Υπάρχουν ορισμένες πτυχές της καθημερινότητάς μας που έχουν μεταβληθεί εξαιτίας της τρέχουσας παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης, όπως το πού και πώς εκτελούμε την εργασία μας αυτές τις μέρες. Για πολλούς από εμάς, τα σπίτια έχουν γίνει και ο χώρος εργασίας μας, τουλάχιστον για ένα μέρος της εργασιακής εβδομάδας. Το να αναζητούμε βεβαιότητες έχει καταντήσει ανώφελο, αλλά δεν μπορούμε παρά να αναρωτιόμαστε, ως κοινωνία και ως εργαζόμενοι, αν αυτό που βιώνουμε ακόμη ως προσωρινή αλλαγή στον καθιερωμένο τρόπο εργασίας μας δεν θα φέρει αλλαγές μόνιμου χαρακτήρα. Οι ειδικοί του Παγκόσμιου Ινστιτούτου McKinsey, του επιχειρησιακού και οικονομικού ερευνητικού τμήματος της McKinsey, είχαν την ίδια απορία και αποφάσισαν να ανακαλύψουν τι μπορεί να ακολουθήσει. Έτσι προέκυψε η αναφορά του Νοεμβρίου του 2020 με τίτλο «Τι έπεται για την τηλεργασία: Μια ανάλυση 2.000 εργασιών και 800 επαγγελμάτων σε εννέα χώρες», σε αποσπάσματα της οποίας βασίζεται το παρακάτω κείμενο. Ποια θα είναι η νέα κανονικότητα της εργασίας και ποιες οι πιθανές επιπτώσεις της;
Όπως προκύπτει, λοιπόν, τρεις με τέσσερις φορές περισσότεροι άνθρωποι, συγκριτικά με την περίοδο προ πανδημίας, θα εργάζονται στο εξής από το σπίτι. Ένα μεγάλο ποσοστό δεν θα επηρεαστεί καθόλου, καθώς η φύση ορισμένων επαγγελμάτων απαιτεί την παρουσία του εργαζομένου, με την έρευνα της McKinsey να αναφέρει ότι σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται και πολλές από τις δουλειές που οι κυβερνήσεις χαρακτήρισαν «πρώτης γραμμής» κατά τη διάρκεια της πανδημίας (νοσηλευτική, συντήρηση κτιρίων και αποκομιδή απορριμμάτων κ.ά.).
Έπειτα υπάρχει και μια άλλη κατηγορία επαγγελμάτων που δεν απαιτούν τη φυσική παρουσία του εργαζομένου, ωστόσο φαίνεται ότι η απουσία του μειώνει την ποιότητα της δουλειάς. «Οι εργοδότες ανακάλυψαν πως, παρότι ορισμένες εργασίες μπορούν να εκτελεστούν από απόσταση μέσα σε μια κρίση, γίνονται πολύ πιο αποτελεσματικά διά ζώσης», αναφέρει η έρευνα. «Τέτοιου είδους δραστηριότητες είναι η καθοδήγηση, η υποστήριξη και η παροχή συμβουλών, η ανάπτυξη σχέσεων με πελάτες και συναδέλφους, η πρόσληψη νέων υπαλλήλων σε μια εταιρεία, η διαπραγμάτευση και η λήψη σημαντικών αποφάσεων, η εκπαίδευση, καθώς και πτυχές της εργασίας που ευνοούνται από τη συνεργασία, όπως η καινοτομία, η επίλυση προβλημάτων και η δημιουργικότητα».
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ
«Η δυναμική της τηλεργασίας συναντάται σε συγκεκριμένους τομείς, όπως των χρηματοοικονομικών και της ασφάλισης που έχουν τις καλύτερες προοπτικές, καθώς τα τρία τέταρτα του χρόνου εργασίας καταλαμβάνoνται από δραστηριότητες που μπορούν να πραγματοποιηθούν από απόσταση χωρίς να επηρεαστεί η παραγωγικότητα. Ακολουθούν το management, οι υπηρεσίες στήριξης επιχειρήσεων και η πληροφορική, καθώς οι εργαζόμενοι αφιερώνουν περισσότερο από τον μισό χρόνο εργασίας τους σε δραστηριότητες που θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν αποτελεσματικά και μέσω τηλεργασίας». Μπορούμε επίσης να πούμε ότι η δουλειά από το σπίτι ευνοεί όσους εργάζονται σε τομείς που απαιτούν κριτική ικανότητα και επίλυση προβλημάτων, τη διαχείριση και τη βελτίωση ατόμων και την επεξεργασία δεδομένων – όπως σχολιάζεται στην έρευνα, αυτοί είναι και οι πιο υψηλά αμειβόμενοι.
Ένας άλλος παράγοντας που καθορίζει το κατά πόσο είναι εφικτή η τηλεργασία είναι η χρήση ειδικού εξοπλισμού. «Σύμφωνα με την ανάλυσή μας, μια χημικός θα μπορούσε να εργαστεί εξ αποστάσεως μόνο κατά το ένα τέταρτο του συνολικού χρόνου εργασίας της, καθώς μεγάλο μέρος των καθηκόντων της πρέπει να εκτελεστεί στο εργαστήριο όπου βρίσκεται ο εξοπλισμός που χρειάζεται». Ένα άλλο παράδειγμα αφορά στα επαγγέλματα του κλάδου υγείας: «Οι παθολόγοι που μπορούν να χρησιμοποιούν ψηφιακά μέσα για να επικοινωνούν με τους ασθενείς τους μπορούν να εργαστούν από απόσταση πιο εύκολα από ό,τι οι χειρουργοί και οι τεχνολόγοι ακτινολόγοι, που χρειάζονται ανεπτυγμένο εξοπλισμό και εργαλεία για να κάνουν τη δουλειά τους».
ΚΑΘΕ ΧΩΡΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ
Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η διάκριση που γίνεται στην αναφορά της McKinsey ανάμεσα στις προηγμένες και τις αναδυόμενες οικονομίες και το πόσο διαφορετικά θα προσλάβει η καθεμία την τάση της τηλεργασίας. Οι προηγούμενες οικονομίες φαίνεται, αναμενόμενα, ότι έχουν πολύ καλύτερες προοπτικές να υποστηρίξουν αυτό το μοντέλο. «Οι υπηρεσίες στήριξης επιχειρήσεων καθώς και οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες καταλαμβάνουν ένα μεγάλο μερίδιο της οικονομίας του Ηνωμένου Βασιλείου, για παράδειγμα, το οποίο έχει τις καλύτερες προοπτικές για τηλεργασία συγκριτικά με τις άλλες χώρες που εξετάστηκαν (Κίνα, Γαλλία, Γερμανία, Ινδία, Ιαπωνία, Μεξικό, Ισπανία, ΗΠΑ). Το εργατικό δυναμικό της χώρας θα μπορούσε θεωρητικά να εργάζεται εξ αποστάσεως το ένα τρίτο του χρόνου, χωρίς να επηρεαστεί η παραγωγικότητα, ή τον μισό χρόνο, με μειωμένη ωστόσο παραγωγικότητα».
Αντιθέτως, στις αναδυόμενες οικονομίες όπου κυριαρχούν τομείς όπως η γεωργία ή οι κατασκευές, ο χρόνος που δυνητικά μπορεί να καλυφθεί μέσω τηλεργασίας, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, κυμαίνεται ανάμεσα στο 12 με 26%. «Στην Ινδία, για παράδειγμα, το εργατικό δυναμικό της χώρας θα μπορούσε να αφιερώσει μόνο το 12% του χρόνου εργασίας του στην τηλεργασία χωρίς να επηρεαστεί η απόδοση. Παρά το γεγονός ότι η Ινδία είναι παγκοσμίως γνωστή για τις υπηρεσίες υψηλής τεχνολογίας, καθώς και τις πιστωτικές της υπηρεσίες, η συντριπτική πλειονότητα του εργατικού δυναμικού των 464 εκατομμυρίων απασχολείται σε τομείς όπως το λιανεμπόριο και η γεωργία, στους οποίους οι εργασίες δεν μπορούν να εκτελεστούν από απόσταση».
ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΔΕΙΩΝ ΓΡΑΦΕΙΩΝ
Σύμφωνα με τα ευρήματα μιας άλλης πρόσφατης μελέτης της McKinsey, στην οποία συμμετείχαν 800 επιχειρηματίες από ολόκληρο τον κόσμο, ο στόχος είναι να εφαρμοστεί κάποιο υβριδικό μοντέλο, με τους εργαζομένους να δουλεύουν τόσο εξ αποστάσεως όσο και από το γραφείο κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Μάλιστα, περίπου ένας στους τρεις γενικούς διευθυντές στην Αμερική (ρωτήθηκαν συνολικά 248) δήλωσε ότι σκοπεύει να μειώσει τους χώρους γραφείων κατά τα επόμενα χρόνια, όταν και θα λήξουν οι μισθώσεις. Όλα αυτά αναμένεται να συνοδευτούν από σοβαρές επιπτώσεις στις αστικές οικονομίες. «Εάν εργάζεται περισσότερος κόσμος εξ αποστάσεως, λιγότερα άτομα θα μετακινούνται μεταξύ σπιτιού και χώρου εργασίας ή θα ταξιδεύουν για την εργασία τους. Κάτι τέτοιο θα είχε σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις στις μεταφορές, στις πωλήσεις καυσίμων και αυτοκινήτων, στην εστίαση και στο λιανεμπόριο σε αστικά κέντρα, στη ζήτηση αγοράς και ενοικίασης εργασιακών χώρων, καθώς και σε άλλες καταναλωτικές πτυχές».
Ένας από τους τομείς που θα επηρεαστούν θα είναι και αυτός της αγοράς ακινήτων και το μαρτυρούν ήδη ορισμένα στοιχεία από τις Ηνωμένες Πολιτείες: «Καθώς οι τεχνολογικές εταιρείες ανακοίνωσαν τα σχέδιά τους για δυνατότητες τηλεργασίας μόνιμου χαρακτήρα, η μέση τιμή ενοικίασης ενός στούντιο στο Σαν Φρανσίσκο μειώθηκε κατά 24,2% συγκριτικά με πέρυσι, ενώ στην πόλη της Νέας Υόρκης, όπου στις αρχές του 2020 υπήρχαν σχεδόν 11.000 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, τον Σεπτέμβριο ήταν ξενοίκιαστα περίπου 15.000 διαμερίσματα, τα περισσότερα που έχουν καταγραφεί ποτέ. Αντιθέτως, στα προάστια και σε μικρότερες πόλεις γίνεται καταιγισμός προσφορών, καθώς όσοι εργάζονται εξ αποστάσεως αναζητούν έναν τρόπο ζωής πιο οικονομικό, με λιγότερο άγχος, και σπίτια με ένα δωμάτιο που μπορεί να λειτουργήσει ως γραφείο».
ΝΕΑ ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
«Η τηλεργασία μπορεί να φέρει αλλαγές και στα καταναλωτικά μοτίβα. Τα χρήματα που εξοικονομούνται από τις μετακινήσεις, το φαγητό και τα ρούχα γραφείου θα μπορούν να κατανεμηθούν σε άλλους τομείς. Οι πωλήσεις εξοπλισμού γραφείου για το σπίτι, ψηφιακών εργαλείων και εξοπλισμού συνδεσιμότητας έχουν εκτοξευτεί». Εν τω μεταξύ, παλαιότερες μελέτες του Παγκόσμιου Ινστιτούτου McKinsey στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη αποκάλυψαν μια τάση μεγαλύτερης συγκέντρωσης της εργασίας σε μεγαλουπόλεις όπως το Λονδίνο και η Νέα Υόρκη, καθώς και σε ανεπτυγμένα κέντρα, όπως το Σιάτλ και το Άμστερνταμ. «Τέτοια μέρη έχουν προσελκύσει πολλούς από τους νέους, καταρτισμένους εργαζομένους που μπορούν να εργαστούν καλύτερα εξ αποστάσεως. Μένει να δούμε εάν η στροφή προς την τηλεργασία θα επιβραδύνει αυτή την τάση ή αν οι πιο ζωντανές πόλεις θα εξακολουθήσουν να μαγνητίζουν τέτοιου είδους εργαζομένους».
Στην έρευνα της McKinsey γίνεται μια συγκεκριμένη αναφορά στο πώς θα επηρεαστούν οι γυναίκες από την τηλεργασία, μέσα από την οποία υπάρχει κίνδυνος να ενταθεί η φυλετική ανισότητα. «Σε πολλές οικονομίες οι γυναίκες απασχολούνται σε τομείς όπως η υγεία, η εστίαση και η εξυπηρέτηση πελατών, όπου είναι σχετικά δύσκολο να εφαρμοστεί η τηλεργασία. Σύμφωνα με προηγούμενη έρευνα του Ινστιτούτου σχετικά με την ανισότητα των φύλων, οι γυναικείες θέσεις εργασίας κινδυνεύουν κατά 19% περισσότερο από ό,τι οι ανδρικές, απλώς και μόνο επειδή οι γυναίκες έχουν δυσανάλογη εκπροσώπηση σε τομείς που επηρεάζονται περισσότερο από την Covid-19».
Όλα αυτά προϋποθέτουν βέβαια να μπορεί ο καθένας να έχει πρόσβαση στο ίντερνετ, και μάλιστα σε κάποια ικανοποιητική ταχύτητα. «Ένας ερευνητής του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ ανακάλυψε πως μόλις το 65% των Αμερικανών που ερωτήθηκαν δήλωσε πως είχε αρκετά γρήγορες υπηρεσίες ίντερνετ προκειμένου να υποστηριχτούν αξιοπρεπείς βιντεοκλήσεις, ενώ σε πολλά μέρη του αναπτυσσόμενου κόσμου οι υποδομές συνδεσιμότητας είναι αραιές ή ανύπαρκτες». Πριν από όλα, δηλαδή, ίσως πρέπει να δούμε αν το μοντέλο της τηλεργασίας είναι κάτι που μπορούμε τεχνολογικά να υποστηρίξουμε.
Τηλεργαζόμενοι της διπλανής πόρτας
Το «Κ» συζητά με ανθρώπους που εργάζονται από το σπίτι και καταγράφει μια πραγματικότητα με αρκετά ευτράπελα – ειδικά όταν στο σπίτι υπάρχουν και μικρά παιδιά.
Tης Μανίνας Ντάνου
Τον Μάρτιο του 2017, ο καθηγητής Ρόμπερτ Κέλι έκανε την αρχή. Την ώρα που έδινε συνέντευξη μέσω Skype στην τηλεόραση του BBC, το τρίχρονο κοριτσάκι του μπήκε στο δωμάτιο με τρομερό στιλ ακολουθούμενο από ένα μωρό σε στράτα και κατόπιν την νταντά τους, που πανικόβλητη σερνόταν στο χαλί για να τα βγάλει έξω. Ο ίδιος προσπάθησε να μείνει αγέρωχος και να συνεχίσει τη συνέντευξη, γεγονός που έκανε το βίντεο ακόμα πιο αστείο, ίσως και ελαφρώς άβολο.
Αυτά το 2017, όταν η τηλεργασία ήταν μια λέξη που χρησιμοποιούσαν μόνο σε εταιρείες όπως η Google ή η Microsoft, ενώ στην Ελλάδα σήμαινε «έχω 39 πυρετό, οπότε δουλεύω από το σπίτι για να μη μου το γυρίσει σε πνευμονία». Το 2020, όμως, μαζί με την πανδημία ήρθε κι αυτή για να πάρει την εκδίκησή της. Στην ΕΕ πλέον ένας στους τρεις εργαζομένους απασχολείται με αυτή τη μορφή απασχόλησης. Στη χώρα μας η αύξηση ήταν ιλιγγιώδης και έφτασε από το 5,3% το 2019 στο 26% το 2020. Και αυτό το κείμενο, ακόμα, γράφεται σε καθεστώς τηλεργασίας, στο σπίτι, ενώ το «Frozen» ακούγεται να παίζει στο σαλόνι.
Παρότι στην αρχή όλοι μιλούσαν για μια εργασιακή αποκάλυψη που διευκολύνει τους εργαζομένους, κάνει οικονομία στους εργοδότες και αυξάνει παραγωγικότητα/αποδοτικότητα, εννέα μήνες αργότερα κάποιοι την απολαμβάνουν ακόμη, αλλά για άλλους έχει καταλήξει εφιάλτης. Βλέπετε, είναι αλλιώς να κάνεις τηλεργασία σε καιρούς κανονικούς, όταν τα παιδιά είναι σχολείο, η εστίαση ανοιχτή και η κυκλοφορία ελεύθερη, κι εσύ φοράς τα ακουστικά και αράζεις στο μοδάτο καφέ με το λάπτοπ, και εντελώς διαφορετικό να προσπαθείς να συντονίσεις παιδιά σε τηλεκπαίδευση, σύντροφο στον ίδιο χώρο, χωρίς γιαγιάδες, με συσσωρευμένη την κούραση της απομόνωσης και την αγωνία της υγείας της δικής σου, της οικογένειάς σου αλλά και των υπολοίπων συνανθρώπων σου, τους οποίους παρακολουθείς με τη μορφή αριθμών να χάνουν όλο και περισσότεροι τη μάχη.
ΣΥΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΜΑΓΕΙΡΕΜΑ
H Τιάνα, εργαζόμενη σε μεγάλη διαφημιστική εταιρεία, ήταν πιο χαρούμενη στην πρώτη καραντίνα. Χαιρόταν που δούλευε και είχε τη δυνατότητα να βλέπει την οικογένειά της – τον άντρα και την τετράχρονη κόρη της. Σε αυτήν, τα πράγματα έγιναν ζόρικα. Ο άντρας της έχει πιάσει δουλειά κι εκείνη μένει μόνη σπίτι με το παιδί, που κι εκείνο πια δεν έχει υπομονή. «Αρνείται να κάνει αυτά που έως τώρα της άρεσαν – να ζωγραφίζει, να κάνει παζλ, να παίζει. Θέλει μόνο οθόνες. Την ίδια ώρα, εγώ έχω μια πολύ απαιτητική δουλειά, zoom meetings το ένα μετά το άλλο και παρουσιάσεις σε πελάτες. Και όλα αυτά με τα συστήματα να κολλάνε κάθε τρεις και λίγο, να πατάω λάθος κουμπιά, να παίρνω λάθος κλήσεις, έχω γίνει περίγελος. Χθες έκανα brainstorming για ένα account και ταυτόχρονα έφτιαχνα φασολάκια. Ή προχθές μιλούσα στο τηλέφωνο με πελάτη και η Ναταλία με είχε καβαλήσει. Αν ήμουν σπίτι χαλαρή, με μουσικούλα, και το παιδί σχολείο, θα ήταν αλλιώς, όμως εγώ την περισσότερη ώρα που προσπαθώ να συγκεντρωθώ ακούω καρτούν. Και βέβαια και το παιδί περνάει άσχημα. Έχει βαρεθεί φριχτά, έχει λιώσει στην τηλεόραση και στο κινητό, δεν θέλει πια να είναι μόνη της. Κι όταν πια κοιμάται και λέμε να χαλαρώσουμε, ίσα που προλαβαίνουμε να πούμε δυο κουβέντες και πέφτουμε νεκροί. Είναι τρέλα, το μόνο που κάνεις είναι να δουλεύεις και να καταναλώνεις».
Η πρώτη καραντίνα βρήκε τη Μυρτώ σε μια φάση επαγγελματικής αλλαγής, με την έναρξη της δουλειάς της ως ατομική επιχείρηση, οπότε δούλευε από το σπίτι ούτως ή άλλως. Μετά από 20 χρόνια ως υπάλληλος, το να δουλεύει με ελευθερία ήταν σημαντικό, κι αυτό θεωρεί ότι είναι και το στοίχημα για τους υπαλλήλους: μια μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων, αυξημένη εμπιστοσύνη στους ανθρώπους-επαγγελματίες και αξιολόγηση της απόδοσης βάσει αποτελεσμάτων και όχι ωρών στο γραφείο. «Υπάρχει φυσικά μια μεγάλη παγίδα, η έλλειψη διαχωρισμού της επαγγελματικής από την προσωπική ζωή. Είναι μια ενιαία συνέχεια. Για μένα είναι ακόμη καινούργιο και ευελπιστώ να βρω τον βηματισμό μου στη συνέχεια».
Οι συνθήκες αυτή τη φορά όμως έχουν αλλάξει. «Η πίεση είναι πολύ μεγάλη, κυρίως με τα κλειστά σχολεία. Είναι απελπιστικά δύσκολο με δύο παιδιά έξι και επτά χρονών, τα οποία κάθε μισή ώρα κάτι χρειάζονται ή που πρέπει να τα πείσεις να παρακολουθήσουν το μάθημα, κατά προτίμηση χωρίς να κάνουν ακροβατικά με τη στολή του batman. Συν η απογευματινή μελέτη, το σπίτι, το φαγητό και βέβαια η προσπάθεια να έχεις ποιοτικό χρόνο μαζί τους, για μια βόλτα για καθαρό αέρα και για να μην τα παρκάρεις κι άλλο στις οθόνες. Αυτές τις μέρες προστέθηκε και το στρες με τα δώρα του Άγιου Βασίλη που θα έρθουν λάθος και μετά την Πρωτοχρονιά. Η συσσωρευμένη πίεση στον γάμο είναι επίσης ισχυρή. Ενδεχομένως όμως να μην είναι τόσο τα ίδια τα γεγονότα ή το δύσκολο multitasking, όσο το στρες. Το συνεχές συναίσθημα για πολλούς μήνες ότι είσαι μια αποτυχημένη επαγγελματίας, μια αποτυχημένη σύζυγος και μια αποτυχημένη μαμά ταυτόχρονα. Εκνευρίζεσαι και φωνάζεις και μετανιώνεις, και πάλι από την αρχή. Τελειώνουν οι μέρες και δεν έχεις κάνει τίποτα καλά. Όμως ξέρεις τι; Είμαι υγιής, έχω τη δουλειά μου, έχω την οικογένειά μου. Αισθάνομαι άσχημα να γκρινιάζω. Αυτές οι μέρες είναι ένας αγώνας για τη χρυσή τομή μεταξύ του να είσαι συμπονετικός με τα συναισθήματά σου, αλλά και ρεαλιστικός σε σχέση με όσα συμβαίνουν στον υπόλοιπο κόσμο».
Και βέβαια τώρα ο Ρόμπερτ Κέλι και τα παιδιά του μοιάζουν απλώς ερασιτέχνες. «Στο 70% των calls που είμαι κάθε μέρα είναι παρούσα και η μικρή», λέει η Τιάνα. «Μιλάει, στέλνει μηνύματα, πατάει κουμπιά». Γενικώς δεν λείπουν τα ευτράπελα. «Την άλλη φορά διάβαζα ένα σενάριο ραδιοφωνικού σποτ σε κάποιον πελάτη σε zoom meeting και ξαφνικά ακούστηκε από μέσα “μαμά, κακά”. Παρακάλεσα τη συνάδελφο να συνεχίσει…» Η Μυρτώ προσθέτει γελώντας ότι «τα αγαπημένα μου είναι τα zoom meetings με υπουργεία με βάψιμο, πουκάμισο, μαλλί από πάνω και φόρμα-παντόφλα από κάτω. Και φυσικά τα zoom με ανθρώπους που δεν ξέρεις, αλλά ξαφνικά γνωρίζουν τα παιδιά σου με πιτζάμες. Τα τηλεφωνήματα δουλειάς με ουρλιαχτά στο background και το κλείσιμο -πού να κλειδωθείς;- στην τουαλέτα. Το χειρότερο είναι οι φωνές. Δεν μπορώ άλλες φωνές».
ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ
«Χωρίς παιδί και υπό κανονικές συνθήκες θα ήταν αλλιώς», λέει η Τιάνα. «Τηλεργασία επί Covid είναι άλλη πίστα. Είναι το πιο κουραστικό πράγμα που έχει χρειαστεί να κάνω στη ζωή μου». Φυσικά δεν είναι για όλους έτσι. Κυρίως για όσους δεν έχουν μικρά παιδιά στο σπίτι. Ο Γιώργος και η Βασιλική είναι ζευγάρι και εργάζονται σε διαφορετικές εταιρείες, όμως και οι δύο πλέον με τηλεργασία. Και όσο κι αν αναγνωρίζουν ότι έτσι δουλεύουν περισσότερες ώρες και δεν εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι βρίσκονται στο ίδιο σπίτι για να μοιραστούν το μεσημεριανό ή κάποια διαλείμματα μαζί («με τη δουλειά σε παίρνει η μπάλα», λένε), δεν το αλλάζουν με τίποτα. Ο Γιώργος εργάζεται στο οικονομικό τμήμα μιας μεγάλης εταιρείας και η δουλειά του χρειάζεται συγκέντρωση. Στα open plan γραφεία όπου μετακόμισε η επιχείρηση πέρυσι δεν έβρισκε και πολλή ησυχία. Στο σπίτι η παραγωγικότητά του έχει εκτοξευτεί. Επίσης γλιτώνει τουλάχιστον δύο ώρες τη μέρα σε μετακινήσεις. Η Βασιλική στο μάρκετινγκ υποστηρίζει ότι δεν της λείπει τίποτα από το γραφείο. «Κάνω teams με την ομάδα μου, δουλεύουμε όλοι εξαιρετικά, συντονιζόμαστε μια χαρά. Το μόνο που θα έλεγα ότι μου λείπει είναι η ανθρώπινη επαφή, αλλά αυτό ισχύει λόγω Covid. Στη δουλειά έτσι κι αλλιώς δεν προλαβαίναμε να έχουμε καμιά ποιοτική επαφή, το έξω μου λείπει, να βγω να δω φίλους». Άρα όταν τελειώσει η πανδημία θα προτιμούσαν μόνιμα την τηλεργασία; «Χωρίς αμφιβολία, όμως είναι σίγουρο ότι δεν θα συνεχιστεί έτσι. Σιγά σιγά όλοι θα επιστρέψουν στα γραφεία. Αυτό που ιδανικά θα θέλαμε είναι μια ισορροπία. Τουλάχιστον δηλαδή να μοιραστεί, μισές ημέρες σπίτι, τις άλλες μισές γραφείο. Όμως, ας περάσει η πανδημία, και όλα τα άλλα τα βρίσκουμε…»
Info: Η έκθεση του Παγκόσμιου Ινστιτούτου McKinsey με τίτλο «Τι έπεται για την τηλεργασία: Μια ανάλυση 2.000 εργασιών και 800 επαγγελμάτων σε εννέα χώρες» συντάχθηκε από τους Σούζαν Λουντ, Άνου Μαντγκάβκαρ, Τζέιμς Μανίκα και Σβεν Σμιτ.