Ο 31χρονος Καμίλ Γκουνγκόρ γεννήθηκε στην Ελλάδα με νωτιαία μυϊκή ατροφία, αλλά αυτό δεν τον εμποδίζει να γυρίζει με το αναπηρικό του αμαξίδιο τον κόσμο. Αριστούχος απόφοιτος του τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου, υπογράφει το ταξιδιωτικό blog The Trawheeler, εργάζεται εξ αποστάσεως για το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ανεξάρτητης Διαβίωσης (ΕΝIL) και είναι πρόεδρος της Επιτροπής των Νέων του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Αναπηρίας (EDF). Μας μίλησε για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει εκτός έδρας, αλλά και για το πόσο συναρπαστικά είναι τελικά τα ταξίδια, είτε με αμαξίδιο είτε χωρίς.
Τι είναι το The Trawheeler; Απευθύνεται σε όλους ή σε άτομα με αναπηρία;
Τα τελευταία χρόνια έχω το προνόμιο να ταξιδεύω πολύ λόγω δουλειάς, ακτιβισμού και δευτερευόντως για τουρισμό. Ήθελα όλο αυτό κάπως να το αξιοποιήσω και να μοιραστώ όσα βλέπω και ζω με άλλους ανθρώπους. Δημιούργησα, λοιπόν, το 2017 αυτό το μπλογκ, που, από όσο γνωρίζω, είναι μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα. Δεν πρόκειται για ταξιδιωτικό οδηγό με εκτενείς πληροφορίες προσβασιμότητας και άλλες αντίστοιχες χρηστικές συμβουλές –αν και δίνω και τέτοιες μερικές φορές–, αλλά πιο πολύ για ένα ημερολόγιο εμπειριών. Σκοπός μου είναι να παρακινηθούν οι αναγνώστες και οι ακόλουθοί μου στα social media να ταξιδέψουν και να γνωρίσουν τον κόσμο, είτε είναι άτομα με αναπηρία είτε όχι. Στην πρώτη περίπτωση, οι εμπειρίες μου λειτουργούν προτρεπτικά: αφού το έκανε ο Καμίλ, τότε γιατί όχι κι εγώ.
Ποιος ήταν ο πιο φιλικός προορισμός μέχρι στιγμής και πού δυσκολευτήκατε περισσότερο;
Η αναπηρία δεν είναι εμπόδιο για να ταξιδέψει κάποιος. Παρόλο που δεν είναι όλοι οι προορισμοί προσβάσιμοι, και μερικοί δεν θα γίνουν και ποτέ (π.χ. έρημοι, βουνοκορφές κ.λπ.), ο κόσμος μέρα με τη μέρα γίνεται πιο φιλικός σ’ εμάς. Υπάρχει προσβάσιμη γόνδολα στη Βενετία ή τουκ-τουκ στην Καμπότζη, ενώ οργανώνονται και αναβάσεις στο Μάτσου Πίτσου για ταξιδιώτες με αμαξίδιο.
Ως τον πιο φιλικό προορισμό θυμάμαι την Ιαπωνία, όπου προσβάσιμες είναι και οι μεγάλες και οι μικρότερες πόλεις, όχι μόνο για χρήστες αμαξιδίου, αλλά και για τυφλούς. Από Ευρώπη, ξεχωρίζω τη Βαρκελώνη και τις σκανδιναβικές χώρες. Στον αντίποδα βάζω τα Βαλκάνια: υστερούν σε υποδομές, αλλά και από άποψη παιδείας.
Αναφέρατε ένα παράδειγμα καλών πρακτικών που θα θέλατε να δείτε και στην Ελλάδα.
Θα ήθελα να μπορώ να χρησιμοποιώ ΚΤΕΛ ή και τρένο στις μετακινήσεις μου. Στο Χάκονε της Ιαπωνίας μπήκα σε ένα τρενάκι αντίστοιχο με τον οδοντωτό, με τη διαφορά ότι η υπηρεσία στην Ελλάδα δεν είναι προσβάσιμη. Μια χώρα όπως η δική μας, με τόσο τουρισμό, μόνο κερδισμένη θα έβγαινε εάν υιοθετούσε πρακτικές φιλικές προς τα άτομα με αναπηρία.
Γιατί δεν ταξιδεύετε στην Ελλάδα;
Δεν είναι εύκολο από άποψη μεταφορικού μέσου να βγω εκτός Αθηνών, όπως και να κυκλοφορήσω στην επαρχία. Επίσης δεν υπάρχουν πληροφορίες για την προσβασιμότητα των προορισμών, ενώ πολλές φορές είναι πιο πιο οικονομικό να ταξιδέψω στο εξωτερικό παρά εντός Ελλάδoς. Επιπλέον, μου κινεί το ενδιαφέρον το να γνωρίσω μια άλλη χώρα με διαφορετική γλώσσα και κουλτούρα. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετά μέρη στην Ελλάδα που θα ήθελα να επισκεφτώ και ελπίζω να το κάνω αργά ή γρήγορα.
Πότε φτιάξατε βαλίτσα για πρώτη φορά;
Το 2008, για την εκδρομή της Γ΄ Λυκείου στη Βαρκελώνη. Έπειτα ξεκίνησα τα ημι-σόλο (δηλαδή με συνοδό) ταξίδια, όποτε είχα την οικονομική δυνατότητα. Τον Σεπτέμβριο του 2015 πήγα για έξι μήνες στη Γάνδη, κάνοντας Erasmus+, και άλλαξε η ζωή μου. Έκτοτε, μέσα από τη δουλειά μου, ασχολήθηκα με τον ακτιβισμό και τα δικαιώματα των αναπήρων, και αυτό απογείωσε και τα ταξίδια. Από το 2016 και μετά, κάνω πάνω από δέκα ταξίδια ετησίως. Εκτός απροόπτου, σύντομα θα βρίσκομαι στη Νέα Υόρκη, την 40ή πόλη που θα έχω επισκεφτεί σε τρεις διαφορετικές ηπείρους.
Πώς προετοιμάζεστε για ένα ταξίδι;
Χρειάζεται να βρω προσβάσιμο κατάλυμα, να μάθω για την προσβασιμότητα των μέσων μεταφοράς και των αξιοθέατων και κυρίως για τις διαθέσιμες απευθείας πτήσεις και τον τύπο του αεροπλάνου. Παρότι υπάρχουν διεθνείς κανόνες, δεν αντιμετωπίζουν όλοι οι αερομεταφορείς με τον ίδιο τρόπο τους επιβάτες με αναπηρία, ενώ και το ηλεκτροκίνητό μου αμαξίδιο δεν χωράει σε όλα τα αεροπλάνα όρθιο – σημαντική παράμετρος προκειμένου να φτάσει χωρίς φθορές στον τελικό προορισμό. Αν γνωρίζω εκ των προτέρων πως μια χώρα είναι «δυνατή» στην προσβασιμότητα, τότε η έρευνα δεν είναι τόσο απαιτητική. Διαφορετικά, μπορεί να χρειαστούν ακόμα και μέρες αναζήτησης.
Τι θα συμβουλεύατε έναν άνθρωπο με κινητικά προβλήματα που σχεδιάζει το πρώτο του ταξίδι;
Οργανώσου σωστά, ρώτα ό,τι χρειάζεσαι –υπάρχουν ταξιδιωτικές κοινότητες και ομάδες στο Facebook κ.α.–, έχε ψυχραιμία στις δυσκολίες που πιθανώς θα προκύψουν, να είσαι έτοιμος να προσαρμοστείς και δεν έχεις να φοβηθείς τίποτα.
Κοστίζει περισσότερο ένα ταξίδι για εσάς από ό,τι για έναν ταξιδιώτη χωρίς αναπηρία;
Εγώ είμαι budget traveler. Είμαι διατεθειμένος να ζοριστώ, ακόμα και να πάρω ρίσκα, ώστε να είναι το ταξίδι μου όσο πιο οικονομικό γίνεται. Με αυτή τη λογική, συχνά έχω προτιμήσει την πρόκληση πόλεων λιγότερο προσβάσιμων αλλά φθηνότερων (π.χ. Πράγα) παρά τη σιγουριά άλλων ακριβότερων (π.χ. Κοπεγχάγη). Δεν το τολμούν πολλοί ανάπηροι ταξιδιώτες, αλλά αξίζει τον κόπο. Όμως ταξιδεύω με συνοδό, άρα πληρώνω για δύο. Μερικές φορές θα χρειαστεί να του δώσω και μισθό, αφού θα εργάζεται. Έπειτα, λόγω αναγκών προσβασιμότητας, ενδέχεται να πληρώσω περισσότερα για ξενοδοχείο ή μεταφορικό μέσο. Με λίγη έρευνα και μερικές παραχωρήσεις, πάντως, μπορεί να ταξιδέψει κανείς σχετικά φτηνά.
Ποια θεωρείτε ότι είναι η δυναμική των ατόμων με αναπηρία ως ταξιδιωτικού κοινού;
Αποτελούμε το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού, δηλαδή είμαστε 1 δισ. άνθρωποι. Αν υπολογίσουμε και τους ηλικιωμένους που έχουν έως έναν βαθμό παρόμοιες ανάγκες, τότε μιλάμε για ακόμα μεγαλύτερο αριθμό. Είμαστε μια αυξανόμενη ομάδα ταξιδιωτών, που συνήθως δεν ταξιδεύουμε μόνοι και αφήνουμε αρκετά χρήματα στα μέρη που επισκεπτόμαστε. Είναι προς το συμφέρον όλων το να μπορούμε να ταξιδεύουμε όπως ο υπόλοιπος κόσμος. Αλλά, πάνω από όλα, είναι δικαίωμά μας.