Κάθε φορά που τρώτε μία μπουκιά από ζουμερή μπριζόλα, ίσως να δαγκώνετε μαζί της και ένα κομμάτι ζούγκλας του Αμαζονίου. H μεγάλη ακμή που γνωρίζει η βιομηχανική κτηνοτροφία στον Αμαζόνιο θέτει σε κίνδυνο χιλιάδες σπάνια είδη φυτών και ζώων, επιταχύνει την υπερθέρμανση του πλανήτη και στερεί από τους κατοίκους της Βραζιλίας πολλά αγαθά πρώτης ανάγκης που εξασφάλιζαν παραδοσιακά από το παρθένο δάσος.
«Ενοχο» το βοδινό
Η παγκόσμια ζήτηση για βοδινό κρέας βρίσκεται στη ρίζα του προβλήματος. Οι εξαγωγές βραζιλιάνικου μοσχαριού έχουν πενταπλασιασθεί από το 1995, δίνοντας στη χώρα την πρώτη θέση στον κόσμο. Αν και ο μεγαλύτερος όγκος των εξαγωγών αφορά μοσχάρια από τον νότο της Βραζιλίας, η εντεινόμενη ζήτηση ικανοποιείται από κτηνοτροφικές μονάδες, που έχουν κατασκευασθεί ύστερα από αποψίλωση τροπικού δάσους στον Αμαζόνιο. H κυβέρνηση της Βραζιλίας ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η περιοχή του Αμαζονίου έχασε μέσα στο 2003 τόσο δάσος, που θα κάλυπτε τα δύο τρίτα της Ελβετίας. Πάνω από το ένα έκτο του τροπικού δάσους έχει εξαφανισθεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1970.
H ξαφνική ανάπτυξη της κτηνοτροφικής βιομηχανίας στη Βραζιλία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην επιτυχημένη αντιμετώπιση της ασθένειας του αφθώδους πυρετού από τις κρατικές υπηρεσίες, ενώ η ζήτηση αυξήθηκε σημαντικά μετά τα πρώτα κρούσματα της ασθένειας των τρελών αγελάδων σε ΗΠΑ και Καναδά. H κατακόρυφη πτώση της αξίας του βραζιλιάνικου εθνικού νομίσματος έκανε ανάρπαστα τα κτηνοτροφικά προϊόντα της χώρας στις διεθνείς αγορές. Μέσα στα όρια της πολιτείας του Αμαζονίου, μεγάλες εταιρείες έχουν επενδύσει σημαντικά ποσά για την κατασκευή σύγχρονων κτηνοτροφικών μονάδων και σφαγείων, ενώ μεγάλες επενδύσεις έγιναν και σε μεταφορικές υποδομές, όπως αεροδρόμια και δρόμοι. Οι αλλαγές αυτές επέτρεψαν στους μεγάλους κτηνοτρόφους να παράγουν μοσχαρήσιο κρέας υψηλής ποιότητας, με μικρότερο κόστος.
Μόνον για λίγους
Αν και πολλοί υποστηρίζουν ότι η ανάπτυξη της περιοχής είναι ωφέλιμη, οι μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες προσφέρουν ελάχιστες θέσεις εργασίας και μονοπωλούν μεγάλες εκτάσεις γης, που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από χιλιάδες μικρούς ανεξάρτητους καλλιεργητές. Πολλοί κτηνοτρόφοι υπενοικιάζουν κρατικές γαίες και προχωρούν σε παράνομη αποψίλωση του τροπικού δάσους για να επεκτείνουν τις εγκαταστάσεις τους.
Τον περασμένο μήνα, ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Λούις Ιγνάσιο Λούλα, ανακοίνωσε νέο σχέδιο για τον περιορισμό της αποψίλωσης του δάσους. Το σχέδιο αυτό δεσμεύει την κυβέρνηση σε συγκεκριμένη δράση για την αντιμετώπιση του φαινομένου της συρρίκνωσης του παρθένου δάσους, όπως ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών, καλύτερο σχεδιασμό της αγροτικής παραγωγής και μεγαλύτερη υποστήριξη στις εναλλακτικές μορφές βιώσιμης αγροτικής παραγωγής. H εφαρμογή των μέτρων, όμως, θα απαιτήσει μεγάλες δαπάνες από μέρους του βραζιλιάνικου κράτους. H αποψίλωση του Αμαζονίου θα πάψει μόνο όταν η κυβέρνηση αποκτήσει τα αναγκαία μέσα και τη βούληση για να αναχαιτίσει την κατάληψη γης, να σταματήσει τη χάραξη παράνομων δρόμων σε προστατευόμενες περιοχές και να προσφέρει οικονομικά κίνητρα για τη διατήρηση του τροπικού δάσους.
Τα δολοφονούν
ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Μεγάλο μέρος των δασών σε όλο τον πλανήτη, βρίσκονται σε πορεία καταστροφής και μπορεί να εξαφανισθούν πολύ νωρίτερα από ό,τι νομίζαμε έως σήμερα, σύμφωνα με έκθεση περιβαλλοντικής οργάνωσης που δημοσιεύθηκε στις αρχές του χρόνου. Τα ορυχεία, οι δρόμοι και άλλα έργα υποδομής οδηγούν στην καταστροφή πολύ μεγάλου αριθμού δέντρων, όπως αναφέρει έκθεση του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Πλουτοπαραγωγικών Πηγών. H μελέτη αποκαλύπτει ότι το 40% των παρθένων δασών του πλανήτη μπορεί να έχει εξαφανισθεί μέσα στα επόμενα 10 με 20 χρόνια. Δραστικά μέτρα πρέπει να ληφθούν άμεσα, ώστε να προληφθεί η καταστροφή μεγάλων τμημάτων παρθένου δάσους. Οι ανησυχίες εστιάζονται κυρίως στα δάση της Ρωσίας, τα μεγαλύτερα του κόσμου, που υφίστανται εκμετάλλευση στο 75% της έκτασής τους.