Η κατάρρευση των δημοσίων υποδομών είναι εμφανής. Πολλοί σπεύδουν να την επιρρίψουν στις μνημονιακές περικοπές δαπανών και ιδιαιτέρως των δημοσίων επενδύσεων. Αυτό είναι μόνον εν μέρει ακριβές. Ο λόγος για τον οποίο τα δημόσια αγαθά είναι συνεχώς χειρότερης ποιότητας είναι ότι τα διαχειρίζονται άνθρωποι προσδεδεμένοι με τους πολιτικούς.
Η διαχωριστική γραμμή είναι ευκόλως διακριτή: όπου η παροχή των δημόσιων αγαθών γίνεται από φορείς που διοικούνται με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, η κατάσταση είναι πολύ καλύτερη. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι υπηρεσίες που παρέχονται είναι υψηλού επιπέδου και το μοναδικό πραγματικό πρόβλημα είναι η τιμή για τον καταναλωτή, που μπορεί βεβαίως να ρυθμιστεί στο πλαίσιο μιας προσεκτικής ιδιωτικοποίησης.
Η περίπτωση με την εταιρεία υδροδότησης της συμπρωτεύουσας είναι εξαιρετικά χαρακτηριστική. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια η ΕΥΑΘ εισήχθη στο Χρηματιστήριο και μικρό μέρος των μετοχών αγοράστηκε από νομικά και φυσικά πρόσωπα εκτός Δημοσίου, που κράτησε την απόλυτη πλειοψηφία. Ηταν καλοκαίρι του 2001 και από τότε το κράτος (σήμερα μέσω του ΤΑΙΠΕΔ και του υπερταμείου) διοικεί χωρίς καμία ενόχληση την εταιρεία. Εχει, επομένως, όλη την ευθύνη για την απρονοησία που επέδειξε αφού γνώριζε το πρόβλημα, αλλά δεν έκανε κάτι για να προλάβει την καταστροφή. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι πρόεδρος της εταιρείας είναι καθηγητής του ΑΠΘ εκ των ιδρυτών της οργάνωσης «SOSτε το νερό», που έγινε γνωστός όταν οργάνωσε ένα αμφιλεγόμενο «δημοψήφισμα» για να μην «ιδιωτικοποιηθεί» η ΕΥΑΘ. Χωρίς καθυστερήσεις, μόλις ανέλαβε τη διοίκηση, ο κ. Κρεστενίτης έδωσε το πολιτικό του στίγμα με τη διαβεβαίωση πως «θα σταματήσουν οι διακοπές νερού σε όσους δεν έχουν να πληρώσουν».
Ετσι, η παρούσα διακυβέρνηση σταμάτησε την ιδιωτικοποίηση αλλά αναβίωσε ένα πρόβλημα που υπήρχε πάντοτε στον κρατικό τομέα: τοποθετώντας κομματικούς παράγοντες, το οποιοδήποτε λάθος ή παράλειψη μετατρέπεται αυτομάτως σε πολιτικό ζήτημα με σοβαρές επιπτώσεις στην κεντρική πολιτική σκηνή. Ως αποτέλεσμα, κυβέρνηση και κόμματα εξουσίας υποχρεώνονται να καλύπτουν την όποια κακοδιοίκηση, αλλά και οτιδήποτε άλλο αρνητικό μπορεί να συμβεί. Κατ’ αναλογία, η αντιπολίτευση εκμεταλλεύεται τα λάθη για να αναδείξει τις κυβερνητικές ευθύνες.
Σε αντιπαράθεση, μπορεί κανείς να δει πολλά παραδείγματα καλών πρακτικών. Στις τηλεπικοινωνίες, όπου επικράτησε επί πολλά χρόνια μια κρατική επιχείρηση, ο ΟΤΕ, η χώρα είχε μείνει «έτη φωτός» πίσω από τα έξυπνα κράτη και όταν επιτέλους έγινε η ψηφιακή προσπάθεια βουτηχτήκαμε στα σκάνδαλα (Siemens).
Τα ίδια με την Ολυμπιακή, που κόστιζε στον φορολογούμενο εκατοντάδες εκατομμύρια κάθε χρόνο επειδή δήθεν το κλείσιμό της θα αποτελούσε εθνική καταστροφή. Τώρα η Αεροπορία Αιγαίου επεκτείνεται με ολοένα μεγαλύτερες επενδύσεις, αναλαμβάνοντας περιφερειακό ρόλο και εξυπηρετώντας την πραγματικά «εθνική» ανάταξη του τουριστικού προϊόντος.
Στους αυτοκινητοδρόμους, μέσω της συνεργασίας κράτους και κατασκευαστικών, που έσπευσε να λοιδορήσει ο κ. Σπίρτζης, παραδόθηκε ένα σπουδαίο έργο που κόστισε ακριβότερα ακριβώς επειδή οι κυβερνήσεις παρενέβησαν προσπαθώντας να επανακρατικοποιήσουν τα έργα για να μοιράσουν εξυπηρετήσεις στους ψηφοφόρους τους.
Οι πολιτικές συγκρούσεις αποκρύπτουν το πραγματικό πρόβλημα των δημόσιων υποδομών. Χρειάζονται τεράστιες επενδύσεις κυρίως σε δύο τομείς: στα δίκτυα και στην οργάνωση. Καμία κυβέρνηση δεν θα επιτύχει αν δεν εμπιστευθεί τις μεγάλες διεθνείς εταιρείες να βάλουν τα κεφάλαια και να οργανώσουν τη δουλειά. Οι πολίτες έχουν πολλά να κερδίσουν αν μοιραστεί σωστά η δουλειά μεταξύ όσων επιχειρήσεων γνωρίζουν να κατασκευάζουν και να οργανώνουν σωστά τα έργα και τα δημόσια αγαθά και του κράτους-ελεγκτή, που πρέπει να μάθει να ελέγχει με ορθά πρότυπα τη δουλειά των ιδιωτών. Αντί να προσπαθεί να τα κουκουλώσει, όπως συνέβη με το νερό της μισής (και βάλε) Θεσσαλονίκης.