Η επίδειξη στρατιωτικής ισχύος Ελλάδος και Τουρκίας των τελευταίων εβδομάδων έδωσε τη δυνατότητα στις κυβερνήσεις των δύο χωρών να πείσουν τους πολίτες τους για την επάρκεια και ετοιμότητα των Ενόπλων Δυνάμεών τους.
Η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο στη Λευκωσία ερμηνεύθηκε ως αναζωπύρωση του αμερικανικού ενδιαφέροντος για την εκτόνωση της κρίσεως που ανέκυψε από τις έκνομες δραστηριότητες της Αγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το πρόβλημα της Ελλάδος με την Τουρκία δεν είναι απλώς ενίοτε τεράστιο, όπως συμβαίνει στην παρούσα συγκυρία, αλλά έχει και χαρακτήρα μονιμότητος. Ακόμη και εάν υποτεθεί ότι η παρούσα κρίση θα λυθεί με κάποιον τρόπο, είναι αναμφίβολο πως θα υπάρξουν αλλά σημεία τριβής στο μέλλον.
Η χθεσινή συνάντηση των μονίμων αντιπροσώπων του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες, στη διάρκεια της οποίας συζητήθηκαν και οι έκνομες δραστηριότητες της Αγκυρας, ανέδειξε κάποια σημεία που θα άξιζε τον κόπο να ληφθούν υπόψη.
Η ιδιαιτερότητα της σημερινής κρίσεως στις σχέσεις Αθηνών – Αγκύρας δεν εξαντλείται στη μεγαλύτερή της διάρκεια ή έστω στην ένταση της πολεμικής ρητορικής και πρακτικής από τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και στελεχών της κυβερνήσεώς του.
Στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, η αντίληψη που κυριαρχούσε στη Δύση –και στην Αθήνα ειδικότερα με κάποια δυσκολία– ήταν πως το απολύτως απευκταίο ήταν μια Τουρκία ελευθέρως διακινούμενη και ενεργούσα, θέτοντας σε κίνδυνο στρατηγικές ισορροπίες μείζονος σημασίας στην περιοχή.
Πολεμική φρενίτις σαρώνει την Τουρκία. Επέτειοι ιστορικών γεγονότων, που έχουν συμβεί περίπου πριν από μία χιλιετία, ανακαλούνται σήμερα στη μνήμη από τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για να τονώσουν το «μαχητικό πνεύμα» των πολιτών της χώρας του.
«Δεν υπάρχει φόβος για το αναπόφευκτο.
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν κακοφορμίσει, η Ανατολική Μεσόγειος είναι η πλέον στρατιωτικοποιημένη περιοχή της Ευρώπης. Από τη συνήθη ρητορική αντιπαράθεση περάσαμε στη φάση επικίνδυνων ναυτικών συμβάντων και η στρατιωτική εμπλοκή δεν είναι δυνατόν να αποκλεισθεί.
Η διαχείριση των κρίσεων στις σχέσεις Αθηνών και Αγκύρας υπαγόταν στην αποκλειστική αρμοδιότητα των Ηνωμένων Πολιτειών επί δεκαετίες. Πρόκειται ασφαλώς για μια κοινότοπη διαπίστωση, αλλά ισχύει δυστυχώς.
Η κρίση που προεκλήθη από τις έκνομες δραστηριότητες της Αγκυρας τόσο έναντι της Κύπρου όσο και της Ελλάδος –αλλά όχι μόνον– ανέδειξε μια διαπάλη ευρύτερη γύρω από τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου.
Για τους ελληνορθοδόξους της καθ’ ημάς Ανατολής, η Θεοτόκος Μαρία υπήρξε διαχρονικώς η «υπέρμαχος στρατηγός», η καθιστώσα «το κράτος απροσμάχητο» έναντι παντός κινδύνου.
Ο άμεσος στόχος των εν εξελίξει εκνόμων ενεργειών της Αγκυρας ήταν η διάσπαση της συνεχείας της ΑΟΖ Ελλάδος και Κύπρου. Το επιβεβαίωσε σε πρακτικό επίπεδο, με το ερευνητικό σκάφος «Ορούτς Ρέις» να έχει ποντίσει εδώ και ημέρες καλώδια στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και να διεξάγει έρευνες, παρά τις περί του αντιθέτου εκτιμήσεις των Αθηνών.
Η συμφωνία Ελλάδος και Αιγύπτου για μερική οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών των δύο χωρών αποτελεί επί της ουσίας μια κοινή πολιτική αντίδραση των δύο χωρών έναντι της Τουρκίας, η συμπεριφορά της οποίας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου έχει βαθύτατα ενοχλήσει τόσο την Αθήνα όσο και το Κάιρο.
Ωδινεν όρος αλλά ουδέν έτεκεν, ούτε καν μυν, θα έσπευδαν κάποιοι να πουν σχολιάζοντας τον «ανασχηματισμό» εις τον οποίο προέβη ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Θα έσφαλλαν, ωστόσο, με τρόπο τραγικό.
Αυτή η κρίση στις σχέσεις των Αθηνών και της Αγκύρας είναι διαφορετική από τις προηγούμενες. Είναι ευρύτερη, έχει ηγεμονικό χαρακτήρα, διέπεται από «αυτοκρατορική» αντίληψη και όχι «εθνικιστική» απλώς, όπως συνέβαινε στο παρελθόν.
