Μετουσιώνοντας την παράδοση σε ανταγωνιστικότητα και καινοτομία

Μετουσιώνοντας την παράδοση σε ανταγωνιστικότητα και καινοτομία

Με αφορμή τη διοργάνωση του 2ου Συμποσίου Δημιουργικής Ηγεσίας, ο Δρ. Μπάμπης Μαινεμελής, μιλά για τον ρόλο της δημιουργικής παράδοσης στην ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας των επιχειρήσεων.

5' 31" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ποιοι παράγοντες καθορίζουν την προσαρμοστικότητα μιας παράδοσης;

Η προσαρμοστικότητα οποιασδήποτε παράδοσης επηρεάζεται διαχρονικά από το πλέγμα βασικών αρχών πάνω στις οποίες έχει θεμελιωθεί. Υπάρχουν, επί παραδείγματι, συγκεκριμένες θρησκευτικές και πολιτικές παραδόσεις οι οποίες είναι άκαμπτες, ενώ στο άλλο άκρο βρίσκονται πολλές καλλιτεχνικές και επιστημονικές παραδόσεις οι οποίες είναι εκ φύσεως εικονοκλαστικές. Οι άκαμπτες παραδόσεις απαιτούν από τα μέλη τους να διατηρούν με αυστηρή ευλάβεια και χωρίς παρεμβάσεις προγενέστερα αντικείμενα, σύμβολα και ιδεολογίες. Αντιθέτως, οι δημιουργικές παραδόσεις ενθαρρύνουν τα μέλη τους να εκφράσουν με νέους και δημιουργικούς τρόπους τα έργα, τους θεσμούς και τις αξίες του παρελθόντος. Οι δημιουργικές παραδόσεις είναι προφανώς πιο προσαρμοστικές από τις άκαμπτες.

Πόσο άκαμπτες ή δημιουργικές είναι οι επιχειρηματικές παραδόσεις;

Οι επιχειρηματικές παραδόσεις λειτουργούν ανάμεσα σε αυτά τα δύο άκρα και σπάνια σε αυτά. Η ίδια η φύση της επιχειρηματικότητας δεν συνάδει με άκαμπτες αρχές ή πρακτικές. Από την άλλη πλευρά, οι επιχειρήσεις υιοθετούν τη δημιουργικότητα ως χρηστικό μέσο και όχι ως εκφραστικό αυτοσκοπό. Στην πλειοψηφία τους, οι επιχειρηματικές παραδόσεις παραχωρούν στα μέλη τους, κυρίως στα ηγετικά στελέχη, σημαντικούς βαθμούς ελευθερίας για να επιλέξουν οι ίδιοι, αναλόγως των συγκυριών, αν θα εκφράσουν την παράδοση με περισσότερο ή λιγότερο δημιουργικό τρόπο. Η δημιουργική ηγεσία παίζει καταλυτικό ρόλο στη συνειδητή απόφαση μιας επιχείρησης να μετουσιώσει την παράδοση σε ανταγωνιστικότητα και καινοτομία. Αυτός είναι ο λόγος που από την ίδρυση του το Κέντρο Αριστείας ΣΕΒ στη Δημιουργική Ηγεσία έχει δείξει ιδιαίτερη ευαισθησία για τη σχέση ανάμεσα στην παράδοση και τη δημιουργική ηγεσία.  

Πως μετουσιώνεται η παράδοση σε ανταγωνιστικότητα και καινοτομία;

Αυτό είναι ένα από τα ερωτήματα που εξετάζει η έρευνα του Κέντρου Αριστείας τα τελευταία χρόνια. Το μεγαλύτερο τμήμα της έρευνας μας έχει πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα, με τη συμμετοχή δεκάδων ελληνικών επιχειρήσεων και εκατοντάδων στελεχών. Τα ευρήματα μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η μετουσίωση της παράδοσης επιτελείται σε τρεις διαστάσεις.

Η πρώτη είναι η προϊοντική παράδοση, η οποία περιλαμβάνει μακρόβια προϊόντα, κλασσικά και ισχυρά ‘brands’ με ιστορία δεκαετιών ή αιώνων. Πέρα από την εμπορική και υλική αξία τους, τα προϊόντα αυτά έχουν μια συμβολική κοινωνική αξία, δεδομένου ότι στο πέρασμα του χρόνου έχουν ενταχθεί στις συλλογικές μνήμες και καθημερινές συνήθειες πολλών γενεών, έχουν εμφανισθεί σε καλλιτεχνικές και άλλες συλλογικές εκφράσεις κοκ. Η έρευνα μας έχει καταγράψει βέλτιστες επιχειρηματικές πρακτικές οι οποίες διατηρούν ανέπαφη την αυθεντικότητα αυτών των προϊόντων, φροντίζοντας ταυτόχρονα να αναζωογονούν την εικόνα τους, κυρίως σε σχέση με τις νέες γενιές. Ο ρόλος της δημιουργικής  επικοινωνίας είναι κρίσιμος σε αυτή τη διάσταση. Εξίσου σημαντική είναι η στρατηγική με την οποία μια επιχείρηση αναπτύσσει μια οικογένεια προϊόντων γύρω από ένα προϊόν υψηλής συμβολικής αξίας, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο εντάσσει σε μια προϊοντική παράδοση νέες τάσεις και καινοτομίες.

Μετουσιώνοντας την παράδοση σε ανταγωνιστικότητα και καινοτομία-1Η δεύτερη διάσταση είναι η επιχειρηματική παράδοση. Σε κάποιες επιχειρήσεις η επιχειρηματική παράδοση συμπεριλαμβάνει διάφορες επί μέρους προϊοντικές παραδόσεις, ενώ άλλες επιχειρήσεις διατηρούν μόνο επιχειρηματικές παραδόσεις. Η έρευνα μας έχει καταγράψει τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζει το αξιακό σύστημα σε πολλές επιχειρηματικές παραδόσεις. Επί παραδείγματι, η παράδοση κάποιων μακρόβιων ελληνικών επιχειρήσεων έχει θεμελιωθεί πάνω στην αξία της καλλιέργειας ισχυρών μακροχρονίων σχέσεων με πελάτες, προμηθευτές και εργαζόμενους. Αυτή η θεμελιώδης παραδοσιακή αξία οδηγεί τώρα πολλές από αυτές τις επιχειρήσεις στη λελογισμένη προσαρμογή της ταυτότητας τους στην νέα πραγματικότητα της ψηφιακής οικονομίας και της τεχνητής νοημοσύνης.

Η τρίτη διάσταση περιλαμβάνει τη δημιουργική εκμετάλλευση της ελληνικής παράδοσης. Μελετήσαμε επιχειρήσεις οι οποίες στα αρχικά βήματα τους ήταν πολύ νέες για να έχουν δική τους επιχειρηματική ή προϊοντική παράδοση, οικοδόμησαν όμως εξαρχής την ταυτότητα τους πάνω σε διάφορα στοιχεία της ελληνικής παράδοσης — πολιτιστικά, εικαστικά, πνευματικά, φυσικά και άλλα. Παρατηρήσαμε, επιπλέον, ότι σε αρκετές επιχειρήσεις η έρευνα διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην εξέλιξη παραδοσιακών τεχνικών παραγωγής και στη μετατροπή παραδοσιακών πρώτων υλών σε καινοτόμες μορφές νέων προϊόντων. Έχουμε καταγράψει, επίσης, τον ευεργετικό ρόλο που ασκούν πολλές επιχειρήσεις και οργανισμοί στην ανανέωση και εξέλιξη της διεθνούς εικόνας της ελληνικής παράδοσης, είτε πρόκειται για τη φυσική, πολιτιστική, σχεδιαστική, ή οινογαστρονομική παράδοση, την παράδοση της φιλοξενίας κοκ.

Έχετε εντοπίσει βέλτιστες πρακτικές ή άλλα στοιχεία που διέπουν τη δημιουργική μετουσίωση της παράδοσης σε αυτές τις τρεις διαστάσεις;

Καταρχήν η σπιρτάδα και η μοναδικότητα της δημιουργικής ματιάς. Η εκπληκτική ικανότητα που έχουν κάποιοι άνθρωποι να ανακαλύπτουν νέες πτυχές και νέες προοπτικές ακόμη και στις πιο παλιές παραδόσεις. Ο Πάμπλο Πικάσο έλεγε ότι οι καλοί καλλιτέχνες αντιγράφουν, οι εξαιρετικοί καλλιτέχνες κλέβουν. Θα έλεγα ότι οι εξαιρετικοί δημιουργοί ενσαρκώνουν την παράδοση στο έργο τους, αφήνοντας με σεβασμό πάνω της την προσωπική υπογραφή τους. Εξίσου σημαντικός είναι ο διττός ρόλος της δημιουργικής ηγεσίας στη λήψη τολμηρών αποφάσεων που προάγουν τόσο τη διατήρηση όσο και την ανανέωση μιας επιχειρηματικής παράδοσης. Αυτό προϋποθέτει ότι ο δημιουργικός ηγέτης έχει την απαιτούμενη ευελιξία να είναι ταυτοχρόνως προστάτης και επαναστάτης,  θεματοφύλακας και αναθεωρητής, δάσκαλος και ανατρεπτικός δημιουργός. Ένα τρίτο στοιχείο είναι η ικανότητα κάποιων επιχειρήσεων να είναι ταυτοχρόνως τοπικές και κοσμοπολίτικες, να μεταφράζουν δηλαδή με συνέπεια την αυθεντικότητα της τοπικής παράδοσης σε ένα διεθνώς ανταγωνιστικό προϊόν.

Ποιος είναι ο σκοπός του 2ου Συμποσίου Δημιουργικής Ηγεσίας;

Πρόσφατες διεθνείς μελέτες υπογραμμίζουν τον ευεργετικό ρόλο που ασκεί η δημιουργική παράδοση στην ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας. Πολλές ξένες επιχειρήσεις και πολιτιστικοί οργανισμοί προβάλλονται στο διεθνή τύπο ως βέλτιστα παραδείγματα γόνιμης εκμετάλλευσης της παράδοσης ενός οργανισμού. Σκοπός του 2ου Συμποσίου Δημιουργικής Ηγεσίας είναι η καταγραφή και η ανάδειξη των δημιουργικών πρακτικών που επιτρέπουν στην ελληνική επιχείρηση να αξιοποιήσει την παράδοσή ως μοχλό ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας. 19 διακεκριμένοι ομιλητές θα καταθέσουν απτά και γλαφυρά παραδείγματα δημιουργικής μετουσίωσης της παράδοσης σε 15 κορυφαίους ελληνικούς οργανισμούς και 7 κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Η ακαδημαϊκή επιμέλεια και ο θεματικός σχεδιασμός του Συμποσίου θα επιτρέψουν στους συμμετέχοντες να ανακαλύψουν εκείνες τις δημιουργικές πρακτικές που θα μπορούσαν να επιτρέψουν στη δική τους επιχείρηση να μετουσιώσει την παράδοση της σε ανταγωνιστικότητα και καινοτομία.

Τι προσδίδει το 2ο Συμπόσιο Δημιουργικής Ηγεσίας σε μια περίοδο δύσκολη για την επιχειρηματικότητα;

Η τελευταία δεκαετία ήταν πολύ δύσκολη για την επιχειρηματικότητα και την κοινωνία μας. Η μεγάλη οικονομική κρίση τροφοδοτήθηκε εν μέρει από κάποιες παρωχημένες και άκαμπτες νεοελληνικές παραδόσεις. Παρόλα αυτά, κατά τη διάρκεια της κρίσης  παρατηρήσαμε ότι η κοινωνία, κυρίως η νέα γενιά, επιστρέφει στην ασφάλεια και τη σταθερότητα που προσφέρουν οι γόνιμες παραδόσεις της. Παρατηρήσαμε, επίσης, την ίδρυση νέων επιχειρήσεων οι οποίες επέλεξαν εξ αρχής να υιοθετήσουν λαμπρά διαχρονικά στοιχεία της ελληνικής παράδοσης ως ακρογωνιαίους λίθους της σύγχρονης και εξωστρεφούς εταιρικής ταυτότητας τους. Παρατηρήσαμε, τέλος, ότι χωρίς ταυτότητα και αυθεντικότητα είναι απίθανο να σταθούμε ανταγωνιστικά στο διεθνή επιχειρηματικό στίβο. Η παράδοση προσδίδει αυθεντικότητα και η αυθεντικότητα αποτελεί αστείρευτη πηγή βιώσιμου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι το φετινό Συμπόσιο θα μας δώσει την ευκαιρία να αναλογιστούμε ότι η μετουσίωση της παράδοσης σε ανταγωνιστικότητα και καινοτομία εξαρτάται πρωτίστως από τη φαντασία, τη φιλοδοξία, την εργατικότητα και τη δημιουργικότητα μας.   

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή