ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Η μητέρα των ευρωπαϊκών μαχών ξεκίνησε την περασμένη Παρασκευή κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής. Αυτή δεν είναι άλλη από τη συμφωνία για το ποιος θα είναι ο προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ενωσης την επόμενη επταετία, ένα θέμα που πάντα αποτελεί πηγή μεγάλων εντάσεων ανάμεσα στα κράτη-μέλη καθώς πρέπει ομόφωνα να αποφασίσουν πόσο θα πληρώσει ο καθένας και για ποιες προτεραιότητες.
Η εν λόγω συζήτηση αφορά τον προϋπολογισμό για μετά το 2020 και αυτή τη φορά στη δύσκολη διαδικασία προστίθεται και η αποχώρηση της Μ. Βρετανίας, η οποία δημιουργεί μια τρύπα περίπου 100 δισ. ευρώ που μια σειρά από κράτη-μέλη αρνούνται να καλύψουν.
Οι αποδυναμωμένοι
Συγκεκριμένα, τέσσερα κράτη-μέλη, Ολλανδία, Δανία, Αυστρία και Σουηδία, χωρίς τον βασικό τους σύμμαχο, τη Μ. Βρετανία, που αντιτίθετο στο παρελθόν σε οποιαδήποτε αύξηση στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, βρίσκονται αποδυναμωμένα. Και τις τέσσερις χώρες ενώνει το γεγονός ότι ξοδεύουν πιο πολλά στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό από όσα λαμβάνουν από την Ε.Ε., ενώ αυτή τη φορά έχουν δηλώσει ανοικτά πως «μικρότερη Ε.Ε. σημαίνει και μικρότερος προϋπολογισμός».
Συγχρόνως, πλέον, έχουν απέναντί τους έναν από τους πιο ισχυρούς συμμάχους του παρελθόντος, τη Γερμανία. Επειτα από χρόνια που η Αγκελα Μέρκελ ήταν υπέρμαχος της λιτότητας, τώρα είναι έτοιμη να αυξήσει τη συνεισφορά στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό καθώς δέχεται πιέσεις από τον νέο κυβερνητικό της εταίρο, τους Σοσιαλδημοκράτες.
Ενώ μέχρι τώρα οι συζητήσεις σε κορυφαίο επίπεδο για τον προϋπολογισμό ήταν πολύ γενικές, καθώς οι ηγέτες έλεγαν ότι «θα θέλαμε να αυξήσουμε τα κονδύλια για την προστασία των εξωτερικών συνόρων» ή «ας διπλασιάσουμε τον προϋπολογισμό του προγράμματος Erasmus», οι προτάσεις αυτές δεν είχαν κοστολογηθεί, επισημαίνει Ευρωπαίος διπλωμάτης στην «Κ». Αυτό που την Παρασκευή έγινε ξεκάθαρο είναι ότι για να προχωρήσουν οι παραπάνω νέες δράσεις πρέπει να γίνουν περικοπές στον βασικό κορμό του προϋπολογισμού.
Πάνω από 70% του προϋπολογισμού διατίθεται σε κονδύλια του ταμείου συνοχής, αλλά και κονδύλια για τη γεωργία. Σε αυτά αναμένονται περικοπές ύψους 15%, επιτρέποντας τη χρηματοδότηση σειράς νέων δράσεων. «Ολοι εξέφρασαν την ανάγκη για περισσότερους πόρους στους τομείς της μετανάστευσης, άμυνας και ασφάλειας αλλά και στο πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus», είπε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ μετά τη λήξη της Συνόδου Κορυφής.
Η τελική πρόταση
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει τον Μάιο την τελική της πρόταση για τον προϋπολογισμό, προτείνοντας αύξηση των συνδρομών των κρατών-μελών από το 1% του ΑΕΠ της Ε.Ε., που ήταν μέχρι τώρα, στο 1,1-1,2%. Ομως η συμφωνία δεν πρόκειται να γίνει μέσα στο 2018, «μία συμφωνία φέτος είναι δύσκολη» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Τουσκ.
Χώρες όπως οι Πολωνία, Ιταλία, Ιρλανδία αλλά και οι βαλτικές θέλουν να παραμείνει ο προϋπολογισμός όπως έχει, κοντά στο ένα τρισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι οι χώρες πρέπει να βάλουν το χέρι πιο βαθιά στην τσέπη τους τώρα με την αποχώρηση της Μ. Βρετανίας. Η Πορτογαλία και η Εσθονία, δύο χώρες που λαμβάνουν περισσότερα από την Ε.Ε. από αυτά που δίνουν, δηλώνουν έτοιμες να προσφέρουν περισσότερα στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, ενώ η Γαλλία και το Βέλγιο ακόμα δεν έχουν αποφασίσει ποια στάση θα κρατήσουν.
Για τους Ολλανδούς, πάντως, ιδιαίτερη σημασία παίζει και το πού θα δοθούν τα χρήματα. «Δεν θέλουμε να καταργήσουμε την Κοινή Αγροτική Πολιτική αλλά να βάλουμε τα χρήματα του Ευρωπαίου φορολογούμενου και σε άλλους τομείς που σήμερα ίσως έχουν περισσότερο σημασία όπως η μετανάστευση, η άμυνα, το περιβάλλον, η ψηφιακή ένωση», έλεγε ο Ολλανδός πρέσβης στην Ε.Ε. Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τέθηκε και η πρόταση της Αγκελα Μέρκελ να συνδεθούν τα χρήματα της Ε.Ε. με τη μεταναστευτική πολιτική, ανταμείβοντας τις χώρες που φιλοξενούν σημαντικό πληθυσμό προσφύγων. Αυτή η πρόταση διχάζει, καθώς από τη μία βρίσκει Ολλανδία – Βέλγιο να συμφωνούν, αλλά επικρίθηκε κατηγορηματικά από την Αυστρία και τα νεότερα ανατολικά κράτη-μέλη της Ε.Ε. που παραδοσιακά δεν θέλουν να φιλοξενήσουν ούτε το ελάχιστο από τους πρόσφυγες που αντιστοιχούν σε κάθε χώρα της Ενωσης.