1) Να μην κολυμπάμε στα βαθιά. 2) Να μην περπατάμε ξυπόλυτες. 3) Να μη μένουμε πολλές ώρες μέσα στη θάλασσα. 4) Να μην ανεβαίνουμε στα δέντρα. 5) Να μην τρώμε άγουρα φρούτα. 6) Να μην τρώμε άπλυτα σταφύλια. 7) Να μην μπαίνουμε στις βάρκες χωρίς μεγάλους. 8) Να μη σκαρφαλώνουμε στα βράχια. 9) Να μην πηγαίνουμε πιο μακριά απ’ όσο ακούγεται η φωνή της θείας Δέσποινας. 10) Να μην τσακωνόμαστε».
Οι δέκα εντολές προς τη Μέλια και τη Μυρτώ, τις μικρές πρωταγωνίστριες στο εμβληματικό «Καπλάνι της βιτρίνας», το πρώτο βιβλίο της Αλκης Ζέη, ξυπνούν μνήμες οικείες. Το καλοκαίρι δίνει ευκαιρία για αναστοχασμό και ενδοσκόπηση. Για επιστροφή σε παλιά, ασφαλή μέρη, στο ανέμελο παιδικό παρελθόν, στο καταφύγιο κλασικών βιβλίων που συγκινούν πάντα.
Αυτό το καλοκαίρι επανακυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο μεταξύ άλλων έργων της Αλκης Ζέη «To καπλάνι της βιτρίνας», «Ο μεγάλος Περίπατος του Πέτρου» και «Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα». Αγέραστα έργα και εκτός κατηγοριοποιήσεων.
Γιατί μπορεί «Το καπλάνι της βιτρίνας» να χαρακτηρίστηκε παιδικό, όπως και «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου» -«Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα» είναι το μοναδικό που έχει γράψει για ενηλίκους-, η Αλκη Ζέη, όμως, υπερβαίνει κάθε κατηγοριοποίηση. Κλασική συγγραφέας, μετρ της αφήγησης, λάτρις της Ιστορίας, ενσωμάτωσε στα έργα της όλα τα μεγάλα γεγονότα της νεότερης ελληνικής ιστορίας, ξεκινώντας από τις μέρες του ’30 έως σήμερα.
«Από τα μικρά μου χρόνια έως σήμερα, ας μην πω με ακρίβεια πόσα είναι γιατί θα τρομάξω κι εγώ η ίδια, έζησα έναν πόλεμο, δύο εμφύλιους πολέμους, δύο δικτατορίες και δύο προσφυγιές», είχε δηλώσει σε συνέντευξή της. «Δεν τα έζησα σαν απλός παρατηρητής, αλλά παίρνοντας ενεργό μέρος κάθε φορά κι έτσι και να ήθελα δεν θα μπορούσε το συγγραφικό μου έργο να μην επηρεαστεί από τα γεγονότα αυτά που συγκλόνισαν τον τόπο μας. Αθελά μου η ζωή μου μπλέχτηκε μέσα στην Ιστορία κι έγινα κι εγώ ένα κομμάτι της. Το συγγραφικό μου λοιπόν έργο, θέλω δεν θέλω είναι γεμάτο ιστορία».
Ο Βενιζέλος, ο βασιλιάς, η δικτατορία του Μεταξά, η Αντίσταση και ο Εμφύλιος γίνονται καμβάς στα έργα της. Και το σημαντικότερο που κατάφερε η Αλκη Ζέη ήταν να συνδυάσει αριστοτεχνικά τον μύθο με την Ιστορία, με μια γραφή διαχρονική. «Παραμένοντας πάντα νεανική, χωρίς ποτέ να νεάζει», είχε γράψει γι’ αυτήν ο Τίτος Πατρίκιος, «η Αλκη Ζέη μάς ελευθερώνει απ’ αυτήν την αραχνιασμένη νοσταλγία που είναι η προσήλωση σε ένα ακίνητο και ανέφικτο παρελθόν, για να μας ωθήσει σε μιαν αναστοχαστική ωριμότητα που εντάσσει το ανέφικτο μέσα στο κινούμενο παρόν». Η σπουδαία αυτή συγγραφέας μάς θυμίζει ένα πρόσωπο της Ελλάδας τρυφερό, ρομαντικό, με αγνό πατριωτισμό και γνώση της Ιστορίας. Αυτό που έχουμε ανάγκη περισσότερο σήμερα.