Την εβδομάδα αυτή, το ΥΠΕΝ κατέθεσε ένα ακόμη προβληματικό νομοσχέδιο, με συνοπτικές διαδικασίες διαβούλευσης, το οποίο υπονομεύει την ήδη αποψιλωμένη προστασία των περιοχών Natura, για την κακοδιαχείριση των οποίων έχουμε προσφάτως καταδικαστεί ως χώρα από την Ε.Ε. Από πλατείες και δρόμους μέχρι εξορύξεις, αποθήκες τηλεπικοινωνιών και ενέργειας, βόσκηση και αλιεία επιτρέπει. Τι κι αν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις της χώρας και πάλι εξέδωσαν κοινή σκληρή ανακοίνωση, εγκαλώντας τον πρωθυπουργό ο οποίος όρκους όμνυε μπροστά στις κάμερες για την προστασία της φύσης και των περιοχών Natura, ενώ «από το 2020 η χώρα ζει μια πρωτοφανή και συνεχή πορεία αποψίλωσης της νομοθεσίας προστασίας των πυρήνων βιοποικιλότητας»; Η κομπορρημοσύνη του υπουργού Ανάπτυξης ότι «για να αντιδρούν όλες οι οργανώσεις, κάτι πρέπει να κάνω καλά» δυστυχώς αντηχεί ακόμα.
Προ μηνός, έτερο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ προέβλεπε την επέκταση της αυτόματης έκδοσης οικοδομικών αδειών με ευθύνη μηχανικού, χωρίς κανέναν ουσιαστικό έλεγχο. Το πρόβλημα είναι ότι το ΥΠΕΝ αντί να εντείνει τον δειγματοληπτικό έστω έλεγχο με αυστηρές κυρώσεις στους παραβάτες, χαλαρώνει κάθε έννοια παρακολούθησης κλείνοντας το μάτι σε μύριες όσες παρανομίες, αφήνοντας την πολεοδομική συμμόρφωση στον πατριωτισμό μας. Σε μια χώρα αυθαιρέτων και καταπάτησης κανόνων, αυτό δυναμιτίζει την πολεοδομική πολιτική. Στην ίδια φιλοσοφία, το περυσινό νομοσχέδιο για περιβαλλοντικούς ελέγχους όχι μόνο περιόριζε τη σημασία τους και υποβάθμιζε την Επιθεώρηση Περιβάλλοντος, αλλά και μετέθετε τους ελέγχους σε ιδιώτες. Αναρωτηθήκαμε μήπως γιατί η ιδιωτικοποίηση περιβαλλοντικών ελέγχων είναι παγκόσμια ελληνική πατέντα; Περιμένουμε ότι ιδιώτες ελεγκτές περιβάλλοντος θα ενδιαφερθούν περισσότερο για το περιβάλλον απ’ ό,τι για τις αμοιβές τους; Γιατί;
Ο κ. Σκρέκας, ο οποίος δεν φείδεται προσπαθειών που όντως διευκολύνουν την επιχειρηματική ανάπτυξη μέσω των νομοθετημάτων του, κινδυνεύει να αφήσει ανεπανόρθωτο στίγμα στον κρίσιμο τομέα του Περιβάλλοντος. Η θέσπιση των νέων νόμων, εάν δεν συνοδευτεί τάχιστα με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, θα αφήσει βαρύ πλήγμα. Παρ’ όλην τη ρητορική για βιωσιμότητα και σημασία του περιβάλλοντος που επηρεάζει τόσο τον τουρισμό μας όσο και την ίδια την ποιότητα της ζωής μας, οι πρόσφατες ρυθμίσεις στην πράξη υπονομεύουν το μέλλον μας. Φαίνεται ότι έχουμε μπερδέψει τη μεταρρύθμιση της κρατικής μηχανής και της οικονομίας μας, με την απεμπόληση αναγκαίων περιορισμών.
Το πρόβλημα είναι δυστυχώς γενικευμένο. Η κυβέρνηση έχει μετατρέψει με τις νομοθετικές της πρωτοβουλίες τα παραδοσιακά «παραθυράκια» σε «μπαλκονόπορτες». Από τον νόμο για τις στρατηγικές επενδύσεις, ο οποίος επιτρέπει σε μεγαλοεπενδυτές με βούλα κυβερνητικής αποδοχής να απολαμβάνουν πλείστα όσα οφέλη αντί να συνεισφέρουν στις υποδομές και το περιβάλλον που καταναλώνουν, στις ρυθμίσεις σε σειρά τομεακών ζητημάτων, φαίνεται ότι υπάρχει σύγχυση μεταξύ της αναγκαίας αλλαγής της κρατικής αντιμετώπισης προς την επιχειρηματικότητα, και της αδιάκριτης κατάργησης κανόνων που προστατεύουν το δημόσιο συμφέρον. Οι αυξανόμενες προστριβές της κυβέρνησης με την Επιτροπή Ανταγωνισμού αλλά εσχάτως και με τη ΡΑΕ συγκλίνουν στη διαπίστωση αυτή.
Η αντιπολίτευση, μείζων αλλά και ελάσσων, κοιμάται δυστυχώς τον ύπνο του δικαίου, αφήνοντας ακόμη περιθώριο αντιδράσεων, αν και δεν διαφαίνεται κάποια ακτίδα φωτός. Το μεταρρυθμιστικό κέντρο, το οποίο έσπευσε να συμμετάσχει στις εκλογές για την ηγεσία της Ν.Δ., αναπάντεχα προωθώντας τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην εξουσία, και βοηθώντας τη Ν.Δ. να γίνει κυβέρνηση, παρακολουθεί αποσβολωμένο, με αυξανόμενη ανησυχία τις εξελίξεις αυτές. Η ανησυχία κινδυνεύει να γίνει οργή. Η αδιαφορία της κυβέρνησης για την προστασία τόσο του περιβάλλοντος όσο και του δημοσίου συμφέροντος έναντι των επιχειρηματιών που προφανώς θέλουν τη βολή τους, μπορεί να αποτελέσει την επικοινωνιακή και πολιτική αιχμή του δόρατος που θα της αποστερήσουν την αυτοδυναμία ακόμη και στις δεύτερες εκλογές. Εάν τα ζητήματα αρχής και τάξης, και η προστασία του περιβάλλοντος δεν συγκινούν σήμερα το Μαξίμου, ίσως το ένστικτο για πολιτική επιβίωση να αφυπνίσουν κάποιο, έστω, ενδιαφέρον και παρέμβαση του πρωθυπουργού. Ας το ελπίσουμε, για το καλό της χώρας.
* Ο κ. Μιχαήλ Γ. Ιακωβίδης (www.jacobides.com) κατέχει την Εδρα Sir Donald Gordon Chair Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας στο London Business School όπου είναι καθηγητής Στρατηγικής. Είναι σύμβουλος Στρατηγικής στην Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού.