Η επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου στην Αθήνα την περασμένη Τρίτη και η ιδιωτική επίσκεψή του, Τετάρτη και Πέμπτη, στη Δυτική Θράκη και στη Θεσσαλονίκη δεν έβγαλαν μεγάλες ειδήσεις. Εβγαλαν, ωστόσο, ένα διαφορετικό κλίμα. Ο κ. Νταβούτογλου, στις συνεντεύξεις και στις δηλώσεις του, ξεδίπλωσε δημοσίως την πάγια τουρκική επιχειρηματολογία για τα ελληνοτουρκικά. Είχαμε συνηθίσει σε ανάλογες επισκέψεις στο παρελθόν, τουλάχιστον οι δημόσιες τοποθετήσεις να εξαντλούνται σε γενικόλογες και ευγενικές τοποθετήσεις, που άφηναν να εννοηθεί ότι οι διαφορές παραμένουν, δίνοντας περιθώριο για κάθε λογής εικασίες σχετικά με το τι ειπώθηκε πίσω από τις κλειστές πόρτες. Η δημόσια τοποθέτηση του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου στο Ερζερούμ για τις υπερπτήσεις τουρκικών πολεμικών αεροσκαφών πάνω από ελληνικά νησιά και για το casus belli και οι δηλώσεις του κ. Νταβούτογλου στην Αθήνα δείχνουν μια διαφορετική προσέγγιση, ότι μπορούν να αναφέρονται ανοιχτά και δημόσια οι διαφορετικές προσεγγίσεις.
Επί της ουσίας, από την επίσκεψη του Τούρκου ΥΠΕΞ στην Αθήνα αναδείχθηκε ότι οι μεγάλες διαφορές στην προσέγγιση των ελληνοτουρκικών παραμένουν, παρά τις διαβεβαιώσεις και των δύο πλευρών ότι οι διερευνητικές επαφές, το κύριο «όχημα» για την επίλυσή τους, βρίσκονται σε καλό δρόμο.
Η Τουρκία, όπως φάνηκε από τις αναφορές Νταβούτογλου, δεν μπορεί να συμβιβαστεί με την ιδέα αποκλεισμού της από το θαλάσσιο μέτωπο του Αιγαίου. Εξ αυτού πηγάζει η επιμονή ότι το Καστελόριζο δεν ανήκει στο Αιγαίο και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να αποτελέσει μέρος μιας σχετικής συμφωνίας για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών. Η Αθήνα επιμένει, όπως δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών κ. Δ. Δρούτσας, ότι η συζήτηση που γίνεται στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών αφορά τον καθορισμό ζωνών από τον Εβρο μέχρι το Καστελόριζο. Η πρώην υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη σε δήλωσή της ανέφερε ότι οι διερευνητικές περιλαμβάνουν και το Καστελόριζο. Ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών Γ. Βαληνάκης υπενθύμισε τη νομική διάσταση του θέματος, που η Τουρκία επιλέγει να ξεχνάει: τη συνεχή γραμμή οριοθέτησης που συμφωνήθηκε μεταξύ Τουρκίας και Ιταλίας, η οποία κατείχε τα Δωδεκάνησα και η οποία εκτείνεται από τη Σάμο μέχρι το Καστελόριζο χωρίς διακοπή.
Επιλεκτικά
Ο κ. Νταβούτογλου επικαλέστηκε τις πρόνοιες του Διεθνούς Δικαίου για να δικαιολογήσει ως απολύτως νόμιμη τη διέλευση τουρκικών πολεμικών πλοίων εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων. Φαίνεται ότι η Τουρκία, που δεν έχει κυρώσει τη Σύμβαση για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, κάτι για το οποίο εγκαλείται εκ νέου από την Ε. Ε. στη μόλις προ ημερών δημοσιοποιημένη έκθεση προόδου, επιλέγει να «αξιοποιεί» επιλεκτικά και όπου εξυπηρετείται το συμφέρον της το Δίκαιο της Θάλασσας.
Για τον εναέριο χώρο, δε, ο κ. Νταβούτογλου επέμεινε στη διαφορετική ερμηνεία για το καθεστώς του εναερίου χώρου, υποστηρίζοντας ουσιαστικά ότι όλες οι πτήσεις, ελληνικών και τουρκικών μαχητικών, τελούν υπό το ίδιο καθεστώς νομιμότητας.
Αν και πολλάκις επανέλαβε το όραμά του για «ένα νέο ειρηνικό status quo» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ο Τούρκος ΥΠΕΞ δεν παρέλειψε να αναφέρει ότι υπάρχει και το κακό σενάριο: Τουρκία εκτός Ε. Ε., όχι λύση στο Κυπριακό και μη επίλυση των διαφορών στο Αιγαίο θα μπορούσαν να γεννήσουν κρίσεις…
Νέο ελληνοτουρκικό ραντεβού τον Ιούλιο
Η έλευση του κ. Νταβούτογλου στην Αθήνα έγινε επισήμως στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τ δεύτερο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας, το οποίο προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί τον Ιούλιο στην Τουρκία με τη μετάβαση εκεί του πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου, επικεφαλής κλιμακίου υπουργών που συμμετέχουν στο συμβούλιο, και με έμφαση στη διεύρυνση της οικονομικής συνεργασίας. Ο Τούρκος ΥΠΕΞ ζήτησε, σε σχέση με το αντίστοιχο συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε πέρυσι τον Μάιο με την έλευση του Τούρκου πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα, η ελληνική αντιπροσωπεία να διευρυνθεί, με τη συμμετοχή των υπουργών Αμυνας και Υγείας, αίτημα που η ελληνική πλευρά εξετάζει. Πάντως, ο κ. Παπανδρέου και ο υπουργός Εξωτερικών Δ. Δρούτσας αναμένεται να βρεθούν και πιο νωρίς στην Τουρκία. Δέχθηκαν πρόσκληση να συμμετέχουν στις εργασίες της, υπό τον ΟΗΕ, διάσκεψης για τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, που θα γίνει τον Μάιο στην Κωνσταντινούπολη.
