Αντιδράσεις στους κόλπους των επιχειρηματιών, αλλά και ενστάσεις από έγκριτους νομικούς προκαλεί διάταξη στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας που καθιερώνει την «αλληλέγγυα και εις ολόκληρον» ευθύνη μιας επιχείρησης μαζί με τον εργολάβο ή ακόμη και τον υπεργολάβο που αναλαμβάνει την εκτέλεση ενός έργου έναντι των εργαζομένων που θα απασχολούνται σε αυτό.
Με τη διάταξη αυτή, η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας έχει ως στόχο να θέσει ένα φράγμα στο καθεστώς κατάχρησης των εργολαβιών, καθώς αφενός επιδιώκεται η κατοχύρωση εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων, αφετέρου δημιουργείται ένα ισχυρό αντικίνητρο για τις εργολαβίες, γιατί πλέον η επιχείρηση που καταφεύγει στη λύση της εργολαβίας θα έχει ακριβώς την ίδια ευθύνη με τον εργολάβο ή τον υπεργολάβο.
Αυτό, βέβαια, αποτελεί και το ισχυρότερο επιχείρημα των επικριτών της διάταξης, που θεωρούν ότι, ανεξάρτητα από τον επιδιωκόμενο στόχο, πρόκειται για μια γραφειοκρατική διαδικασία που θα καταστεί ανεφάρμοστη στην πράξη.
Επισημαίνουν, μάλιστα, ότι δεν μπορεί ο επιχειρηματίας να αναλάβει τον ρόλο του ελεγκτή. Η διαδικασία ελέγχου της τήρησης της εργατικής νομοθεσίας, εκτιμούν, οφείλει να γίνεται από τους μηχανισμούς του κράτους, και δη από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ), τον ΕΦΚΑ και την οικονομική αστυνομία.
Πιθανή θεωρείται και η αμφισβήτηση της νομιμότητας και της συνταγματικότητας της συγκεκριμένης διάταξης, με δικηγόρους να επισημαίνουν ότι καθιστά τους επιχειρηματίες που επιλέγουν μια νόμιμη διαδικασία συνυπευθύνους για κάτι που τυπικά και πρακτικά δεν μπορούν να είναι.
Μιλώντας στην «Κ», ο έγκριτος δικηγόρος Δ. Περπατάρης επισημαίνει ότι πρόκειται για μια «πολύ καλών προθέσεων διάταξη, η εγκυρότητα της οποίας όμως και η αποτελεσματικότητά της θα φανούν στην πράξη».
Αναλυτικά, η διαδικασία που ορίζεται είναι η εξής: Σε κάθε σύμβαση ανάθεσης έργου ή τμήματος του έργου θα πρέπει να περιλαμβάνεται ειδικός όρος για την υποχρέωση τήρησης από τον εργολάβο των διατάξεων της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας, της νομοθεσίας για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, καθώς και της νομοθεσίας για την πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου. Ο ίδιος ειδικός όρος περιλαμβάνεται και στη σύμβαση που συνάπτει ο εργολάβος με τον υπεργολάβο.
Μάλιστα, ο εργολάβος θα υποχρεούται να αποστέλλει κάθε μήνα στην αναθέτουσα επιχείρηση αποδείξεις καταβολής των αποδοχών και των τυχόν οφειλόμενων αποζημιώσεων απόλυσης και βεβαιώσεις καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων του, καθώς και των εργαζομένων του υπεργολάβου, σε περίπτωση υπεργολαβίας.
Η ευθύνη περιορίζεται στα δικαιώματα των εργαζομένων που απορρέουν από τη συμβατική σχέση μεταξύ του αναθέτοντος και του εργολάβου για το συγκεκριμένο έργο ή τμήμα έργου. Θα έχει όμως ισχύ για τρία χρόνια από τη λήξη της σύμβασης μεταξύ αναθέτοντος και εργολάβου.
Η διάταξη ορίζει, βέβαια, ότι ο αναθέτων διατηρεί το δικαίωμα αναγωγής, ώστε να μην εμπλέκεται, στην περίπτωση που επέδειξε τη «δέουσα επιμέλεια» ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του εργολάβου και του τυχόν υπεργολάβου προς τους εργαζομένους τους. Δέουσα επιμέλεια θεωρείται ότι υπάρχει όταν ο αναθέτων σωρευτικά:
α) Αξιώνει από τον εργολάβο την αποστολή των μηνιαίων αποδείξεων καταβολής των αποδοχών και των τυχόν οφειλομένων, καθώς και των μηνιαίων βεβαιώσεων καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων του εργολάβου ή και του υπεργολάβου.
β) Αποστέλλει εξώδικη δήλωση στον εργολάβο και στον τυχόν υπεργολάβο αμέσως μετά τη διαπίστωση της παράβασης των υποχρεώσεών τους έναντι των εργαζομένων τους, καλώντας τους να συμμορφωθούν εντός 15 ημερών.
γ) Καταγγέλλει τη σύμβαση με τον εργολάβο αμέσως μετά την άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας. Αντιστοίχως, δικαίωμα αναγωγής, υπό τους ίδιους όρους, έχει και ο εργολάβος έναντι του υπεργολάβου.