Μια νέα εποχή ξεκίνησε χθες, 1η του μηνός, στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με την Κριστίν Λαγκάρντ στο τιμόνι της ως την πρώτη γυναίκα πρόεδρό της, με πλούσια εμπειρία στην πολιτική, στους διεθνείς οργανισμούς και στη διπλωματία, αλλά όχι στους τραπεζικούς κύκλους. Βέβαια, αυτή τη δεδομένη στιγμή, ειδικά η προϋπηρεσία στη διεθνή διπλωματία θα της είναι εξαιρετικά χρήσιμη. Επίσης, προς το παρόν, όπως επισημαίνει το Bloomberg, θα είναι και η μοναδική γυναίκα στους κόλπους της Τράπεζας και του διοικητικού της συμβουλίου. Θα περάσουν λίγες εβδομάδες έως ότου η διάδοχος της Ζαμπίνε Λαουτενσλέγκερ, που παραιτήθηκε πρόσφατα από το Δ.Σ., τοποθετηθεί στη θέση της. Βέβαια, αυτή τη συνθήκη την έχει συνηθίσει η Κριστίν Λαγκάρντ, δηλαδή το να λειτουργεί ως πρωτοπόρος, όπως όταν ανέλαβε το υπουργείο Οικονομικών της Γαλλίας, όντας η πρώτη γυναίκα υπουργός Οικονομικών. Μετέπειτα διετέλεσε η πρώτη γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Εργο της, να πείσει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να επωμισθούν μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για αναθέρμανση της οικονομίας της Ευρωζώνης, που έως σήμερα βάρυνε κυρίως την ΕΚΤ μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης και των αρνητικών επιτοκίων. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να αμβλύνει τις οξείες διαφορές μεταξύ των στελεχών της Τράπεζας ως προς τη συγκεκριμένη πολιτική. Μάλιστα, χθες εγκαινιάστηκε ο νέος γύρος αγοράς τίτλων από την ΕΚΤ, ύψους 20 δισ. ευρώ σε μηνιαία βάση.
Ηδη προτού αναλάβει τα ηνία της ΕΚΤ η Λαγκάρντ έδωσε το στίγμα της έναντι της Γερμανίας και της Ολλανδίας, ζητώντας τους «να ανοίξουν το πουγκί τους» και να αυξήσουν τις δημόσιες επενδύσεις για να στηρίξουν την οικονομική ανάπτυξη. Συγκεκριμένα, σε συνέντευξή της στον γαλλικό ραδιοφωνικό σταθμό RTL δήλωσε ότι η Γερμανία και άλλες χώρες, όπως η Ολλανδία, που παρουσιάζουν πλεόνασμα στον προϋπολογισμό τους, δεν έχουν κινητοποιηθεί αρκετά για να ενισχύσουν την ευρωπαϊκή οικονομία. Η Λαγκάρντ αναλαμβάνει καθήκοντα, όπως επισημαίνει σε σχετικό δημοσίευμά του το Reuters, σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία η οικονομία της Ευρωζώνης εξασθενεί – αν και τα στοιχεία τρίτου τριμήνου, ειδικά, δείχνουν ανάπτυξη σταθερή 0,2% και αντίστοιχη με εκείνη στο δεύτερο τρίμηνο.
Η οικονομία της Γερμανίας επίσης, η μεγαλύτερη στην Ευρωζώνη, πιθανώς να εισέλθει σε τεχνική ύφεση και στασιμότητα, η αβεβαιότητα για την επικείμενη έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι διάχυτη, ενώ η εμπορική διένεξη ΗΠΑ – Κίνας παραμένει ανεπίλυτη, επηρεάζοντας δυσμενώς τη διεθνή οικονομία. «Χώρες με δημοσιονομικά περιθώρια, που εμφανίζουν πλεονάσματα, δεν έχουν κάνει πραγματικά προσπάθεια», τόνισε η πρόεδρος της ΕΚΤ στον RTL. «Γιατί δεν επενδύουν σε έργα υποδομών, όπως είναι η εκπαίδευση και η καινοτομία, για να επέλθει ισορροπία;» Για τον Μάρκο Βάλι, διευθυντή ερευνών μακροοικονομίας στη UniCredit, η Κριστίν Λαγκάρντ θα κληρονομήσει μια νομισματική πολιτική που θα βρίσκεται στον «αυτόματο πιλότο». Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι αυτή ακριβώς η κατάσταση θα τη διευκολύνει να ρίξει σε πρώτη φάση το βάρος της στο να αποκαταστήσει την κλονισμένη ενότητα μεταξύ των μελών του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, αλλά και να διατηρήσει αλώβητη την ικανότητά της να δρα άμεσα, με τόλμη και αποτελεσματικότητα. Μιλώντας στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, η Λαγκάρντ ανέφερε πως επιθυμεί να κατανοήσει τα επιχειρήματα όσων έχουν αντιρρήσεις για την πολιτική χαμηλότατων επιτοκίων, αλλά και να μάθει γερμανικά. Τέλος, είπε ότι θα γίνει λεπτομερής εξέταση όλων των επιμέρους μέτρων που εγκρίθηκαν πρόσφατα από την ΕΚΤ.
Διχάζουν τα επιτόκια
Το 2019 δεν είναι το ίδιο με το 2011, όταν ο Μάριο Ντράγκι διεμήνυσε πως θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να διασώσει το ευρώ. Χάρις σε αυτόν, όντως, το κοινό νόμισμα θεωρείται πλέον αρραγές, αλλά δεν σημαίνει πως όλα βαίνουν καλώς. Αλλωστε, κάποια στιγμή όσα προβλήματα παραμερίστηκαν επί εποχής Ντράγκι στην ΕΚΤ, θα ξαναβγούν στην επιφάνεια. Ο στόχος του πληθωρισμού της ΕΚΤ είναι λίγο πιο κάτω από το 2%, όταν οι τιμές στην Ευρωζώνη διαμορφώνονται στο 0,8%. Βέβαια, ο Μάριο Ντράγκι, αποχαιρετώντας την ΕΚΤ, διακήρυξε ότι η δημιουργία 11 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας επί προεδρίας του και μετά τη σοβαρότατη κρίση χρέους της Ευρωζώνης, είναι πολύ σημαντικότερο επίτευγμα από τη σταθερότητα τιμών.
Οσο για τα επιτόκια, αυτά δεν μπορούν να περικοπούν περαιτέρω από το υφιστάμενο -0,5%, ενώ όπως παρατηρούν αναλυτές, το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης δεν αποβαίνει τόσο δυναμικό όσο προβλεπόταν. Πρόσφατα, συγκροτήθηκε στρατόπεδο διαφωνούντων στην ΕΚΤ. Οι διοικητές κεντρικών τραπεζών, Γιενς Βάιντμαν (Γερμανία) και Κλάας Κνοτ (Ολλανδία) προειδοποίησαν ότι τα χαμηλότατα επιτόκια ίσως δημιουργήσουν «φούσκα» στις τιμές των περιουσιακών στοιχείων και δώσουν κίνητρα για παρακινδυνευμένη μόχλευση. Ο ομόλογός τους του Βελγίου, Πιερ Βουνς δήλωσε ότι ίσως τα στελέχη της ΕΚΤ χρειάζονται οδό διαφυγής από τη δέσμευσή τους να διατηρήσουν σε χαμηλά επίπεδα τα επιτόκια. Τέλος, ακόμα και ο Ιγνάτσιο Βίσκο, διοικητής της Τράπεζας της Ιταλίας και ανέκαθεν θιασώτης της ποσοτικής χαλάρωσης, δεν συμφωνεί με επιπλέον μείωση επιτοκίων.