Το 2016 όταν κυκλοφόρησε η νουβέλα μου «Ρου» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, κάποιοι μου είπαν ότι η ηρωίδα, τη ζωή της οποίας παρακολουθούμε από τα 15 της έτη μέχρι τα 18, είναι κάπως μεγάλη για έφηβη. Είναι πιο ώριμη και ίσως πιο τολμηρή. Πολλές φορές οι ενήλικοι ξεχνάνε πώς ήταν ως παιδιά και ως έφηβοι. Τι αγωνίες είχαν και τι γνώση κατείχαν ήδη, παρά το νεαρό της ηλικίας τους. Φυσικά, όπως δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ίδιας ωριμότητας, έτσι δεν είναι και όλοι οι έφηβοι το ίδιο. Και εδώ ίσως παίζει ρόλο το φύλο. Παρακολουθώντας το ντοκιμαντέρ με τίτλο «All this panic» είδα τη «Ρου» ξανά ανάμεσα στα κορίτσια που πρωταγωνιστούν. Και συγκινήθηκα για αυτό.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στη Νέα Υόρκη, ζουν και μεγαλώνουν παρέες κοριτσιών. Οι κεντρικές πρωταγωνίστριες είναι έξι και μαζί με αυτές παρακολουθούμε και τον κόσμο τους. Είναι δεκαπέντε χρόνων όταν τις πρωτοσυναντάμε. Πιο άγουρες, πιο ανασφαλείς, με την ταραχή και την αγωνία της εφηβείας αποτυπωμένες στο πρόσωπό τους. Είναι ανήσυχες, μεγαλώνουν με κοινωνική ρευστότητα, μέσα από αυτές βλέπουμε την οικογένεια, τις δικές τους αποτυχίες και φαντασιώσεις, όπως και το πώς βλέπουν τα αγόρια, τις σχέσεις, τον έρωτα και τη φιλία, έχοντας ρευστά, ακόμα και αναπάντητα ερωτήματα. Μεγαλώνουν μέσα στο κάδρο της σκηνοθέτιδος Jenny Cage, με υπέροχη σκηνοθεσία και φωτογραφία, η ευαίσθητη ματιά της οποίας δημιουργεί ένα άρτιο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα.
Χρόνο με τον χρόνο, από τα 15 φτάνουν μέχρι τα 18, αποφοιτούν, πάνε σε κολέγιο, αλλάζουν πόλη, κούρεμα, όψη, βγάζουν τα σιδεράκια, μακραίνουν ή βάφουν τα μαλλιά, ξενυχτούν, πασχίζουν να κρατήσουν ζωντανές τις φιλίες τους, άλλες μένουν πίσω, πειραματίζονται, ερωτεύονται, απογοητεύονται, συνδέονται ή αποσυνδέονται με τους γονείς τους. Ολες έχουν να αντιμετωπίσουν κατάματα την πραγματικότητα. Και σε αυτό το εξαιρετικά συγκινητικό ντοκιμαντέρ, που μας έρχεται με βραβεία στην πλάτη του έχοντας κάνει πρεμιέρα στο φεστιβάλ Tribeca, τα αγόρια βρίσκονται στο φόντο της ζωής των κοριτσιών όχι στο επίκεντρο, όπως και στη «Ρου». Δεν είναι ότι δεν τις απασχολούν, τα ερωτήματα όμως και οι αγωνίες έχουν να κάνουν κυρίως με την ύπαρξη. Αυτό που απασχολεί τις πρωταγωνίστριες του «All this panic» δεν είναι τό σο ποιον θα βρουν προκειμένου να ακουμπήσουν πάνω του, αλλά κυρίως επιθυμούν να βρουν απαντήσεις γύρω από την ύπαρξη και την ταυτότητά τους.
Ολες με τον τρόπο τους θέλουν να κάνουν κάτι με τη ζωή τους. Να ξεχωρίσουν, να καταλάβουν όλα όσα κρύβει το κεφάλι και η ψυχή τους, να γνωρίσουν το σώμα τους, τη σεξουαλικότητά τους, να διαχειριστούν τα κεφάλαια που τους έχουν μεταδοθεί από την οικογένεια. Ψυχικά κεφάλαια, βαριά ή υποστηρικτικά και τροφοδοτικά. Είναι όμορφες όλες τους. Οπως όμορφη και ανήσυχη είναι η εφηβεία. Είναι δυνατές, με πόδια καλπάζοντα, έχουν σκέψη και άποψη. Δοκιμάζουν και δοκιμάζονται όπως μόνον τα ανήσυχα πνεύματα τολμούν. Οπως λέει χαρακτηριστικά μία από τις πρωταγωνίστριες του ντοκιμαντέρ, «νιώθω τώρα που είμαι έφηβη ότι θέλουν όλοι να με βλέπουν επειδή είμαι όμορφη. Οχι να με ακούν για αυτά που έχω να πω. Κοιτούν το εφηβικό μου σώμα με έναν υπερσεξουαλικοποιημένο τρόπο».
Η συνθετότητα του φύλου
Η εφηβεία είναι σημαντική, κομβική περίοδος στη ζωή των ανθρώπων. Τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν οι φωνές των κοριτσιών που βρίσκονται στην εφηβεία. Τα κορίτσια δεν είναι αυτό που φανταζόμαστε. Τα κορίτσια τού σήμερα δεν είναι τα αγόρια τού αύριο. Τα κορίτσια είναι απλώς κορίτσια. Με τη συνθετότητα που κρύβει το φύλο τους. Θηλυκά, δυνατά, ανήσυχα. Ισως πάντοτε τα κορίτσια διέθεταν όλη τη δύναμη και τη ρώμη να κατακτήσουν τη ζωή τους, μόνο που μάλλον στο παρελθόν η φωνή τους τσάκιζε από το βλέμμα όσων δεν τις καταλάβαιναν, όσων φοβούνταν για αυτά που κρύβουν μέσα τους. Και όπως χαριτολογώντας μία από τις πρωταγωνίστριες λέει, «έχω όλο αυτό τον πανικό μέσα μου και καμία πρόσκληση για πάρτι»…
Το «All that panic» προβάλλεται σήμερα Κυριακή 17.2 στο Μουσείο Μπενάκη στο πλαίσιο του KindersDOC, στις 12.00. Ακολουθεί συζήτηση με τη γράφουσα, ψυχολόγο και ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια. Για πληροφορίες https://kinderdocs.com/programme/