Αν κανείς δεν παραμένει εντελώς αδιάφορος και μπορεί ακόμη να παρατηρεί λεπτομέρειες της καθημερινότητας, θα διαπιστώσει ότι σε κάποιες γειτονιές της Αθήνας έχει αυξηθεί ο αριθμός των ανθρώπων που αναζητούν συστηματικά την τροφή τους σε κάδους απορριμμάτων. Παράλληλα αποτελεί στις μέρες μας κοινό μυστικό ότι έχουν αρχίσει να αυξάνονται ραγδαία οι πληθυσμοί των ποντικών σε όλες τις πόλεις του πλανήτη και υπάρχουν αδιάψευστες μαρτυρίες ότι άνθρωποι και τρωκτικά ψάχνουν ταυτόχρονα για σκουπιδοτροφή στον ίδιο κάδο απορριμμάτων. Είναι ενδιαφέρον να αναζητήσει κανείς ομοιότητες ανάμεσα στα αίτια που οδηγούν σε παράλληλη αύξηση αρουραίων και ανθρώπινων τρωκτικών.
Σημαντικοί λόγοι της εξάπλωσης των αρουραίων σε μεγάλες πόλεις της Ευρώπης (π.χ. Λονδίνο) θεωρούνται η αύξηση κατανάλωσης τροφών ταχυφαγείων τύπου junk-food (βλ. McDonald’s), η αύξηση των ραδιενεργών ακτινοβολιών και διαφαίνεται επίσης κάποια κοινωνιολογική συσχέτιση με τη διάδοση της σκληροπυρηνικής ραπ μουσικής. Σε παράλληλη διαδρομή, στις σύγχρονες ανθρώπινες κοινωνίες έχει αποδειχθεί ότι το άνοιγμα της ψαλίδας και η αύξηση των οικονομικών ανισοτήτων οδηγεί τις φτωχότερες τάξεις σε αύξηση της κατανάλωσης φθηνού σκουπιδοφαγητού με αποτέλεσμα έκρηξη παχυσαρκίας και όλα τα επακόλουθα στη γενική υγεία. Ακόμη, η έκρηκτική αύξηση της φτώχειας και της ανεργίας οδηγεί σε κλονισμό της αυτοεκτίμησης των ατόμων με επακόλουθο την αύξηση της εγκληματικότητας, της επιθετικότητας και της βίας. Ετσι, ένα υψηλό ποσοστό ατόμων που κατοικούν στις σύγχρονες πόλεις, για όλες τις αιτίες που προαναφέρθηκαν, αποκτά χαρακτηριστικά τρωκτικών.
Σε μια πρωτότυπη έκδοση με τίτλο «Banksy, Wall and Piece» (ελλ. εκδόσεις Μεταίχμιο με τίτλο «Ραδιενεργά Γκράφιτι») η οποία εκθέτει κοινωνικούς προβληματισμούς μέσα από παραστάσεις σε τοίχο (γκράφιτι), απεικονίζεται και η συμβολική επιστροφή των αρουραίων στη ζωή των πόλεων (μάλιστα o αναγραμματισμός της λέξης rat που σημαίνει αρουραίος οδηγεί στη λέξη art που σημαίνει τέχνη). Σε γκράφιτι εικόνας αρουραίων υπάρχει το εξής κοινωνικά προφητικό κείμενο: Οι αρουραίοι υπάρχουν δίχως την έγκριση κανενός. Τους μισούν, τους κυνηγούν και τους καταδιώκουν. Ζουν ανάμεσά μας σε σιωπηλή απόγνωση. Και όμως, έχουν τη δύναμη να γονατίζουν ολόκληρους πολιτισμούς. Αν είσαι βρώμικος, άσημος και δεν σε αγαπάει κανείς, τότε οι αρουραίοι είναι για σένα το πρότυπο ζωής. Μπορείς να βγεις νικητής στον αγώνα των αρουραίων, αλλά θα παραμείνεις ένας αρουραίος. Ο αγώνας των ανθρώπων είναι ένας ηλίθιος και άδικος ανταγωνισμός. Δεν είναι να απορείς που τόσο πολλοί άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τον αγώνα και έχουν αποσυρθεί στις κερκίδες όπου τρώνε σκουπιδοφαγητό και φωνάζουν βρωμόλογα.
Οι αρουραίοι βρίσκονται εδώ, και οι ίδιοι λόγοι που έφεραν πίσω τούς αρουραίους προκαλούν και στους ανθρώπους συμπεριφορά τρωκτικών. Αν δεν καταφέρουμε να αλλάξουμε τις κοινωνικές συνθήκες που γεννούν τρωκτικά, πολύ σύντομα θα εμφανιστεί μια νέα πανδημία πανούκλας, αυτή τη φορά χωρίς θεραπεία. Αλίμονο αν αρχίσουμε να βλέπουμε γύρω μας πτώματα αρουραίων ή αν διαπιστώσουμε ότι τα ποντίκια άρχισαν να εγκαταλείπουν το πλοίο.
* Ο κ. Θανάσης Δρίτσας είναι καρδιολόγος στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο.