Η συλλογή μανιταριών είναι «χόμπυ» πολλαπλά ωφέλιμο. Περπάτημα, άμεση επαφή με τη Φύση, ενώ συγχρόνως συλλογή τροφής, εξαιρετικά υγιεινής και νόστιμης.
Υπάρχουν πάνω από 100.000 είδη μυκήτων, ενώ 10.000 από αυτά παράγουν σαρκώδη μανιτάρια. Στην Ελλάδα φυτρώνουν 2.500 είδη περίπου από τα οποία ένα μεγάλο μέρος είναι τα εδώδιμα. Το να ξεχωρίζετε τα άγρια μανιτάρια δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αρχικά θα πρέπει κάποιος που ξέρει να σας δείξει λίγα πράγματα. Υπάρχουν, απ’ ό,τι ξέρω, 3 σύλλογοι μανιταρόφιλων: της Δυτικής Μακεδονίας, της Λέσβου, της Ηπείρου και άκουσα πως δημιουργείται κι ένας καινούργιος στην Πελοπόννησο. Θα τους βρείτε στο www. manitari.gr. Επίσης, κάποια ορεινά ξενοδοχεία οργανώνουν μαθήματα μετά συλλογής μανιταριών όπως ο ξενώνας Αμανίτα στο Μούρεσι του Πηλίου.
Είμαι πολλά χρόνια μανιώδης «μανιταροκυνηγός» και έχω διαβάσει πολλά βιβλία, ελληνικά και ξένα. Εντούτοις μαζεύω μόνο 28 είδη μανιταριών για τα οποία είμαι απολύτως σίγουρος γιατί εκτός από θανατηφόρους μύκητες υπάρχουν και άλλοι που προκαλούν ανήκεστο βλάβη στα νεφρά για παράδειγμα. Με τα μανιτάρια ισχύει μόνο ένας κανόνας. Μαζεύετε μόνο αυτό για το οποίο είστε απολύτως βέβαιοι ότι αναγνωρίσατε. Τα άλλα αφήστε τα στην ησυχία τους!
Το μανιτάρι του πρωτάρη
Η γνωριμία μου με τα μανιτάρια έγινε πριν από 30 χρόνια περίπου, όταν κάποιος φίλος μου έδειξε για πρώτη φορά τα κουμαρομάνιτα στην Πεντέλη (τότε υπήρχε δάσος). Είναι ένα πολύ εύκολα αναγνωρίσιμο μανιτάρι, ακόμα και από αδαείς. Γι’ αυτό το λόγο, εκτός από τις άλλες ονομασίες του, το κουμαρομάνιτο λέγεται και «μανιτάρι του πρωτάρη». Θα σας πρότεινα να αρχίσετε από αυτό. Lactarious Deliciosus (Λακτάριος ο Νόστιμος, η κουμαρομάνιτο, η πευκομανίτης, ή κοκκινομανίταρο). «Πιλίδιο με διάμετρο 3-10 εκ., αρχικά κυρτό με περίμετρο στραμμένη προς το στύπο και αργότερα ελαφρά χωνοειδές, πορτοκαλοκίτρινο ή πορτοκαλί-γκρίζο, με ομόκεντρους ή σκουρότερου χρώματος έως πρασινωπούς κύκλους που στην ωριμότητα εμφανίζει πρασινωπές κηλίδες, ελαφρά γλοιώδες και κολλώδες όταν ο καιρός είναι υγρός. Στύπος 3-6×1,5-3 εκ., κυλινδρικός, κενό στο εσωτερικό, ομοιόχρωμος με το πιλίδιο, στεγνός και συχνά με μικρά βαθουλώματα σε μορφή κηλίδων. Σάρκα με ανοιχτοκίτρινο έως πορτοκαλί χρώμα που αργότερα γίνεται πρασινωπή και εκκρίνει γαλακτώδες υγρό καροτί έως πορτοκαλοκόκκινο. Γεύση ήπια έως ελαφρά πικρή, οσμή ρετσινιού. Ελάσματα ολοστυπικά ή κατερχόμενα, πυκνά και διχαλωτά, σε ανοιχτό ρόδινο έως έντονο πορτοκαλί χρώμα που αργότερα γίνεται καροτί και εμφανίζουν πρασινωπές κηλίδες. Αποτύπωμα σπορίων ωχροκίτρινο. Σπόρια ελλειψοειδή, με δικτυωτή διακόσμηση, αμυλοειδή. Βιότοπος μυκορριζικός μύκητας αναπτύσσεται σε δάση κωνοφόρων δέντρων και ιδιαίτερα πεύκης σε ασβεστολιθικά εδάφη. Κοινός στην Ελλάδα ιδιαίτερα σε ευνοϊκές χρονιές. Καταγράφηκε σε δάση χαλεπίου, τραχείας και μαύρης πεύκης, κεφαλληνιακής και υβριδογενούς ελάτης, οξιάς και πλατύφυλλης δρυός. Καρποφορεί αργά το φθινόπωρο. Εδώδιμος…» («Τα Μανιτάρια της Ελλάδας», Στέφανου M. Διαμαντή, Εκδόσεις ΙΩΝ).
Το χαρακτηριστικό και αποκλειστικό γνώρισμα του μανιταριού αυτού είναι το λακτικό υγρό που εκκρίνει στο σημείο που το κόβετε σε χρώμα καροτί – πορτοκαλοκόκκινο. Το χρώμα του ώριμου κούμαρου, εξ ου και η ονομασία κουμαρομάνιτο. Κανένα άλλο μανιτάρι δεν εκκρίνει τέτοιο υγρό.
Θα το βρείτε να φυτρώνει σε μεγάλους αριθμούς σε πευκοδάση και ελατοδάση το φθινόπωρο, από τις πρώτες βροχές μέχρι την πρώτη παγωνιά. Θα το δείτε γύρω από συστάδες μικρών ελάτων μέσα στα βρύα καθώς και μέσα σε φτέρες ή θάμνους ή κάτω από πευκοβελόνες. Το κόβετε με το σουγιά σας κοντά στο έδαφος και κοιτάτε πάντα να βγάζει το χαρακτηριστικό λακτικό υγρό.
Εξοπλισμός
Θα χρειαστείτε ένα καλαθάκι, σουγιά και μπαστούνι πεζοπορίας ή γκλίτσα. Αυτό για να ανασηκώνετε τους θάμνους και τα κλαριά, για να βλέπετε από κάτω, αλλά και γιατί η γκλίτσα λειτουργεί και ως σύμβολο εξουσίας σε τσοπανόσκυλα που ίσως συναντήσετε. Θα σας συνιστούσα επίσης μποτάκι πεζοπορίας και ρούχα με έντονα χρώματα ώστε να είστε ορατοί από απόσταση, προς αποφυγή ατυχημάτων, καθώς η εποχή των μανιταριών συμπίπτει με αυτή του κυνηγιού.