Καλά, με τέτοιο καιρό πού να γίνουν τα προϊόντα! Τι καιρό θα κάνει άραγε φέτος τον χειμώνα; Αυτά και άλλα τόσα ακούμε κάθε μέρα γύρω μας. Η κατάσταση του καιρού είναι κάτι που μας επηρεάζει σχεδόν σε όλες τις φάσεις της ζωής μας. Το τι θα φορέσουμε, πού θα πάμε, τι θα κάνουμε είναι συνάρτηση του τι καιρό θα κάνει. Αυτό είναι κάτι που το θεωρούμε φυσικό και το έχουμε αποδεχτεί σαν αναγκαία συνθήκη για το ημερήσιο ή εβδομαδιαίο πρόγραμμά μας.
Κάτι που δεν είναι τόσο γνωστό και δεν το λαμβάνουμε αρκετά υπόψη μας είναι η επιρροή του καιρού μεσοπρόθεσμα ή και μακροπρόθεσμα στην τροφή μας. Την άνοιξη που μας πέρασε, για παράδειγμα, είχαμε πολύ μεγάλες καταστροφές στα κεράσια. Γιατί συνέβη αυτό; Τα δέντρα που παράγουν φρούτα επηρεάζονται όχι μόνο στην ανάπτυξη, αλλά κυρίως στην καρπόδεση και στην ωρίμασή τους από τις καιρικές συνθήκες. Την κύρια ευθύνη βεβαίως τη φέρουν οι βροχές του Μαΐου, αλλά, μετά από έναν πολύ ήπιο χειμώνα με μέτριες θερμοκρασίες, ήταν πολύ φυσικό τα δέντρα να ξεκινήσουν την ετήσια ανάπτυξή τους νωρίτερα, με αποτέλεσμα και πρωιμότερη ωρίμαση καρπών. Οι ώριμοι καρποί, με πολλά σάκχαρα και μαλακή επιδερμίδα πλέον, δέχτηκαν παρατεταμένες βροχές, με αποτέλεσμα στη συντριπτική πλειονότητά τους να σκάσουν. Θα μου πείτε, αν ωρίμαζαν είκοσι μέρες αργότερα, δεν θα έσκαγαν;
Κανείς δεν μπορεί να ξέρει με σιγουριά, αλλά οι πιθανότητες πολλών συνεχόμενων βροχών την άνοιξη είναι περισσότερες από τις αρχές Ιουνίου. Αυτό είναι ένα σχετικά πρόσφατο παράδειγμα. Αντίστοιχα το ίδιο συνέβη και στα ροδάκινα και στα νεκταρίνια, και τελευταία στα σταφύλια, με αποτέλεσμα να καταστρέφονται σημαντικές παραγωγές και να κλονίζονται ολόκληρες τοπικές οικονομίες. Ακούγεται πραγματικά παράδοξο μια ιδιαιτερότητα του καιρού πριν από αρκετούς μήνες να επηρεάζει τα προϊόντα που συγκομίζονται αρκετούς μήνες μετά. Είναι όμως μια πραγματικότητα την οποία δεν πρέπει να παραβλέπουμε, αν θέλουμε να έχουμε μια σωστή οπτική τού τι συμβαίνει στη φύση.
Κάθε καιρικό φαινόμενο έχει ένα αποτέλεσμα το οποίο μόνο εμπειρικά μπορούμε να προβλέψουμε, και μάλιστα με μέτρια επιτυχία. Ο καιρός είναι ένα εξ ορισμού χαοτικό φαινόμενο και η εξέλιξή του μπορεί να προβλεφθεί μόνο βραχυπρόθεσμα και όχι 100%. Οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις στηρίζονται σε μαθηματικά μοντέλα και δεν είναι καθόλου σίγουρες.
Μετά λοιπόν από αυτά τα δεδομένα για το ευμετάβλητο του καιρού και αυτή την καταστροφική χρονιά για πολλά φρούτα, θα τολμήσω να πω ότι φέτος ήταν μια εξαιρετική χρονιά για τις καλλιέργειές μου; Όχι βέβαια, γιατί θα με λιντσάρουν. Η αλήθεια όμως είναι ότι συγκεκριμένα στην Τροιζηνία, όπου καλλιεργώ αυτή την καλοκαιρινή περίοδο, είχαμε ένα πολύ ιδιαίτερο και σπάνιο φυσικό φαινόμενο: είχαμε τέσσερις πολύ χορταστικές βροχές σε συνδυασμό με ένα πολύ δροσερό καλοκαίρι. Τα τελευταία 25 χρόνια που καλλιεργώ τη γη, δεν θυμάμαι κάτι ανάλογο. Ανακουφίστηκε πολύ ο υδροφόρος ορίζοντας από την υπεράντληση, τα φυτά δεν υπέφεραν από ακραία υψηλές θερμοκρασίες και το πολύ ξηροθερμικό κλίμα που επικρατεί συνήθως ήταν πιο ήπιο.
Η φετινή χρονιά μού θύμισε την ιστορία με τον γέροντα πατέρα με έναν γιο αγρότη και έναν κανατά. Παρατηρώντας τον καιρό, έδειχνε στενοχωρημένος. «Φοβάσαι ότι θα βρέξει;» τον ρωτάει κάποιος. «Όχι, στενοχωριέμαι γιατί, είτε βρέξει είτε δεν βρέξει, ένα από τα δύο παιδιά θα περάσει δύσκολα. Αν βρέξει, θα γίνουν τα στάρια, αλλά θα χαλάσουν τα κανάτια. Αν δεν βρέξει, θα μείνουν κοντά τα στάρια, αλλά θα στεγνώσουν καλά τα κανάτια!»