Ισως δεν έχετε ακούσει για το εμβόλιο κατά του έρπη ή δεν το επιλέξατε επειδή:
– Εχει εγκριθεί για 60άρηδες ή μεγαλύτερους και είστε νεότερος.
– Προστατεύει τους μισούς εμβολιασθέντες και κοστίζει από 117 έως 212 ευρώ.
– Ουδείς γνωρίζει ακόμα πόσο θα διαρκέσουν τα οφέλη του αλλά και τις καθυστερημένες παρενέργειές του.
Πριν απορρίψετε το εμβόλιο ενημερωθείτε για τον έρπη της 39χρονης κυρίας Μ.Σ., πολύ νεότερης από την τυπική ηλικία εκδήλωσης της νόσου, η οποία είχε δύο ανεπιτυχείς διαγνώσεις, που αυτές δυστυχώς συμβαίνουν σε όλες τις ηλικίες.
Τα συμπτώματα
«Ο έρπης στην περίπτωσή μου άρχισε με περιοδική αίσθηση ότι έντομα περπατούσαν στα μαλλιά μου. Υστερα από τρεις εβδομάδες εκδηλώθηκε πονοκέφαλος από τη μία πλευρά και δεν έμοιαζε με ημικρανία. Ο πόνος ήταν τόσο δυνατός που δεν μπορούσα να εργαστώ. Χωρίς να μπορώ να κοιμηθώ και με φοβερό πόνο, επισκέφθηκα κλινική επειγόντων περιστατικών. Ο γιατρός μου έκανε ενδοφλέβια ένεση παυσίπονου, με εξέτασε για μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλίτιδα και συμπέρανε ότι είχα ημικρανία και μολυσμένα θυλάκια μαλλιών.
«Ο πονοκέφαλος όμως γινόταν εντονότερος καθώς και η ευαισθησία του εξανθήματος. Στις 3 π.μ. της επομένης ο σύζυγός μου με μετέφερε σε άλλο νοσοκομείο. Ο γιατρός στα πεταχτά εξέτασε τις φουσκάλες του εξανθήματος και μου έδωσε αγωγή για ημικρανίες. Δεν είχε εξήγηση για το εξάνθημα.
Μετά από άλλη μια φοβερή νύχτα και μέρα πόνων και με επεκτεινόμενο εξάνθημα, οδηγήθηκα στα επείγοντα περιστατικά, όπου μια νοσοκόμα υποψιάστηκε αμέσως έρπη και ο γιατρός συμπέρανε «έρπη» σε 30 δευτερόλεπτα. Πήρα acyclovir για τον ιό και Vicodin για τον πόνο. Κοιμήθηκα πολύ και το μάτι μου πρήστηκε.
Οταν το εξάνθημα έβγαλε κόρα επέστρεψα στην εργασία μου, αλλά ήμουν τόσο κουρασμένη και το μάτι μου ήταν τόσο ευαίσθητο στο φως που ήμουν υποχρεωμένη να συντομεύσω τις ημέρες εργασίας μου».
Ενας ιός, δύο ασθένειες
Ο έρπης μπορεί να προσβάλει οιονδήποτε που είχε ανεμοβλογιά. Αμφότεροι προκαλούνται από τον ιό Varicella ζωστήρα. Δεν είναι γνωστό κατά πόσο ο έρπης μπορεί να αναπτυχθεί σε άτομα, που έλαβαν εμβόλιο ανεμοβλογιάς, το οποίο περιέχει ζωντανή εξασθενημένη μορφή του ιού.
Ο ιός αυτός δεν εγκαταλείπει ποτέ το σώμα. Μένει σε λανθάνουσα κατάσταση επί χρόνια στις ρίζες νεύρων πλησίον της σπονδυλικής στήλης και μπορεί να επανενεργοποιηθεί σαν μόλυνση έρπη οποτεδήποτε, ιδιαιτέρως σε άτομα, των οποίων το ανοσοποιητικό σύστημα εξασθενεί από προχωρημένη ηλικία, έντονο στρες, νόσους σαν τον καρκίνο ή έιτζ ή φάρμακα όπως χημειοθεραπευτικά, στεροειδή και φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την παρεμπόδιση της απόρριψης οργάνων. Μερικές φορές φυσικό στρες, όπως ψύχος ή ηλιακά εγκαύματα μπορούν να προκαλέσουν προσβολή.
Επανενεργοποιημένος ο ιός μεταναστεύει στο νεύρο μέχρις ότου φτάσει στο δέρμα, όπου προκαλεί αόριστα συμπτώματα ερεθισμάτων, πόνου, μουδιάσματος, κνησμό, φαγούρα που συνοδεύονται σε δύο ή τρεις ημέρες από οδυνηρό, εξάνθημα με φουσκάλες στη μια πλευρά του προσώπου, του εγκεφάλου ή του σώματος. Χωρίς αγωγή το εξάνθημα διαρκεί δύο έως τέσσερις εβδομάδες.
Ο πόνος μπορεί να είναι σοβαρός και μπορεί να συνοδεύεται από πονοκέφαλο, πυρετό, ρίγη και στομαχική διαταραχή. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονία, απώλεια ακοής, τύφλωση, εγκεφαλίτιδα και σπανιότερα σε θάνατο.
Οταν καθαρίσει το εξάνθημα, περίπου ένας ασθενής στους πέντε αναπτύσσει μετερπητική νευραλγία, ένας εξουθενωτικός πόνος που δεν ανταποκρίνεται πάντα σε αγωγή και μπορεί να ταλαιπωρεί μήνες, ακόμη και χρόνια.
Η θεραπευτική αγωγή με το αντιϊκό φάρμακο acyclovir, χορηγείται όσο το δυνατό γρηγορότερα, εντός 72 ωρών από το πρώτο σημάδι του εξανθήματος για τη συντόμευση της ασθένειας και την πρόληψη σοβαρών συμπτωμάτων.
Αντιιικά φάρμακα, εάν ληφθούν νωρίς μπορούν να περιορίσουν τη σοβαρότητα της επακόλουθης μετερπητικής νευραλγίας, αλλά η έναρξη αντιιικών μετά την ανάπτυξη της νευραλγίας δεν βοηθά. Οι πόνοι στα νεύρα που έχουν σχέση με τον έρπη αυξάνουν σε συχνότητα και σοβαρότητα με την ηλικία, προκαλώντας διάφορες αισθήσεις ακόμα και με άγγιγμα ρούχων.
Υπέρ και κατά
Το εμβόλιο Zostavax από τη Merck εγκρίθηκε το Μάιο 2006 μετά από μελέτη 38.500 ανδρών και γυναικών 60 ετών ή μεγαλύτερων, η οποία έδειξε ότι πρόλαβε περίπου τις μισές περιπτώσεις έρπητος και περιόρισε τον κίνδυνο νευραλγίας. Εμβολιασθέντες που έπαθαν έρπη είχαν ηπιότερα συμπτώματα.
Το εμβόλιο χορηγούμενο σε μια δόση περιέχει τον ίδιο εξασθενημένο ιό, όπως το εμβόλιο της ανεμοβλογιάς, αλλά είναι 14 φορές ισχυρότερο. Οι παρενέργειες ήταν ελάχιστες, κοκκινίλα, πόνος, πρήξιμο ή φαγούρα στη θέση της ένεσης και σπάνια πονοκέφαλος. Εντονες αλλεργικές αντιδράσεις σε ζελατίνη και στο αντιβιοτικό neomycin. Συνιστάται να δίνεται σε άτομα που έχουν πάθει έρπη.