Τα πρώτα λεπροκομεία της Ελλάδας στη Σπιναλόγκα, τη Λέρο, τη Χίο, τη Σάμο και το νοσοκομείο «Αγ. Βαρβάρα» στην Αθήνα, όπου πέρασαν μεγάλο μέρος της ζωής τους οι άνθρωποι που έπασχαν από τη νόσο του Χάνσεν, φωτογράφησαν τέσσερις επαγγελματίες υγείας και παρουσιάζουν τη δουλειά τους μέσα από 50 φωτογραφίες, στην έκθεση «Μνήμες από τα χρόνια του Χάνσεν».
Η νοσηλεύτρια Ευαγγελία Μεϊμέτη, ο παθολόγος-εντατικολόγος Σωτήρης Πατσατζάκης, ο παθολόγος-λοιμωξιολόγος Κωνσταντίνος Καρόζης και η παθολόγος-λοιμωξιόγος Χαρίκλεια Λούπα μέσα από το φωτογραφικό φακό απαθανάτισαν «τη ζωή και την καθημερινότητα αυτών των ανθρώπων αλλά και τους χώρους στους οποίους περπάτησαν, έζησαν και βγήκαν νικητές από τη λέπρα» όπως αναφέρουν οι ίδιοι.
Στόχος της έκθεσης είναι να «ταξιδέψει» τους επισκέπτες σε μια άλλη εποχή και να ευαισθητοποιήσει για την ανάγκη αποφυγής στιγματισμού και κοινωνικού αποκλεισμού.
Παράλληλα επισημαίνουν ότι τα κτίρια που φωτογράφησαν είναι μνημεία τα οποία "μιλούν" για την ιστορία τους, μια ιστορία ανθρώπων που απομονώθηκαν και στιγματίστηκαν από την κοινωνία.
Ενδεικτικά, αναφέρουν τη Λέρο όπου το λεπροκομείο δημιουργήθηκε μέσα στο ρωμαϊκό φρούριο ώστε να απομονωθούν πλήρως οι άνθρωποι από την κοινωνία, ενώ στη Χίο ο φακός αποτύπωσε τα προσωπικά αντικείμενα που άφησαν πίσω τους εκείνοι που έφυγαν χωρίς να θελήσουν να παραμείνουν περισσότερο στον χώρο και να χάσουν χρόνο μαζεύοντας τα πράγματά τους.
Η νόσος του Χάνσεν είναι μια λοιμώδης νόσος η οποία παραμορφώνει τα άτομα που πάσχουν αλλοιώνοντας το δέρμα τους, ενώ ο θάνατος μπορεί να επέλθει από τις συνέπειες της νόσου, όπως μολύνσεις ή φυματίωση.
Λίγα λόγια για τα λεπροκομεία
Το λεπροκομείο της Χίου υπήρξε το αρχαιότερο στην Ελλάδα και από τα αρχαιότερα στην Ευρώπη. Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1378 από τους Γενουάτες που είχαν κατακτήσει τη Χίο από το 1346 και έκλεισε επισήμως το 1957 (μαρτυρίες αναφέρουν ότι το ίδρυμα παροπλίστηκε πλήρως δύο χρόνια αργότερα) όταν οι τελευταίοι 8 τρόφιμοι μεταφέρθηκαν στο ίδρυμα της Αγίας Βαρβάρας στην Αττική
Στη Σάμο το λεπροκομείο θεμελιώθηκε το 1887 στη θέση "Παναγίτσα" Καρλοβάσου και περατώθηκε το 1890. Λειτούργησε, χωρίς διακοπές, έως το 1966, οπότε καταργήθηκε και οι εναπομείναντες λεπροί μεταφέρθηκαν στο Νοσοκομείο Λοιμωδών της Αθήνας "Αγία Βαρβάρα".
Το λεπροκομείο στη Σπιναλόγκα ξεκίνησε να λειτουργεί με Κανονιστικό Διάταγμα της Κρητικής Πολιτείας στις 11 Νοεμβρίου 1903 αλλά οι πρώτοι λεπροί εγκατατάθηκαν στις ς 13 Οκτωβρίου του 1904. Τα υγιή παιδιά ηλικίας 6 μηνών και πάνω μεταφέρονταν σε ορφανοτροφείο στην Αθήνα πάντα κάτω από ιατρική παρακολούθηση για να διαπιστωθούν τυχόν συμπτώματα της ασθένειας. Σήμερα η Σπιναλόγκα είναι ένας χώρος ιστορικής μνήμης.
Η λέπρα επέφερε στην Λέρο μεγάλη καταστροφή από τις αρχές του 1800 σχεδόν αφανίζοντας τον πληθυσμό της. Οι άρρωστοι, απομονωνόταν σε ένα λεπροκομείο κοντά στην θάλασσα, στο ρωμαϊκό φρούριο. Λίγο αργότερα με την βοήθεια των Ελλήνων Αιγυπτιωτών, κτίστηκε ένα μικρό λεπροκομείο, βορειότερα από το ήδη ετοιμόρροπο ρωμαϊκό φρούριο, στην περιοχή Μπρούτζι.
Κατά την πενταετία 1930-1935 ξεκίνησε η μεταφορά και εγκατάσταση τον ασθενών στο Νοσοκομείο Λοιμωδών Νόσων στην περιοχή του Δήμου Αγίας Βαρβάρας σε ειδικά διαμορφωμένους και σχετικά απομακρυσμένους χώρους του Νοσοκομείου, ασθενών με τη νόσο Χάνσεν από το νησί Σπιναλόγκα της Κρήτης, προκειμένου να τους παρέχεται ιατρική περίθαλψη.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ – ΜΠΕ
Φωτογραφίες από την ιστοσελίδα της έκθεσης «Μνήμες από τα χρόνια του Χάνσεν»