Η Ευρώπη έχει τόσο πολλά να προσφέρει: ποικίλες κουλτούρες, άριστα εκπαιδευτικά συστήματα, υψηλής εξειδίκευσης εργατικό δυναμικό, κορυφαία ερευνητικά ιδρύματα, ισχυρή βιομηχανική βάση, δημοκρατική πολιτική σταθερότητα, ως επί το πλείστον, αξιόπιστη επιβολή του νόμου και τη μεγαλύτερη ενιαία αγορά στον κόσμο.
Ωστόσο, η επίτευξη συμφωνιών στις Βρυξέλλες μπορεί συχνά να γίνει μια ανιαρή και χρονοβόρα διαδικασία, εάν επιτευχθεί ποτέ. Πολλές φορές, εμείς οι Ευρωπαίοι χάσαμε πολύτιμο χρόνο στη διαδικασία αυτή. Και αυτό αποτελεί μειονέκτημα για τις ευρωπαϊκές εταιρείες και, συνεπώς, για τις οικονομίες των κρατών-μελών – ένα μειονέκτημα που μπορούμε και πρέπει να αντιστρέψουμε στο πλαίσιο του ανταγωνισμού με τις κορυφαίες οικονομίες. Το νέο νομοθετικό πλαίσιο και η νέα ηγεσία δίνουν την ευκαιρία στην Ευρώπη και στους υπευθύνους χάραξης πολιτικής της να αλλάξουν την υπάρχουσα κατάσταση, να υποστηρίξουν την πολυμέρεια και την αμοιβαιότητα, και να το κάνουν αυτό με μία φωνή. Προκειμένου να το πετύχουμε αυτό σε παγκόσμιο επίπεδο, πρέπει να χτίσουμε γέφυρες και να σταματήσουμε να αποδυόμαστε σε κυνήγι μαγισσών. Οι αξιόπιστες συνεργασίες εξελίσσονται με βάση την εμπιστοσύνη, την ενσωμάτωση και τα σενάρια αμοιβαίου κέρδους, αντί του εθνικισμού και του προστατευτισμού.
Υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν, ωστόσο πιστεύω ότι χρειάζονται επειγόντως πέντε δράσεις για μια ισχυρότερη Ευρώπη και για να αποτραπεί η περαιτέρω καθυστέρηση σε ένα πολύ ενεργό παγκόσμιο οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον.
Χωρίς αμφιβολία, η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Είναι καλό που βλέπουμε ότι το θέμα αυτό απασχολεί ιδιαίτερα την επόμενη γενιά. Ενώ η αίσθηση του επείγοντος και η σωστή διάγνωση είναι ένα σημαντικό σημείο εκκίνησης, η σωστή θεραπεία και ακολούθως η πρόληψη θα αλλάξουν τα πράγματα προς το καλύτερο στο περίπλοκο οικοσύστημά μας. Επομένως, γιατί να μη δούμε το θέμα ως μια ευκαιρία για την ευρωπαϊκή βιομηχανία να ηγηθεί στις περιβαλλοντικές τεχνολογίες παγκοσμίως; Χρειαζόμαστε αυτές τις τεχνολογίες για να ανταποκριθούμε στους δικούς μας κλιματικούς στόχους. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πρέπει να ενσωματωθούν στην οικονομία στο σύνολό της – όχι μόνο στον τομέα της κινητικότητας, αλλά και σ’ αυτόν των κτιρίων και της βιομηχανίας. Ενας από τους καλύτερους τρόπους για να γίνει αυτό είναι μέσω των τεχνολογιών Power-to-X. Διευκολύνουν την ομαλή μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σε όλους τους τομείς. Για να επιτευχθεί ουσιαστική μείωση των εκπομπών CO2, η ισχύς της Power-to-X πρέπει να ανέρχεται σε 15 gigawatts έως το 2024.
Εάν θέλουμε πραγματικά να επιτύχουμε την κλιματική ουδετερότητα της Ε.Ε. μέχρι το 2050, πρέπει να κάνουμε περισσότερα από το να συζητάμε για το πόσες πτήσεις πρέπει να ακυρώσουμε ή ποιο θα πρέπει να είναι το ποσοστό των ηλεκτρικών αυτοκινήτων σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Πρέπει να ξεκλειδώσουμε την πλήρη δυναμική της τομεακής ενσωμάτωσης, αφού ζούμε σε ένα παγκόσμια συνδεδεμένο οικοσύστημα. Ολοι οι τομείς πρέπει να συνεργαστούν στενά για την ανάπτυξη λύσεων που να έχουν νόημα από οικονομικής άποψης και να βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα. Αυτό σημαίνει ότι οι κανονισμοί και οι κρατικές ενισχύσεις πρέπει να ανταποκρίνονται στον στόχο μας για ανθρακική ουδετερότητα.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Ευρώπη έχει εστιάσει στο «προτεραιότητα στην ενεργειακή αποτελεσματικότητα». Προτείνω να κάνουμε ένα βήμα παραπέρα και να δώσουμε «προτεραιότητα στην αποτελεσματικότητα του συστήματος». Η ανάληψη ηγετικού ρόλου στις περιβαλλοντικές τεχνολογίες είναι μια τεράστια ευκαιρία για την Ευρώπη. Για να μην αναφέρουμε ότι μια πειστική κλιματική πολιτική θα αυξήσει, επίσης, την αξιοπιστία της Ευρώπης διεθνώς, ιδίως στη νέα γενιά, στην οποία χρωστάμε ένα καλό μέλλον.
Πολλά έθνη έχουν ένα «σχέδιο οικονομικής ανάπτυξης». Για παράδειγμα, η Κίνα έχει το «Made in China 2025», η Ινδία έχει το «Make in India» και η Σαουδική Αραβία επιδιώκει το «Οραμα 2030». Και οι Ηνωμένες Πολιτείες αναλαμβάνουν επίσης δράση. Ολες αυτές οι χώρες και πολλές ακόμη διαθέτουν εθνικές οικονομικές στρατηγικές. Και η Ευρώπη; Παίζει αμυντικά, αν παίζει καθόλου. Χρειαζόμαστε ένα σχέδιο για την Ευρώπη και να αρχίσουμε να μιλάμε με μία, ισχυρή, φωνή. Μετά απ’ αυτό, άλλες οικονομίες θα είναι πιο πιθανό να συμφωνήσουν σε ισότιμους όρους ανταγωνισμού και σε αμοιβαίες εμπορικές συναλλαγές. Ολα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. θα επωφεληθούν από αυτό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ζητώ τη δημιουργία ενός one-stop shop, που θα συντονίζει την εξωτερική οικονομική διπλωματία και την εμπορική πολιτική μέχρι τα τέλη του 2020. Αυτό το «κατάστημα» θα διοικείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και θα εγκαθιδρύσει μια ευρωπαϊκή εξωτερική εμπορική πολιτική, που θα υποστηρίζει τις ευρωπαϊκές εταιρείες στις εξαγωγικές τους προσπάθειες.
Γιατί να μη δοκιμάσουμε μια νέα προσέγγιση; Μαζί, είμαστε ισχυροί. Και ναι, μπορούμε να υπερασπιστούμε τα συμφέροντά μας. Γιατί λοιπόν να μην ακολουθήσουμε μια οικονομική διπλωματία βασισμένη στην αξία, η οποία θα παρέχει αποτελεσματικά στην Ε.Ε. στήριξη στα σχέδια των ευρωπαϊκών εταιρειών που συμβάλλουν σημαντικά στην επίτευξη των στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών (SDGs).
Σήμερα, η καινοτόμος ηγεσία καθορίζει την ευημερία των κοινωνιών και δημιουργεί και εξασφαλίζει θέσεις εργασίας, ακόμη και την πρωτοκαθεδρία στη γεωπολιτική και γεωοικονομία. Εάν εμείς οι Ευρωπαίοι θέλουμε να είμαστε σε θέση να είμαστε διεθνώς ανταγωνιστικοί πρέπει να επενδύσουμε πολύ περισσότερο στις νέες τεχνολογίες – και να το κάνουμε με πολύ πιο στρατηγικό τρόπο. Το να εμμένουμε και, ακόμη περισσότερο, το να χρηματοδοτούμε τομείς που αποτελούσαν το μέλλον του χθες μπορεί να σώσει μερικές ψήφους για τώρα, αλλά όχι το μέλλον της Ευρώπης και του λαού της.
Η Ευρώπη βρίσκεται σήμερα πολύ πίσω στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης (AI) σε σύγκριση με τις ΗΠΑ και την Κίνα – και οι δύο επενδύουν σημαντικά περισσότερο. Το ίδιο ισχύει και για την ανάπτυξη της AI – λιγότερο από το 10% των γερμανικών βιομηχανικών εταιρειών χρησιμοποιούν την AI στις επιχειρηματικές δραστηριότητές τους. Αυτό είναι ανησυχητικό. Ξεκάθαρα, ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να επενδύσει πολύ περισσότερο στην ΑΙ. Ο στόχος πρέπει να είναι € 15 δισ. έως το 2024 – δηλαδή αύξηση 30% έως 40% ετησίως.
Μπορούμε με σιγουριά να πούμε πως η Ευρώπη αποτελεί μία από τις πιο ελκυστικές αγορές του κόσμου. Αλλά αυτή, δυστυχώς, είναι μόνο η μισή αλήθεια. Αν κοιτάξουμε το κανονιστικό πλαίσιο, τα μειονεκτήματά του γίνονται αμέσως αντιληπτά. Πολλοί τομείς έχουν μείνει πίσω, ενώ για άλλους υπάρχει κίνδυνος να εξαφανιστούν στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες ανταγωνίζονται τις μη ευρωπαϊκές, οι οποίες λαμβάνουν σημαντική και μερικές φορές αποφασιστικής σημασίας υποστήριξη από τα κράτη τους, κυρίως τις ΗΠΑ και την Κίνα. Εδώ είναι που χρειάζεται να δράσουμε. Πρέπει να εκσυγχρονίσουμε τους κανόνες του ανταγωνισμού – όσο το δυνατόν γρηγορότερα. αΚι όλο αυτό πρέπει να γίνει με γνώμονα όχι το να θέσουμε περισσότερα εμπόδια, αλλά να δημιουργήσουμε ισότιμα πεδία δράσης για δίκαιο και ανοικτό εμπόριο, βασισμένα στη διαφάνεια και στους κοινούς κανόνες, όπως συμβαίνει με τα συστήματα περιβαλλοντικής υγείας και ασφαλούς διαχείρισης, μεταξύ άλλων.
Ο εκσυγχρονισμός είναι επίσης απαραίτητος, επειδή η ψηφιοποίηση αλλάζει ολόκληρα επιχειρησιακά μοντέλα. Αφορά πλατφόρμες βασισμένες σε δεδομένα, στη λογική και στην επίδρασή τους στην έρευνα και την ανάπτυξη. Δεν υστερούμε στην εξαιρετική έρευνα, αλλά δυσκολευόμαστε να δοκιμάσουμε πράγματα και να τα εφαρμόσουμε. Αυτό απαιτεί αποφασιστική δράση εκ μέρους της πολιτικής, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας. Χρειαζόμαστε περισσότερο χώρο για πειραματισμό και το θάρρος να δοκιμάζουμε πράγματα. Το Sandboxing, για παράδειγμα, μπορεί να αποδειχθεί ένα φοβερά πολύτιμο εργαλείο για την προσωρινή απαλλαγή νέων εφαρμογών από τους υπάρχοντες κανονισμούς. Το να σταματήσει να υφίσταται το αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο πρέπει συνεπώς να είναι ένας ισχυρός στόχος της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η έκκλησή μου είναι λοιπόν: Αφήστε μας να δημιουργήσουμε ένα εκσυγχρονισμένο πλαίσιο για τον νόμο του ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης έως το 2022 – ένα πλαίσιο που λαμβάνει υπ’ όψιν του όλα αυτά τα σημεία. Και αφήστε μας να τον εφαρμόσουμε σε όλη την Ευρώπη το αργότερο έως το 2024.
Οι ψηφιακές δεξιότητες είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον της Ευρώπης. Παρ’ όλα αυτά, όσο καλά και να είναι τα εκπαιδευτικά μας συστήματα, η αντίληψη ότι η γνώση πρέπει να είναι διαρκής σε όλη τη ζωή μας δεν έχει εμπεδωθεί ακόμη και σίγουρα όχι ευρέως. Εκτός αυτού, τα ακαδημαϊκά πτυχία και οι επαγγελματικές πιστοποιήσεις δεν μπορούν πάντα να μεταφερθούν από το ένα κράτος της Ε.Ε. στο άλλο. Αλλο ένα εμπόδιο που βάζουμε μόνοι μας στον εαυτός μας και που κανείς δεν χρειάζεται. Αντιθέτως, τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα έπρεπε από κοινού να αναπτύξουν ένα σχέδιο ευρείας κλίμακας για την ακαδημαϊκή εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση, που να συνάδει με τις απαιτήσεις του μέλλοντος για τις δεξιότητες, ιδιαίτερα στα πεδία της επιστήμης, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM). Πρέπει επίσης να φροντίσουμε ώστε τα εκπαιδευτικά μας συστήματα να διατηρούν κοινά στάνταρντ, έτσι ώστε τα ακαδημαϊκά επιτεύγματα και οι επαγγελματικές πιστοποιήσεις να αναγνωρίζονται σε όλη την Ευρώπη. Τέλος, χρειάζεται να ενισχύσουμε τη συνεργασία μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Αυτός είναι ο στόχος: Ας βάλουμε στόχο να διασφαλίσουμε ότι το 50% του εργατικού δυναμικού της ευρωπαϊκής βιομηχανίας θα έχει μια καλή κατανόηση των εφαρμογών της ΑΙ, καθώς επίσης και προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες.
Η εταιρεία στην οποία εργάζομαι απασχολεί άμεσα πάνω από 200.000 ανθρώπους και άλλους 400.000 έμμεσα και παράγει ετήσια έσοδα € 30 δισεκατομμυρίων στην Ευρωπαϊκή Ενωση χάρη σε μια προηγμένη παγκόσμια αλυσίδα αξιών. Η Ευρώπη έχει σημασία για τη Siemens και για όλο τον κόσμο. Παρ’ όλα αυτά, όπως ορθά είπε κάποια στιγμή ο Jean Monnet, ένας από τους ιδρυτές της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, «η Ευρώπη δεν ολοκληρώνεται ποτέ, βρίσκεται πάντα σε διαδικασία εξέλιξης». Η εξέλιξη της Ευρώπης βρίσκεται στα χέρια μας. Ας ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να κάνουμε την Ευρώπη δυνατότερη. Και ας το κάνουμε αυτό τώρα!
* Ο κ. Joe Kaeser είναι πρόεδρος και CEO της Siemens AG.