Για κάποια παιδιά η εκμάθηση ανάγνωσης και ορθογραφίας, ακόμη κι αν γίνεται επικουρικά σε ειδικά τμήματα ένταξης για δέκα σχολικές ώρες την εβδομάδα, δεν είναι αρκετή. Δεν αποτελεί το καθοριστικό εφόδιο που θα τους εξασφαλίσει στο μέλλον αυτόνομη διαβίωση. Το ουσιαστικό μάθημα γίνεται στη σχολική αυλή, στη γειτονιά, στο ψιλικατζίδικο, στα μέρη όπου ένα παιδί με νοητική υστέρηση θα μάθει να αλληλεπιδρά, να κοιτάζει στα μάτια, να μην τρέχει φοβισμένο.
Αυτό ακριβώς το κενό κάλυπταν σε κάποια παιδιά πριν από λίγα χρόνια με ιδιαίτερα μαθήματα στη Θεσσαλονίκη δύο μεταπτυχιακοί φοιτητές του επίκουρου καθηγητή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Γιώργου Μπάρμπα. Οι φοιτητές παρακολουθούσαν το πρόγραμμα Ψυχοπαιδαγωγικές Συνιστώσες των Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών και σχεδόν καθημερινά, εκτός των ακαδημαϊκών τους υποχρεώσεων, συνόδευαν δύο παιδιά με νοητική υστέρηση στις ασχολίες τους. Πήγαιναν μαζί στο ψιλικατζίδικο, όπου το παιδί μάθαινε να πληρώνει μόνο. Κάθονταν σε εστιατόρια και ο μαθητής επέλεγε από τον κατάλογο το γεύμα του και έδινε ο ίδιος την παραγγελία.
Αγόραζαν εισιτήρια και κυκλοφορούσαν στην πόλη με το αστικό λεωφορείο, τύπωναν το πρόγραμμα της τηλεόρασης για να ξεχωρίζει το παιδί βάσει των αγαπημένων του σειρών τις ώρες της ημέρας. Αυτονόητα πράγματα για τους περισσότερους, δεν ήταν όμως δεδομένα για τα συγκεκριμένα παιδιά.
Αυτή η εναλλακτική προσέγγιση, το μάθημα στη γειτονιά, τα προίκιζε με θάρρος και δεξιότητες. Μπορούσαν έως ένα βαθμό να πατήσουν πιο στέρεα μόνα τους στη γη, να μην εξελιχθούν σε ενηλίκους με ψαλιδισμένα πόδια.
Αυτά τα ιδιαίτερα δεν ήταν εθελοντικά. Οπως κάθε άλλο παιδί διδάσκεται στο σπίτι ή σε φροντιστήριο Μαθηματικά, Φυσική ή Αρχαία, έτσι και σε αυτές τις περιπτώσεις οι μεταπτυχιακοί φοιτητές αμείβονταν. Δεν υποκαθιστούσαν τους γονείς. Ως τρίτα πρόσωπα, όμως, σε αυτές τις μικρές βόλτες δεν είχαν την ίδια συναισθηματική εμπλοκή, δεν βίωναν την όποια απόρριψη ή βλέμματα οίκτου των περαστικών ως προσωπική αποτυχία.
Τις τελευταίες ημέρες, μια κατάληψη στο 2ο Γυμνάσιο Καλαμαριάς στη Θεσσαλονίκη έχει διχάσει. Αίτημα των καταληψιών είναι η απομάκρυνση 12χρονου συμμαθητή τους με μαθησιακές δυσκολίες. Οπως υποστηρίζουν, έχει προκαλέσει προβλήματα με την επιθετική συμπεριφορά του. Οι γονείς του μαθητή, από την πλευρά τους, ισχυρίζονται ότι έλαβαν όλα τα μέτρα για την εξατομικευμένη υποστήριξη της ένταξης του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον και καταγγέλλουν τον στιγματισμό του από τη σχολική κοινότητα. Ηδη έχει ξεκινήσει εισαγγελική έρευνα για την υπόθεση.
Οποιο κι αν θα είναι το πόρισμα, είναι ξεκάθαρη η απουσία οργανωμένου υποστηρικτικού πλαισίου γι’ αυτά τα παιδιά από το υπουργείο Παιδείας. Κάθε χρόνο καθηγητές ειδικής αγωγής τοποθετούνται με καθυστέρηση εβδομάδων ή μηνών σε σχολεία μετά την έναρξη των μαθημάτων παρότι οι ανάγκες είναι εκ των προτέρων γνωστές. Και στις σχολικές αίθουσες σπάνια προτάσσεται η κοινωνική μάθηση, αλλά και η αποδοχή.