Η παράδοξη και γκροτέσκ ιστορία της «τρελής» Μαριώς

Η παράδοξη και γκροτέσκ ιστορία της «τρελής» Μαριώς

2' 18" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΝΙΚΗΤΑΣ Μ. ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ

Καληνύχτα καλούδια μου

εκδ. Δώμα

σελ. 72

Σε μία γωνιά της Ελλάδας, σε ένα χρόνο που δεν κατονομάζεται και σε έναν τόπο μικρό και περίκλειστο, εκτυλίσσεται η ιστορία της Μαριώς και του Φώτη. Είναι ένα νέο ζευγάρι, από εκείνα των συμφωνηθέντων γάμων, σε μία επαρχία αρχετυπική και με κώδικες αρχέγονους. Η Μαριώ είναι δεκαπέντε ετών, μετά βίας γυναίκα, και ο Φώτης είναι νέος παπάς. Είναι οι ήρωες στη νουβέλα «Καληνύχτα καλούδια μου», το πρώτο βιβλίο του Νικήτα Μ. Παπακώστα, που, με αυτήν τη σύντομη νουβέλα, αφήνει ίχνος.

Το βιβλίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Δώμα, που σταδιακά χτίζουν το βάθος των τίτλων τους με προσεγμένες επιλογές. Το «Καληνύχτα καλούδια μου» είναι το πρώτο στη σειρά «Τα πεζά» και ορίζει ένα πεδίο γνωριμίας με νέα κείμενα. Ο Νικήτας Μ. Παπακώστας έχει μια ιστορία να διηγηθεί με οικονομία και ποίηση κατά το πρότυπο των λαϊκών αλληγοριών, των θρύλων και των τοπικών παραδόσεων.

Αν και το «Καληνύχτα καλούδια μου» είναι ένα έργο λόγιας προέλευσης, παραδίδεται σαν πρωτογενές δείγμα ενός λόγου αβίαστου κατά τον κανόνα της προφορικής παράδοσης εμπλουτισμένου με όλα εκείνα τα συστατικά που κάνουν μία αφήγηση να είναι λογοτεχνία.

Η Μαριώ είναι η τραγική παπαδιά του χωριού. Είναι ένα πλάσμα αλλόκοτο, αλλοπαρμένο, ακοινώνητο, σχεδόν άφυλο, νεραϊδοπαρμένο, μισάνθρωπο και αυτοκαταστροφικό. Η Μαριώ δεν προορίζεται για καλή σύζυγος ούτε για καλή μητέρα. Δεν είναι η καλή συγχωριανή ούτε φαίνεται να την απασχολεί ο περίγυρος. Η Μαριώ είναι η γυναίκα του Φώτη αλλά αυτό δεν την προσδιορίζει. Γεννάει το ένα παιδί μετά το άλλο και σε όλες τις περιπτώσεις γίνεται αργά ή γρήγορα μητροκτόνος. Στη μικρή κοινωνία, οι θάνατοι καλύπτονται ως ατυχήματα, αλλά η Μαριώ προχωράει προς μία σχεδόν εξαΰλωση, τόση είναι η ψυχική απόκλισή της από τον ρεαλιστικό χρόνο. Ο μεγάλης έντασης σεισμός που συγκλονίζει το χωριό, τη στιγμή μάλιστα που ο παπα-Φώτης έχει λειτουργία, δίνει ένα συμβολικό και σχεδόν βιβλικής χροιάς τέλος στη Μαριώ. Η «ανάληψή» της θα γίνει μετά τον εντοπισμό του άψυχου σώματος στη δεξαμενή του χωριού, από την οποία οι χωριανοί κοινωνούσαν τη σε αποσύνθεση Μαριώ. Ονομάζεται η Λευκή Αγία, το όνομά της προκαλεί δέος και σταυροκοπήματα, ο θρύλος της βαθαίνει, οι φόνοι χωνεύονται στη γη, τα οστά σαν να ξεπλένονται με κρασί.

Ο Νικήτας Μ. Παπακώστας μας δίνει μια νουβέλα στην κατηγορία του παράδοξου με όλα τα γκροτέσκ στοιχεία που βρίσκει κανείς στη δημώδη ποίηση. Μόνο που στο «Καληνύχτα καλούδια μου» θα βρει κανείς τις εγγραφές της ηθογραφικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα (που και εκείνη ανίχνευε την παράδοση) όσο και των σκοτεινών εκείνων ιστοριών με τις οποίες τροφοδότησαν τη λογοτεχνία διεθνώς οι έρευνες για το υποσυνείδητο. Στη μικρή αυτή νουβέλα νιώθει κανείς τη συνέχεια μιας παράδοσης, χωρίς να είναι ευκρινές ποιος είναι ο πρόγονος και ποια μπορεί να είναι η διάδοχη κατάσταση. Είναι μια πρωτογενής ιστορία με γνήσιο λόγο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή