Κακοποίηση ανηλίκων: Ενας ψυχολόγος, 16 γνωματεύσεις – καρμπόν

Κακοποίηση ανηλίκων: Ενας ψυχολόγος, 16 γνωματεύσεις – καρμπόν

Υπόνοιες για βιομηχανία καταγγελιών παιδικής κακοποίησης από πατέρες στο πλαίσιο συγκρουσιακών διαζυγίων

5' 49" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Aύξηση καταγγελιών για σεξουαλική κακοποίηση εναντίον ενός εκ των δύο γονιών καταγράφεται από δικηγόρους και παιδοψυχιάτρους τα τελευταία χρόνια. Οι καταγγελίες γίνονται κατά τη διάρκεια εξαιρετικά συγκρουσιακών διαζυγίων, ειδικά όταν η διένεξη αφορά την επικοινωνία ή και την επιμέλεια των παιδιών. Εκφράζονται υπόνοιες για τη λειτουργία βιομηχανίας καταγγελιών, η αξιοπιστία των οποίων είναι αδύνατον να ελεγχθεί από το υφιστάμενο δικαστικό και νομικό σύστημα και τον τρόπο που λειτουργεί σε σχέση με την παιδική προστασία. Την ίδια στιγμή, εκατοντάδες παιδιά ζουν για χρόνια σε συνθήκες μεγάλης ψυχολογικής πίεσης, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα τον ψυχικό τραυματισμό τους.

Πόσο πιθανό είναι ένας ψυχολόγος μέσα σε διάστημα 25 ημερών να έχει πέσει πάνω σε 4 ιστορίες παιδικής κακοποίησης από γονείς και να έχει εκδώσει 4 σχετικές γνωματεύσεις (τεχνικές εκθέσεις) οι οποίες κατατέθηκαν στο δικαστήριο, ακριβώς την ημέρα της εκδίκασης ασφαλιστικών μέτρων για επικοινωνία ή συνεπιμέλεια; Αν μάλιστα λάβουμε υπ’ όψιν ότι οι εν λόγω «κακοποιητές» γονείς, πατέρες εν προκειμένω, βρίσκονταν σε διαφορετικές πόλεις της Ελλάδας, οι πιθανότητες μειώνονται πολύ περισσότερο. Οι 4 γνωματεύσεις από τον ίδιο ψυχολόγο γράφτηκαν στα τέλη του 2020 με αρχές 2021 (Δεκέμβριος – Ιανουάριος) και παρουσιάστηκαν στο δικαστήριο, οπότε –όπως ήταν αναμενόμενο– δεν επετράπη η επικοινωνία με τον πατέρα.

Ωστόσο, έκτοτε έχουν έρθει στο φως και άλλες παρόμοιες γνωματεύσεις από τον ίδιο ψυχολόγο, οι οποίες επίσης εμφανίστηκαν από τον εκάστοτε δικηγόρο της αντιδίκου, την ημέρα που εκδικαζόταν το αίτημα του πατέρα για επικοινωνία με το παιδί.

Οι πατέρες προσέφυγαν στον Αρειο Πάγο ζητώντας την περαιτέρω διερεύνηση της υπόθεσης. Το πρώτο αίτημα προς την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου κατατέθηκε τον Αύγουστο του 2022, ωστόσο σήμερα έχουν καταθέσει αίτημα συνολικά 16 άτομα, όλοι πατέρες οι οποίοι έχουν κατηγορηθεί από τις πρώην συζύγους τους για σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών τους. Η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου στις αρχές του 2023 απέστειλε εντολή για τη διενέργεια προκαταρκτικής έρευνας στις εισαγγελίες Αθήνας, Κέρκυρας, Κορίνθου Θεσσαλονίκης, Πειραιά. Ταυτόχρονα καθένας από τους πατέρες έχει προσφύγει στη Δικαιοσύνη εναντίον της συζύγου του για το θέμα της κακοποίησης, αλλά η εκδίκαση των υποθέσεων προχωράει με εξαιρετικά αργά βήματα.

Οι καταγγελλόμενοι έχουν προσφύγει στον Αρειο Πάγο για περαιτέρω διερεύνηση της υπόθεσης.

Χαρακτηριστικά, σε μία εκ των υποθέσεων μετά την καταγγελία για κακοποίηση, την ημέρα εκδίκασης της προσωρινής διαταγής το 2020 (έπειτα από αίτημα του πατέρα να βλέπει το παιδί του), απαγορεύτηκε η επικοινωνία του πατέρα με το παιδί. Ομως στη συνέχεια δεν κινήθηκε κάποια άλλη διαδικασία για την προστασία του παιδιού, όπως ορίζει η νομοθεσία. Το παιδί δεν εξετάστηκε από δημόσια δομή, οι δύο γονείς δεν εξετάστηκαν επίσης, όπως πρέπει να συμβαίνει σε ενδεχόμενο παιδικής κακοποίησης.

Ο ίδιος πατέρας κατέθεσε τρεις φορές αίτηση για να εξεταστεί το παιδί από παιδοψυχίατρο σε δημόσια δομή, ωστόσο πέρασαν δύο χρόνια για να γίνει δεκτή η αίτησή του και ενώ η μητέρα επέμενε ότι δεν υπήρχε ανάγκη περαιτέρω εξετάσεων. Το 2022 όταν τελικά το παιδί εξετάστηκε, ο παιδοψυχίατρος αποφάνθηκε ότι δεν μπορεί να διακρίνει στοιχεία κακοποίησης. Ωστόσο ο πατέρας σήμερα έχει περισσότερα από πέντε χρόνια να δει το παιδί του σε κανονικές συνθήκες. Μέχρι να κινηθεί το δικαστικό σύστημα και να εκδοθεί απόφαση σε σχέση με την κατηγορία, ο οποιοσδήποτε δεσμός με τον γονιό έχει πλήρως διαρραγεί.

Αθώωση 5 χρόνια μετά

Ενας εκ των πατέρων που έχουν προσφύγει στον Αρειο Πάγο ύστερα από πέντε χρόνια δικαστικών διενέξεων, τελικά αθωώθηκε για την κατηγορία της σεξουαλικής κακοποίησης. Τυπικά απαλλάχτηκε από την κατηγορία της κακοποίησης, ωστόσο στην πράξη έχει απομακρυνθεί πλέον εντελώς από το παιδί του. Οταν πήγε να το συναντήσει έπειτα από 4,5 χρόνια έπεσε σε έναν τοίχο: Βρέθηκε μπροστά στο παιδί του το οποίο συνοδευόταν από τη μητέρα του και δικαστικούς επιμελητές, και του ζητούσε επίμονα να φύγει και να μην ξαναγυρίσει ποτέ.

Από τα παιδιά των 16 ανθρώπων που έχουν προσφύγει στον Αρειο Πάγο, ορισμένα έχουν εξεταστεί από παιδοψυχιάτρους δημόσιων δομών και η πραγματογνωμοσύνη δεν συνάδει με σεξουαλική κακοποίηση. Ο συγκεκριμένος ψυχολόγος επιχειρώντας να σταματήσει την έρευνα κατέθεσε μήνυση εναντίον των πατέρων με την αιτιολογία ότι πρόκειται για συμμορία ασελγούντων. Ωστόσο η μήνυση αρχειοθετήθηκε χωρίς να δοθεί περαιτέρω συνέχεια. Παράλληλα, ο Σύλλογος Ελλήνων Ψυχολόγων στον οποίο απευθύνθηκαν οι συνήγοροι των πατέρων, έχει διαβιβάσει τις καταγγελίες που παρέλαβε εις βάρος του συγκεκριμένου ψυχολόγου, στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών.

«Διαμορφώνεται κλίμα ενοχοποίησης»

Η δρ Χριστίνα Αντωνοπούλου, επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών και δικαστική ψυχολόγος, εξηγεί ότι στις περιπτώσεις που υπάρχει καταγγελία για σεξουαλική κακοποίηση είναι απαραίτητο να τηρούνται συγκεκριμένα πρωτόκολλα. Στην Ελλάδα ελάχιστες υποθέσεις και μόνο ύστερα από αίτημα δικηγόρου, παραπέμπονται σε ανεξάρτητο πραγματογνώμονα του Δημοσίου, ενώ χιλιάδες σχετικές καταγγελίες παραμένουν… στον αέρα.

Στην Ελλάδα είμαστε πολύ πίσω στα θέματα παιδικής προστασίας και σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων. Μόλις το 2020 δημιουργήθηκε πρωτόκολλο από το υπουργείο Δικαιοσύνης για τον τρόπο εξέτασης υποθέσεων παιδικής κακοποίησης, τη στιγμή που όλες οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν τέτοια πρωτόκολλα εδώ και δεκαετίες, ενώ και η Τουρκία έχει εδώ και 30 χρόνια.

– Τι καθορίζεται σε αυτά τα πρωτόκολλα;

– Τα πρωτόκολλα αυτά περιγράφουν ακριβώς πώς πρέπει να γίνονται οι αξιολογήσεις στις περιπτώσεις που καταγγέλλεται σεξουαλική κακοποίηση. Πώς δηλαδή πρέπει οι αξιολογητές να φέρονται στο παιδί, με ποιον τρόπο να ρωτάνε για να μην καθοδηγούν το παιδί, και άλλα. Το διεθνές πρωτόκολλο λέει ότι πρέπει να εξεταστεί το παιδί αλλά και οι δύο γονείς και ο φερόμενος ως θύτης. Το κράτος θα πρέπει να αναθέσει την υπόθεση σε πραγματογνώμονα, ανεξάρτητοι πραγματογνώμονες που ορίζονται από το Δημόσιο, οι οποίοι έχουν τις γνώσεις και την εμπειρία να αξιολογήσουν την περίπτωση.

Οι αποφάσεις αργούν πολύ να βγουν, ενώ στην Ελλάδα είμαστε πολύ πίσω στα θέματα παιδικής προστασίας, εξηγεί δικαστική ψυχολόγος στην «Κ».

– Οταν γίνεται μια καταγγελία, εξετάζει την υπόθεση ανεξάρτητος πραγματογνώμονας άμεσα;

– Οχι. Αυτό για να συμβεί πρέπει να το ζητήσει ο δικηγόρος ενός εκ των δύο αντιδίκων γιατί δεν υπάρχουν τόσοι διαθέσιμοι πραγματογνώμονες. Συνήθως το ζητάει ο συνήγορος του κατηγορουμένου, ο οποίος προσπαθεί να αποδείξει ότι δεν είναι αληθή αυτά που λέγονται. Επειδή όμως και σε αυτή την περίπτωση αργούν πολύ να βγουν οι αποφάσεις, στο μεταξύ απαγορεύεται στον φερόμενο θύτη να έχει επικοινωνία με το παιδί. Ετσι έχουμε γονείς που δεν έχουν δει τα παιδιά τους για 2-3 χρόνια και αυτή είναι μια απόσταση που αφήνει τα ίχνη της στον ψυχισμό των παιδιών. Η απομάκρυνση και η αποστασιοποίηση διαμορφώνει κλίμα ενοχοποίησης. Το παιδί αισθάνεται ότι αφού δεν με βλέπει είναι ένοχος, τον απομάκρυναν άρα είναι επικίνδυνος.

– Τι θα έπρεπε να συμβαίνει με βάση τη διεθνή εμπειρία σας;

– Οταν γίνεται μια τέτοια καταγγελία πρέπει να εξετάζονται άμεσα και οι φερόμενοι ως θύτες. Υπάρχουν ψυχομετρικά τεστ αξιολόγησης και πολλοί άλλοι τρόποι για να δούμε αν κάποιος λέει αλήθεια η ψέματα. Θα μπορούσε πολύ πιο εύκολα και πολύ πιο γρήγορα η Δικαιοσύνη να φτάνει σε συμπεράσματα. Αλλά μόλις το 2020 φτιάξαμε το σπίτι του παιδιού και αυτά είναι στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Στην υπόλοιπη Ελλάδα τι γίνεται; Είμαστε πολύ πίσω στα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τα παιδιά και θα περάσουν πολλά χρόνια για να μπορούμε να πούμε ότι είμαστε σε θέση να χειριστούμε αυτά τα θέματα με σεβασμό και κατανόηση, με επιστημονική συγκρότηση και τελικά να προστατεύσουμε τα παιδιά.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή