Ανδρας, μέσης ηλικίας, καπνιστής, παχύσαρκος και με κοντό λαιμό. Αυτό είναι το προφίλ του ατόμου που πάσχει από το αρκετά συχνό Σύνδρομο Απνοιας- Υπόπνοιας στον ύπνο και το οποίο έχει την ιδιαιτερότητα να γίνεται άμεσα αντιληπτό μόνον από τη σύντροφο του πάσχοντος. Και αυτό γιατί το βασικό σύμπτωμα είναι το έντονο ροχαλητό.
Οπως επισημαίνει στην «Κ» η κ. Αναστασία Αμφιλοχίου, πνευμονολόγος, αναπληρώτρια διευθύντρια και υπεύθυνη της Μονάδας Μελέτης του Υπνου στο Σισμανόγλειο και πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του 3ου πανελλήνιου συνεδρίου για την αναπνοή και τον ύπνο, που θα ξεκινήσει την ερχόμενη Πέμπτη στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, το σύνδρομο άπνοιας στον ύπνο αφορά το 2%-4% του γενικού πληθυσμού, που σημαίνει ότι είναι το ίδιο συχνό με το βρογχικό άσθμα και τον ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη. Το σύνδρομο εμφανίζεται συχότερα στους άνδρες έναντι των γυναικών (η σχετική αναλογία είναι 2 προς 1), και ενώ μπορεί να πλήξει οποιαδήποτε ηλικία τα περισσότερα περιστατικά αφορούν τα άτομα μεταξύ 40 και 60 ετών. Η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η λήψη ηρεμιστικών χαπιών καθώς και ανατομικοί και ενδοκρινικοί παράγοντες σχετίζονται με την ανάπτυξη της πάθησης. Επιπλέον, η πάθηση αποτελεί ανεξάρτητο προδιαθεσικό παράγοντα για αρτηριακή υπέρταση, στεφανιαία νόσο, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και ενδεχομένως αρρυθμία. Τα συμπτώματα της άπνοιας χωρίζονται σε αυτά που εκδηλώνονται τη νύχτα και αυτά που υπάρχουν σε φάση εγρήγορσης του πάσχοντος. Τα νυχτερινά συμπτώματα είναι έντονο ροχαλητό, το οποίο αναφέρει συνήθως ο σύντροφος, αίσθημα πνιγμονής και απότομη αφύπνιση, εφιάλτες, υπερβολική εφίδρωση στον ύπνο, συχνοουρία και νυχτερινή στηθάγχη. Επίσης υπάρχουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια διακοπής της αναπνοής. Μάλιστα, σε βαρύτατες καταστάσεις μπορεί να καταγραφούν 300-500 τέτοια επεισόδια κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η πλειονότητα των επεισοδίων αυτών είναι αποφρακτικού τύπου και οφείλονται στη χαλάρωση των τοιχωμάτων των ανώτερων αεραγωγών, κλείσιμο του φάρυγγα και του βρόγχου. Επομένως, σταματάει η οξυγόνωση, ο πάσχων ξυπνάει εγκεφαλικά προκειμένου να αρχίσει ξανά ο μυϊκός τόνος και να πάρει ανάσα. Κατά την ημέρα τα συμπτώματα είναι έντονη υπνηλία, χρόνια κόπωση, κεφαλαλγίες, κατάθλιψη, καθώς και γνωσιακές διαταραχές, δηλαδή διαταραχές μνήμης, κρίσης συγκέντρωσης και προσανατολισμού. Επιπλέον, παρατηρούνται διαταραχές στη συμπεριφορά και ο πάσχων γίνεται ιδιαίτερα οξύθυμος. «Γνωρίζω πάσχοντες που εξαιτίας των συμπτωμάτων αυτών έχουν χάσει τη δουλειά τους ή έχουν πάρει διαζύγιο» επισημαίνει η κ. Αμφιλοχίου, ενώ αναφέρει ενδεικτικά το ακραίο παράδειγμα γυναίκας που έχει τηγανίσει το χέρι της αντί για ψάρι.
Διάγνωση και θεραπεία
Η διάγνωση του συνδρόμου γίνεται σε ειδικά κέντρα, που υπάρχουν σε αρκετά νοσοκομεία της χώρας, με ειδική εξέταση που λέγεται πολυυπνογραφία. Αναφορικά με τη θεραπεία, η κ. Αμφιλοχίου επισημαίνει: «Σε πολύ ήπια περιστατικά συστήνεται απαλλαγή από τα περιττά κιλά, διακοπή του καπνίσματος και αποφυγή του αλκοόλ, ενώ δίνουμε και απλές οδηγίες, όπως να απέχει το δείπνο 2-3 ώρες από την κατάκλιση. Στις βαρύτερες περιπτώσεις ενδείκνυται η εφαρμογή ενδοστοματικών συσκευών, θέμα που θα αναπτύξει στο συνέδριο ο επικ. καθηγητής Ορθοδοντικής κ. Μ. Παπαγρηγοράκος, ενώ στα σοβαρά περιστατικά η θεραπεία γίνεται με την εφαρμογή της συσκευής CPAP (ένα είδος ρινικής μάσκας)».
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου θα αναπτυχθούν πληθώρα θεμάτων που αφορούν στην «Ιατρική του Υπνου», που όπως επισημαίνει η κ. Αμφιλοχίου, «αποτελεί ένα νέο σχετικά τομέα της Ιατρικής. Αφορά ένα σύνολο παθήσεων και ο γιατρός που ασχολείται με τον συγκεκριμένο τομέα πρέπει να είναι σε θέση να τις γνωρίζει».