Κύριε διευθυντά
Στο φύλλο της 23.11.2018, ο κ. Γεώργιος Τρανταλίδης, που υπογράφει σημειώνοντας την ιδιότητα του δικηγόρου, θέλοντας να προστατεύσει το κύρος της Δικαιοσύνης, ώστε αυτή να μην «εκτίθεται αδίκως» και να μην εμφανίζεται «ως εργαλείο πολιτικών σκοπιμοτήτων», ασκεί αυστηρή κριτική στο άρθρο 86 του Συντάγματος, που ρυθμίζει τα της ποινικής ευθύνης των υπουργών.
Με απόλυτη βεβαιότητα, όπως φαίνεται από τις διατυπώσεις που χρησιμοποιεί, θεωρεί ότι η διάταξη αυτή «εισήχθη πονηρά» από εμένα. Εννοεί προφανώς από εμένα ως γενικό εισηγητή της αναθεώρησης του 2001. Ασκεί μάλιστα αυστηρή κριτική και στην ακαδημαϊκή κοινότητα, γράφοντας ότι όταν συνέβη αυτό, «δυστυχώς όλοι οι καθηγητές του Συνταγματικού Δικαίου ευρίσκοντο σε βαθύ λήθαργο». Στη συνέχεια μάλιστα, με τη βεβαιότητα του απόλυτου γνώστη του Συγκριτικού Συνταγματικού Δικαίου, τονίζει ότι «όλοι οι πρωθυπουργοί των πολιτισμένων χωρών δικάζονται όπως όλοι οι πολίτες». Επειδή γύρω από το άρθρο 86 και την ποινική ευθύνη των υπουργών έχει συγκροτηθεί και αναπαράγεται ένα από τα μεγαλύτερα fake news των τελευταίων ετών, οφείλω να επαναλάβω ορισμένες στοιχειώδεις νομικές πληροφορίες. Η ειδική διάταξη για την ποινική ευθύνη των υπουργών εισήχθη στην ελληνική έννομη τάξη με το Σύνταγμα του 1864 και εξειδικεύθηκε με τον πρώτο σχετικό εκτελεστικό νόμο του 1877. Εκτοτε (δηλαδή εδώ και 154 χρόνια), η ρύθμιση αυτή είναι σε γενικές γραμμές σταθερή. Το 2001 η σχετική ρύθμιση κατέστη αυστηρότερη από πολλές απόψεις σε σχέση με την ισχύουσα ώς τότε συνταγματική και κοινή νομοθεσία. Μετά από εκτενή συζήτηση και αφού έγιναν αποδεκτές όλες σχεδόν οι προτάσεις τής τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης, η αναθεωρημένη διατύπωση του άρθρου 86 ψηφίστηκε με συντριπτική πλειοψηφία 268 βουλευτών. Ο δε σχετικός εκτελεστικός νόμος (3126/2003) ψηφίστηκε ομόφωνα, δηλαδή και από το ΚΚΕ και τον τότε Συνασπισμό.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην αναθεώρηση του 2008, στην οποία δεν μετείχε το ΠΑΣΟΚ, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία της Νέας Δημοκρατίας και η τότε Αριστερά, που μετείχαν, δεν έθεσαν θέμα τροποποίησης του άρθρου 86. Ως προς τα συγκριτικά δε δεδομένα, όπως προκύπτει από την τελευταία σχετική έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την ποινική ευθύνη των υπουργών στις 47 χώρες-μέλη, η Ελλάδα εντάσσεται στο κεντρικό ρεύμα. Δεν προβλέπονται ιδιώνυμα υπουργικά αδικήματα (όπως συμβαίνει αλλού) και το Ειδικό Δικαστήριο συγκροτείται μόνο από τακτικούς δικαστές (και όχι από βουλευτές ή γερουσιαστές, όπως συμβαίνει σε χώρες με μακρά συνταγματική παράδοση, π.χ. στις ΗΠΑ και στη Γαλλία).
Η πρακτική των τελευταίων ετών στη χώρα μας απέδειξε άλλωστε ότι το άρθρο 86 δεν παρεμποδίζει την ποινική δίωξη, ενώπιον των κοινών ποινικών δικαστηρίων, πολιτικών προσώπων για τα οποία υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις χρηματισμού και όχι πολιτικές συκοφαντίες ή ωμές σκευωρίες.
Ευαγγελος Βενιζελος