«Το Χονγκ Κονγκ όπως το ξέρουμε πέθανε». Με αυτά τα λόγια, η αντιπολιτευόμενη βουλευτής από το Χονγκ Κογκ, Κλαούντια Μο, συνόψισε την εκτίμησή της για τη νέα κατάσταση πραγμάτων στην αυτόνομη περιοχή της Κίνας ύστερα από την επί της αρχής ψήφιση από τη Λαϊκή Εθνοσυνέλευση –ανώτατο νομοθετικό όργανο του ασιατικού γίγαντα– του νέου νόμου για ζητήματα ασφαλείας.
Η ψήφιση του νόμου πυροδότησε έντονες αντιδράσεις από την πλευρά των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Ιαπωνίας, οι κυβερνήσεις των οποίων θεωρούν ότι ανατρέπεται το καθεστώς προχωρημένης αυτονομίας, βάσει της αρχής «μία χώρα – δύο συστήματα» που θεσπίστηκε στο Χονγκ Κονγκ ύστερα από το πέρασμα της πρώην βρετανικής αποικίας υπό κινεζική κυριαρχία, το 1997.
Το βράδυ της Παρασκευής, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ θα καταργήσουν το προνομιακό εμπορικό και ταξιδιωτικό καθεστώς που ισχύει για το Χονγκ Κονγκ, δήλωση που, αν εφαρμοστεί αυστηρά, εγκυμονεί σοβαρές επιπτώσεις και για τις δύο χώρες, δεδομένου ότι η αυτόνομη κινεζική περιοχή αποτελεί σημαντικό κόμβο του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Επιπλέον, ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι η χώρα του τερματίζει κάθε σχέση (και χρηματοδότηση) με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, επαναλαμβάνοντας τις αιτιάσεις του για υπερβολική εξάρτησή του από το Πεκίνο.
Η σύγκρουση μεταφέρθηκε και στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου ΗΠΑ και Βρετανία ζήτησαν να συζητηθεί η απόφαση της κινεζικής Εθνοσυνέλευσης. Ρωσία και Κίνα απέτρεψαν τη συζήτηση, τονίζοντας ότι πρόκειται για εσωτερική υπόθεση ενός κράτους και όχι για ζήτημα διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Μάλιστα οι δύο μεγάλες χώρες πέρασαν, σε κοινό μέτωπο, στην αντεπίθεση, υποστηρίζοντας ότι είναι υποκριτικό να θέτουν οι ΗΠΑ ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα, τη στιγμή που στο εσωτερικό τους μαίνονται οι ταραχές με αφορμή τη δολοφονία άοπλου μαύρου από λευκό αστυνομικό.
«Εσωτερική υπόθεση»
Το Πεκίνο χαρακτηρίζει την έγκριση του νόμου περί εθνικής ασφαλείας καθαρά εσωτερική υπόθεση, τονίζοντας ότι θα ήταν αδιανόητο για οποιαδήποτε δυτική χώρα να της υπαγορεύουν τρίτοι τι θα κάνει με τα ζητήματα ασφαλείας σε οποιαδήποτε περιοχή της. Ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, Ζάο Λιτζιάν, προειδοποίησε ότι σε περίπτωση που «γίνει το λάθος» της ξένης ανάμειξης στα εσωτερικά της Κίνας, η χώρα «θα λάβει τα απαραίτητα αντίμετρα».
«Αυτό που κρίνεται εδώ δεν είναι μόνον οι πόθοι του λαού του Χονγκ Κονγκ για δημοκρατία. Αν οι υπολογισμοί του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ βγουν αληθινοί και το Πεκίνο ξεπεράσει τη θύελλα που έχει ξεσηκωθεί γύρω από το Χονγκ Κονγκ, ο (Κινέζος ηγέτης) Σι Τζινπίνγκ θα συνεχίσει, επεκτείνοντας τον έλεγχό του στην Ταϊβάν και στη Νότια Σινική Θάλασσα», ανέφεραν οι New York Times σε κύριο άρθρο, με το οποίο προειδοποιούν ότι «τα περιθώρια του ελεύθερου κόσμου να υψώσει το ανάστημά του στενεύουν».
«Η Αμερική και οι σύμμαχοί της μπορεί να αδυνατούν να φράξουν την πορεία της νέας Κίνας, αλλά έχουν τρόπους να καταστήσουν σαφές στον Σι και στους συντρόφους του ότι θα πληρώσουν τίμημα για τον περιορισμό των ελευθεριών στο Χονγκ Κονγκ», καταλήγει το άρθρο.
Μιλώντας στην ίδια εφημερίδα, ωστόσο, ο πρώην αξιωματούχος της κυβέρνησης του Χονγκ Κονγκ και νυν σύμβουλος της κινεζικής κυβέρνησης, Λάου Σιουκάι, προειδοποίησε πως, αν οι Ηνωμένες Πολιτείες λάβουν σκληρά μέτρα, θα πετύχουν το αντίθετο αποτέλεσμα.
Οι λεπτομέρειες του κινεζικού νόμου για το Χονγκ Κονγκ δεν έχουν ακόμη προσδιοριστεί και η οριστικοποίηση αναμένεται εντός των επόμενων εβδομάδων, επομένως τα περιθώρια συμβιβασμού και εκτόνωσης της έντασης δεν έχουν εξαντληθεί.
Οι φόβοι των διαδηλωτών
Σύμφωνα με τους διαδηλωτές, που αυτή την εβδομάδα επέστρεψαν στους δρόμους του Χονγκ Κονγκ, ο νέος νόμος δημιουργεί ασάφεια γύρω από τους όρους της «τρομοκρατίας», της «υπονόμευσης της εθνικής ασφάλειας» και της «ξένης διείσδυσης», επιτρέποντας στις κινεζικές αρχές να θέσουν εκτός νόμου τις ακτιβιστικές οργανώσεις και να επιβάλουν βαριές ποινές φυλάκισης. Ο νόμος επιτρέπει επίσης στις κινεζικές υπηρεσίες ασφαλείας να λειτουργούν ανοικτά στο Χονγκ Κονγκ. Η διοικήτρια της πόλης, Κάρι Λαμ, χαρακτήρισε «αποκύημα της φαντασίας» τα περί κινεζικών υπηρεσιών ασφαλείας και προσέθεσε ότι στο Χονγκ Κονγκ ισχύει ακόμη η ελευθερία του λόγου. Από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η όλη υπόθεση απαιτεί λεπτούς χειρισμούς, με τον διπλωματικό σύμβουλο του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, Εμανουέλ Μπον, να δηλώνει ότι η Γαλλία δεν προτίθεται να αναμειχθεί και ότι ελπίζει να λυθεί το θέμα με γνώμονα την αρχή «μία χώρα, δύο συστήματα».