του για να του απαντήσει με περιπαικτικό ύφος: «Μα γιατί; Αφού είναι δωρεάν!»

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή