Πιστεύω ότι δεν είμαι ο μόνος, και αυτό μου δίνει το θάρρος να σας μιλήσω για την κατάστασή μου. Μέσα στο κεφάλι μου έχω διαρκώς έναν φιλελεύθερο και έναν συντηρητικό, οι οποίοι μονίμως διαφωνούν, πολύ συχνά τσακώνονται και, σπανιότατα, καταφέρνουν να συμβιβαστούν. Μετά τόσα χρόνια που τους ανέχομαι να τσακώνονται μέσα στο κεφάλι μου, πρέπει να παραδεχθώ ότι μεταξύ τους υπάρχει αβυσσαλέα αντιπάθεια. Τελευταία ιδίως, λόγω Μακεδονικού, με έχουν τρελάνει.
Ο φιλελεύθερος επικαλείται πάντα την ιστορία του ζητήματος και υποστηρίζει ότι ο μακεδονικός εθνικισμός είναι μια ιστορική πραγματικότητα, την οποία δεν μπορούμε εύκολα να αρνηθούμε έπειτα από έναν αιώνα ύπαρξης και παραπάνω. Αν πράγματι θέλουμε να υπάρχει αυτό το κράτος, να είναι σταθερό και να αναπτύξουμε τις σχέσεις μας επ’ αμοιβαία ωφελεία, δεν μπορούμε να τους αρνηθούμε το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού. Αυτό συνεπάγεται, όμως, ότι δεν μπορούμε να τους αρνηθούμε ούτε τη γλώσσα ούτε την εθνικότητα. Χωρίς αυτά, το κράτος τους δεν μπορεί να σταθεί. Δεν μπορεί να υπάρξει έθνος-κράτος χωρίς έθνος – πώς το λένε; Επιπλέον, δεν υπάρχει λόγος να φοβόμαστε ένα κράτος Σλάβων-Μακεδόνων. Ούτε κοινότητα σλαβοφώνων υπάρχει στην Ελλάδα, τέτοιου μεγέθους ώστε να συνιστά κίνδυνο, ούτε ο φόβος της υφαρπαγής πολιτιστικής κληρονομιάς υφίσταται. Μιλάμε για Σλάβους που διαμόρφωσαν μακεδονική συνείδηση, μέσα στο καζάνι του ανταγωνισμού των εθνικισμών στα Βαλκάνια.
Ο συντηρητικός δεν ακούει κουβέντα για εθνικότητα ή γλώσσα – είναι αμετακίνητος σε αυτά. Αν αυτοί ονομάζονται Μακεδόνες, πώς ο Βορειοελλαδίτης θα λέει ότι είναι Ελλην Μακεδών; Ο τρίτος που δεν ξέρει ευλόγως θα νομίσει ότι είναι ένας Μακεδόνας, όπως οι άλλοι των Σκοπίων, ο οποίος όμως συμβαίνει να είναι εγκατεστημένος στην Ελλάδα. Αναγκαστικά, λοιπόν, το «Μακεδών» στη Βόρεια Ελλάδα θα εκλείψει και θα μείνει μόνο το «Ελλην». Καταφεύγει όμως και αυτός στην Ιστορία, για να θεμελιώσει την άρνησή του. Θα σου πει, λοιπόν, ότι η ιδιοτροπία να αναγνωρίζουμε μόνο στον εαυτό μας τον προσδιορισμό «Μακεδόνας» είναι το τίμημα που πρέπει να αποδεχθούμε για την επιτυχία μας στην οικοδόμηση του έθνους μας. Η ενσωμάτωση των προσφύγων, η ομογενοποίηση του έθνους που προέκυψε μετά τη γεωγραφική εξάπλωση της χώρας είναι το μέγα success story του ελληνικού 20ού αιώνα. Είναι επίτευγμα σπουδαίο και παράγοντας που διευκόλυνε την εκτόξευση της σύγχρονης Ελλάδας στο δεύτερο ήμισυ του ίδιου αιώνα. Πώς πάμε λοιπόν να το καταστρέψουμε; Και ο θυμός των ανθρώπων αυτών, όταν σμίξει με τον θυμό της κρίσης, τι είδους χαρμάνι θα βγάλει; Ας μην παίζουμε με τη φωτιά!..
Δεν σας το είπα από την αρχή, για να μη χαλάσω την ιστορία, αλλά ευτυχώς υπάρχει και ένας τρίτος μέσα στο κεφάλι μου. Είναι ο πραγματιστής, ο οποίος εμφανίζεται στο τέλος ως από μηχανής θεός και τους λέει: Ακούστε, παιδιά, άδικα τσακώνεστε. Επειδή ακριβώς το θέμα του ονόματος της Μακεδονίας χτυπάει κατευθείαν στο νεύρο τον εθνικό μας μύθο, το πιθανότερο είναι να μη γίνει τίποτε. Τέτοιας έκτασης λαϊκή αντίδραση, όπως αυτή που καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις, μόνον η σύμπνοια του πολιτικού κόσμου θα μπορούσε να την αντιμετωπίσει. Αυτό θα προϋπέθετε ηγεσία, δηλαδή πολιτικούς έτοιμους να πάνε αντίθετα προς το λαϊκό αίσθημα, αλλά και κοινωνικές ελίτ με κύρος στην κοινωνία. Βλέπετε να υπάρχουν πουθενά αυτά; Και δεν εννοώ μόνο στην Ελλάδα. Η κρίση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας συμβαίνει παντού στη Δύση, απλώνεται ώς εκεί που φθάνουν η Παγκοσμιοποίηση και το Ιντερνετ. Αυτά τους λέει ο πραγματιστής και με αφήνουν να ησυχάσω.
Την επομένη, βέβαια, όλο και κάποια είδηση θα ξεπεταχτεί για το Μακεδονικό, οπότε δώσ’ του πάλι απ’ την αρχή η ίδια ιστορία. Το έχω αποδεχθεί, όμως. Ετσι είναι για οποιονδήποτε αρνείται την ασφάλεια της θρησκείας – είτε της παλιάς, όπως ο χριστιανισμός, είτε των συγχρόνων, όπως ο μαρξισμός και ο φιλελευθερισμός…