Τα σπίτια, οι αυλές και οι κήποι στον προσφυγικό συνοικισμό της Ελευσίνας ανοίγουν για τους επισκέπτες της ιστορικής γειτονιάς σε ένα ζωντανό έργο συλλογικής μνήμης. Το Φεστιβάλ Συνοικισμός, που ξεκινάει την ερχόμενη Παρασκευή, είναι η πρώτη μεγάλη δράση της Ελευσίνα 2021 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, ένα προοίμιο με site specific παραστάσεις και κεντρικό άξονα το προσφυγικό ζήτημα. Το φεστιβάλ διοργανώνεται λίγες ημέρες πριν από την επίσκεψη των εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θα ελέγξουν την πρόοδο του φορέα σε σειρά ζητημάτων, όπως τα οργανωτικά και τη σύνθεση του διοικητικού συμβουλίου, στις αρχές Ιουλίου.
Ο Ευριπίδης Λασκαρίδης και ο Σύλλογος Μικρασιατών Ελευσίνας διοργανώνουν τις «Διαδρομές στις Ρίζες #2», στην περιοχή που εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες του 1922. Στον πρώτο βιωματικό περίπατο του 2016, ο κ. Λασκαρίδης εστίασε στις αφηγήσεις των κατοίκων για το παρελθόν, την ιστορική μνήμη και τις σύγχρονες προεκτάσεις της αναγκαστικής μετακίνησης. Φέτος οι κάτοικοι γίνονται συνδημιουργοί του έργου και πρωταγωνιστούν ανοίγοντας τα σπίτια τους και τις ζωές τους στους επισκέπτες του περιπάτου.
Η Γιολάντα Μαρκοπούλου και η ομάδα Station Athens δημιουργούν την παράσταση «Ε_ΦΥΓΑ – Ελευσίνα», με προσωπικές ιστορίες προσφύγων από το Μπανγκλαντές, το Πακιστάν και το Αφγανιστάν να συναντούν εκείνες των Μικρασιατών.
Η Τάνια ελ Κουρί δημιουργεί τη βιωματική περφόρμανς «Ως εκεί που φτάνουν τα δακτυλικά μου αποτυπώματα». Με το σκεπτικό ότι τα δακτυλικά αποτυπώματα είναι το πρώτο σημείο αφής του σώματος και ειδικά στους πρόσφυγες χρησιμοποιούνται για την ταυτοποίηση και την επαναπροώθησή τους, η περφόρμανς καλεί έναν θεατή να αγγίξει τα χέρια ενός πρόσφυγα χωρίς να βλέπει ο ένας τον άλλο. Ο πρόσφυγας σημαδεύει τον θεατή ζωγραφίζοντας το χέρι του.
Στις «Ιστορίες καταφυγίου» το κοινό καλείται να βιώσει για λίγο την κατάσταση του πρόσφυγα και να δει, ξαπλωμένο σε μεταλλικές κουκέτες, βίντεο που τράβηξαν τρεις Σύροι αιτούντες άσυλο στο Μόναχο της Γερμανίας. Με μια κάμερα, ένας άνδρας 26 ετών, ένα ανήλικο αγόρι που προσπαθεί να φέρει την οικογένειά του στην Ευρώπη και μια νεαρή μητέρα κινηματογράφησαν την καθημερινότητά τους και τα αγαπημένα τους μέρη στο Μόναχο μέχρι να τελεσφορήσει η διαδικασία ασύλου τους.
Ο Ιταλός καλλιτέχνης Αλφρέντο Ρομάνο δημιουργεί την εικαστική έκθεση «Σχισμές – Συρραφές» με έργα εμπνευσμένα από την παραμονή του στην Ελευσίνα και από παλιότερες εκθέσεις του στην Ελλάδα εστιασμένες στη μετανάστευση.
Στη συμβολή των οδών Δαρδανελλίων και Μαιάνδρου, η γνωστή ομάδα Beforlight θα δημιουργήσει τη «Φωτοσύναξη», μια φωτιστική εγκατάσταση, που θα συνοδεύσει τις συζητήσεις του φεστιβάλ, το παράλληλο πρόγραμμα και τα εργαστήρια καθώς και τη συναυλία της Λένας Κιτσοπούλου.
Φεστιβάλ Συνοικισμός, 15-25 Ιουνίου, Ελευσίνα.