Κατάγεται από τη Νορβηγία, αλλά για πολλά χρόνια «χοροπηδούσε από νησί σε νησί», όπως του αρέσει να λέει, περνώντας σημαντικά χρονικά διαστήματα στην Αγγλία, στο σύμπλεγμα νησιών Kristiansund της Νορβηγίας, στο αρχιπέλαγος Florida Keys των ΗΠΑ και στην Κρήτη. Ο Gunnar Stromsholm έχει υπάρξει χορευτής, σχεδιαστής κοσμημάτων, επίδοξος κινηματογραφιστής και χορηγός των τεχνών. Σήμερα ζει μεταξύ Λονδίνου –όπου εργάζεται ως ιμπρεσάριος για διεθνούς φήμης μουσικούς και τραγουδιστές κλασικής μουσικής– και Μακρυγιαλού Λασιθίου – όπου ηγείται μιας μικρής επιχείρησης με ενοικιαζόμενα δωμάτια, παράγει ελαιόλαδο και διοργανώνει το ετήσιο φεστιβάλ κλασικής μουσικής Casa dei Mezzo Chamber Music Festival.
Πώς βρεθήκατε στην Κρήτη;
Ήρθα για πρώτη φορά το 1979, όταν ένας φίλος μού πρότεινε να αγοράσουμε από κοινού ένα σπίτι στον Μακρυγιαλό. Όταν έφτασα στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου και πήρα ταξί, ο οδηγός δεν ήξερε ούτε καν προς τα πού έπεφτε. Ένα μικρό ψαροχώρι ήταν με μερικά σπιτάκια και τρεις ταβέρνες. Οι λιγοστοί τουρίστες, όμως, που έφταναν τότε με τα σακίδια στην πλάτη μπορούσαν και να φάνε και να πιούνε με μόλις 150 δραχμές. Όσο για τους ντόπιους, αν και ζούσαν με λιγότερες ανέσεις από ό,τι σήμερα, έβγαζαν χρήματα και ήταν πιο χαρούμενοι νομίζω. Αυτά πριν από την άφιξη του μαζικού τουρισμού.
Τι άλλο θυμάστε από εκείνη την εποχή;
Θυμάμαι κάποιες Εγγλέζες κυρίες με τουίντ φουστίτσες και ανατομικά παπούτσια που έρχονταν κάθε χρόνο την άνοιξη, για να θαυμάσουν τη φύση και να ζωγραφίσουν λουλούδια. Έπρεπε να τις έβλεπες πόσο ευτυχισμένες ήταν. Σταμάτησαν να έρχονται πριν από καμιά εικοσαριά χρόνια. Μάλλον δεν ζουν πια. Οι Γερμανοί που έρχονται πλέον στην Κρήτη για τη φύση της δεν νοιάζονται για λουλούδια.
Οι Κρητικοί πώς σας είχαν φανεί;
Περήφανοι για το νησί τους και την κουλτούρα τους και καχύποπτοι με τους ξένους. Γεννήθηκα όμως και εγώ σε νησί, στο Kristiansund της Νορβηγίας, και οι άνθρωποι εκεί είχαν παρόμοια νοοτροπία, οπότε μπορώ να καταλάβω τους Κρητικούς. Δύσκολα σε πλησιάζουν, όμως από τη στιγμή που θα σε γνωρίσουν, αρχίζουν και σε νοιάζονται.
Γιατί αποφασίσατε να μείνετε μόνιμα εδώ;
Είχα κουραστεί να ζω μεταξύ τεσσάρων διαφορετικών χωρών και ο Μακρυγιαλός με είχε κερδίσει από την πρώτη στιγμή, ιδιαίτερα με εκείνη τη θέα του λιμανιού από το σπίτι μου. Γι’ αυτό και στη συνέχεια αγόρασα και άλλα σπίτια, το ένα δίπλα στο άλλο, και το 2012 αποφάσισα να μετακομίσω εδώ μόνιμα για να τα αξιοποιήσω τουριστικά. Τα ανακαίνισα, τα διαμόρφωσα, τα διακόσμησα. Τα έχω ονομάσει The White Houses, λευκά σπίτια δηλαδή. Το 2003 αγόρασα και έναν ελαιώνα με 300 δέντρα, με σκοπό να παράγω και να εξάγω ελαιόλαδο. Πλέον το πουλάω στον τοπικό συναιτερισμό προς δική του εκμετάλλευση. Εντός του ελαιώνα, όμως, το 2003 έχτισα το σπίτι όπου μένω τώρα και στο οποίο φιλοξενώ και το φεστιβάλ Casa dei Mezzo Chamber Music Festival.
Πώς προέκυψε το φεστιβάλ;
Εντελώς τυχαία το 2004. Κάποιοι Νορβηγοί φίλοι ήθελαν να κάνουν τον γάμο τους στον Μακρυγιαλό –τέτοια διαφήμιση του είχα κάνει–, οπότε έφεραν στο χωριό τους δικούς τους και το γλεντήσαμε για τα καλά. Κάποιο βράδυ στο σπίτι μου, ένας από τους καλεσμένους, που ήταν συνθέτης, εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ από τον χώρο που συνέθεσε ένα κομμάτι εμπνευσμένος από αυτόν. Το κονσέρτο για εκείνο το κομμάτι έγινε στο σπίτι μου μερικές μέρες αργότερα και έτσι γεννήθηκε το φεστιβάλ. Από τότε, σχεδόν κάθε χρόνο μετατρέπω το σπίτι μου σε συναυλιακό χώρο και το ανοίγω για το κοινό.
Γιατί, όμως, φεστιβάλ κλασικής μουσικής;
Όταν ζούσα στη Νορβηγία, ήμουν χορηγός ενός φεστιβάλ κλασικής μουσικής και σκέφτηκα ότι θα μπορούσα να κάνω κάτι αντίστοιχο και στην Κρήτη. Ήταν η δική μου απάντηση στην έλλειψη κουλτούρας την οποία φέρνει μαζί του ο μέσος all-inclusive τουρίστας. Επίσης, ήθελα να δείξω στους ντόπιους ότι μπορούν να προσελκύσουν και ένα άλλο είδος τουρίστα στον τόπο τους. Έναν τόπο που, ενώ έχει τα φόντα να αναπτυχθεί τουριστικά χάρη στην υπέροχη φύση του, τα μοναστήρια, τα ενετικά ερείπια, το μινωικό παλάτι της Ζάκρου, τους ωραίους ανθρώπους του, είναι παραμελημένος.
Πώς αντιμετώπισαν την πρωτοβουλία οι ντόπιοι;
Όταν πρωτοξεκίνησα, η τοπική κοινωνία πίστευε ότι έκανα ένα φεστιβάλ για μένα και τους φίλους μου. Στη συνέχεια, επειδή μας στήριζε ένα τοπικό ωδείο και ανοίγαμε το φεστιβάλ με συναυλία των μαθητών του, άρχισαν να έρχονται οι γονείς, οι παππούδες και οι γιαγιάδες και κατάλαβαν περί τίνος επρόκειτο –αν και δεν εξοικειώθηκαν ποτέ με αυτή τη μουσική. Υπάρχει, ωστόσο, κόσμος που κατεβαίνει από το Ηράκλειο και από τον Άγιο Νικόλαο, ενώ κάποιοι ξένοι τουρίστες δεν θα είχαν επισκεφθεί ποτέ τον Μακρυγιαλό αν δεν υπήρχε το φεστιβάλ. Η εβδομάδα του φεστιβάλ είναι η καλύτερη εισπρακτικά όλου του έτους για το χωριό, με εξαίρεση την εβδομάδα του Δεκαπενταύγουστου. Οι επισκέπτες νοικιάζουν τα δωμάτιά του, τρώνε στις ταβέρνες του και ψωνίζουν από τα μαγαζιά του.
Η τοπική αυτοδιοίκηση σας έχει στηρίξει;
Λαμβάνουμε ελάχιστη οικονομική στήριξη. Αν και έχω παραστεί σε πολλές συνεδριάσεις της τουριστικής επιτροπής του Δήμου Ιεράπετρας, δυσκολεύομαι να τους πείσω για τη σημασία του φεστιβάλ ως μοχλού ανάπτυξης της περιοχής.
Πώς συντηρείται οικονομικά το φεστιβάλ;
Τα έσοδα από τα εισιτήρια και κάποιες ιδιωτικές χορηγίες καλύπτουν τα μεταφορικά και τη διαμονή των καλλιτεχνών – οι οποίοι κατά τ’ άλλα δεν αμείβονται. Επίσης, με μια μικρή χρηματοδότηση από την Περιφέρεια Κρήτης καλύπτουμε μέρος των εξόδων για τον φωτισμό και τον ήχο, που πρέπει να είναι άρτιος, γιατί όλες οι συναυλίες ηχογραφούνται για μετάδοση από την Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση (EBU). Τα υπόλοιπα έξοδα τα αναλαμβάνω εγώ.
Tι περιλαμβάνει φέτος το πρόγραμμα;
Στο φετινό φεστιβάλ (22-25/6), που είναι αφιερωμένο στον Ρομαντισμό, θα απολαύσουμε μεταξύ άλλων το Amadeus Piano Trio από το Σάλτσμπουργκ σε έργα Μότσαρτ, Χάιντν, Γκλίνκα, Σιμπέλιους και Πιατσόλα, και το Armoniosa Baroque Ensemble από την Ιταλία σε έργα των Κορέλι, Τζεμινιάνι, Γ. Σ. Μπαχ, Γκρατσιάνι και Βιβάλντι. Το πλήρες πρόγραμμα έχει αναρτηθεί στο www.casadeimezzo.com
Τι εξορμήσεις στην περιοχή θα προτείνατε στους ανθρώπους που θα έρθουν για το φεστιβάλ;
Στην περιοχή υπάρχουν τρία υπέροχα φαράγγια. Το φαράγγι των Πεύκων, που κατηφορίζει από το χωριό Πεύκοι προς τον Μακρυγιαλό και είναι το πιο βατό, το φαράγγι Περβολάκια δίπλα στη Μονή Καψά, που είναι το πιο δύσκολο, και της Ζάκρου (ή φαράγγι των νεκρών), το οποίο λέγεται ότι οι Μινωίτες χρησιμοποιούσαν ως τόπο ταφής των νεκρών τους. Εκεί κοντά βρίσκεται και το μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου. Τέλος, αξίζει μια επίσκεψη στο εγκαταλελειμμένο μεσαιωνικό χωριό Ετιά της Σητείας, όπου θα δείτε και την ενετική έπαυλη του 15ου αιώνα (γνωστή και ως Σεράγιο), από την οποία πήρε την ονομασία του το φεστιβάλ. Ανήκε στη φεουδαρχική οικογένεια των Mezzo και θεωρείται ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα ενετικής αρχιτεκτονικής στην Κρήτη.