Στις αρχές του αιώνα ήταν διεθνές σύμβολο του κινήματος για τις μεταρρυθμίσεις και τη δημοκρατία, αγαπημένος Αμερικανών προέδρων και Ευρωπαίων ηγετών. Σήμερα ο Μιχαήλ Σαακασβίλι, όπως αναφέρει δημοσίευμα του Politico, βρίσκεται υπό διωγμόν, καθώς η δημοτικότητά του φθίνει ενώ τον βαρύνουν πολλές κατηγορίες σε δύο κράτη.
Ο πρώην πρόεδρος της Γεωργίας, που μεταβλήθηκε σε Ουκρανό πολιτικό, συνελήφθη τη Δευτέρα σε εστιατόριο στο κεντρικό Κίεβο. Μέσα σε λίγες ώρες μετέβη με μισθωμένο αεροσκάφος στην Πολωνία. Η απέλασή του ακολούθησε την απόφαση του ουκρανικού εφετείου, που επικύρωσε την απόφαση πρωτοβάθμιου δικαστηρίου της Ουκρανίας με την οποία δεν του χορηγήθηκε καθεστώς πρόσφυγα. Εχοντας εκπέσει της ουκρανικής υπηκοότητας τον Ιούνιο του 2017 αφού δεν μπόρεσε να τα «βρει» με τον παλιό του σύμμαχο Πέτρο Ποροσένκο, ο Σαακασβίλι τώρα απελάθηκε από την Ουκρανία.
Καταδίκη ερήμην
Ακόμα χειρότερο είναι ότι τώρα μπορεί να εκδοθεί στη Γεωργία, όπου τον Ιανουάριο καταδικάστηκε ερήμην σε τριετή φυλάκιση για την προσπάθεια συγκάλυψης της δολοφονίας ενός Γεωργιανού τραπεζίτη από ανώτερα στελέχη του υπουργείου Εσωτερικών κατά τη διάρκεια της προεδρίας του. Επίσης τον βαρύνουν κατηγορίες για κατάχρηση εξουσίας στη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων το 2007, όπως εξάλλου και για υπεξαίρεση.
Τα νομικά προβλήματα του Σαακασβίλι στην Ουκρανία είναι επίσης πολύ σημαντικά. Τον Δεκέμβριο, δύο φορές προσπάθησε να διαφύγει τη σύλληψη από τις ουκρανικές αρχές που προσπάθησαν να τον συλλάβουν λόγω της συνεργασίας του με κεφαλαιούχο ο οποίος συνδέεται με την «εγκληματική οργάνωση» του εξόριστου πρώην προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Στη συνέχεια πέρασε ένα διήμερο στη φυλακή και του επιβλήθηκε περιορισμός στις κινήσεις του, που ήρθη στις αρχές του μήνα. Το χάρισμά του και η εικόνα του ως του αδιάφθορου εχθρού της διαφθοράς δεν κατάφερε να του εξασφαλίσει την πολιτική του δημοτικότητα σε Ουκρανία και Γεωργία.
Στη Γεωργία, η πιο φιλελεύθερη πτέρυγα του Ηνωμένου Εθνικού Κινήματος του Σαακασβίλι, που ήρθε δεύτερο στις εκλογές του 2017, έχει διαρρήξει τις σχέσεις της με τους έμπιστους του Σαακασβίλι, τη λαϊκιστική και λιγότερο μορφωμένη βάση. Οι φιλικώς προσκείμενοι βουλευτές στον Σαακασβίλι διαθέτουν μόνον έξι έδρες στο Κοινοβούλιο, σαφής μείωση από τις 119 έδρες που κατέλαβαν στις εκλογές του 2008.
Στην Ουκρανία η υποστήριξη για τον Σαακασβίλι φθίνει. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Ιδρύματος Δημοκρατικών Πρωτοβουλιών μόλις το 16% των ερωτηθέντων τον εμπιστεύεται, ενώ το 73% δεν τον εμπιστεύεται. Οι συμμετέχοντες στις διαδηλώσεις που οργανώνει κυμαίνονται από χίλια άτομα μέχρι αρκετές χιλιάδες, αλλά πολλοί πληρώνονται για να παραστούν.
Ημέρες δόξας
Αυτή η εικόνα απέχει πολύ από τις ημέρες δόξας του Σαακασβίλι, όταν κατέβαζε εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές προκειμένου να διώξει τη διεφθαρμένη ελίτ από την εξουσία κατά τη διάρκεια της Ρόδινης Επανάστασης και μετέπειτα εξελέγη πρόεδρος με 96% των ψήφων. Το Ιανουάριο του 2008 επανεξελέγη με 54% των ψήφων.
Η πτώση του Σαακασβίλι ήταν μακρά και σταθερή. Η πρώτη του θητεία ήταν πραγματική επιτυχία. Κατάφερε να αποδιώξει τη διεφθαρμένη ελίτ από την εξουσία, να φέρει μεταρρυθμίσεις στην ελεύθερη αγορά, να μειώσει σημαντικά τη γραφειοκρατία, φέρνοντας εντυπωσιακή οικονομική ανάπτυξη. Αλλά κατά τη δεύτερη θητεία του η Διεθνής Διαφάνεια τον κατηγόρησε ότι ανεχόταν μια νέα γενιά κλεπτοκρατών, ενισχύοντας τους επιχειρηματίες που είχαν σχέσεις με το κόμμα του.
Καθώς η διεθνής φήμη του κατακρημνιζόταν και οι φιλοδοξίες του μετατράπηκαν σε απόμακρο όνειρο, η ρητορική του Σαακασβίλι έγινε όλο και σκληρότερη και οι λεκτικές επιθέσεις του κατά των ηγετών της Ουκρανίας γίνονταν όλο και δριμύτερες. Το πολιτικό του κόμμα, το Κίνημα Νέων Δυνάμεων, ανέκτησε την ορμή του τον Σεπτέμβριο του 2017 όταν ο Σαακασβίλι, που εν τω μεταξύ είχε απολέσει την ουκρανική υπηκοότητα, παρανόμως πέρασε τα σύνορα της Ουκρανίας στην Πολωνία, ακολουθούμενος από εκατοντάδες υποστηρικτές του.
Τον Δεκέμβριο ένας από τους συμβούλους του Σαακασβίλι μαγνητοσκοπήθηκε να εισπράττει χιλιάδες δολάρια και ευρώ από τον απεσταλμένο εξόριστου επιχειρηματία που κατηγορείται από τις ουκρανικές αρχές ως μέλος της εγκληματικής οργάνωσης που συνδέεται με τον εξόριστο πρόεδρο Γιανουκόβιτς.
Ενα πράγμα είναι βέβαιο. Η σταδιοδρομία του Σαακασβίλι βρίσκεται σε καθοδική πορεία. Ωστόσο, παραμένει υπολογίσιμη δύναμη. Ο πρώην πρόεδρος της Γεωργίας πάντα ήταν εθισμένος στην αδρεναλίνη, κυνηγούσε τα πλήθη και την επαναστατική κολακεία. Σήμερα εξακολουθεί να ονειρεύεται μια νέα επανάσταση, που θα αλλάξει τη σκοτεινή προσωπική και πολιτική του τύχη.