Ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο που απειλεί το ποδόσφαιρο θεωρεί τη μάστιγα της χειραγώγησης αγώνων ο Mισέλ Πλατινί, όπως υποστήριξε κατά την εναρκτήρια συνεδρίαση της ομάδας εργασίας που πραγματοποιήθηκε προ ημερών στη Νιόν της Ελβετίας.
O πρόεδρος της UEFA έκανε λόγο για «θλιβερή και σοβαρή πραγματικότητα» και ζήτησε την πλήρη συνεργασία μεταξύ των ποδοσφαιρικών και των κρατικών αρχών προκειμένου το φαινόμενο να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά, αφού τα ποδοσφαιρικά όργανα της UEFA που ασχολούνται με το θέμα κάνοντας έρευνες, ασκώντας διώξεις και κινώντας τις πειθαρχικές διαδικασίες, δεν μπορούν να δώσουν μόνα τους συνολική λύση.
«Από την εκλογή μου, το 2007, δεν έχω σταματήσει να κάνω έκκληση για βοήθεια στην καταπολέμηση της μάστιγας αυτής», υποστήριξε ο πρόεδρος της UEFA και συνέχισε: «Για μεγάλο χρονικό διάστημα, είχα την εντύπωση ότι ήμουν μόνος, αλλά σήμερα έχω επιτέλους την εντύπωση ότι εισακούομαι».
Ο Πλατινί, αφού τόνισε τη σημασία που έχει στην καταπολέμηση του φαινομένου η συμβολή των αστυνομικών και δικαστικών αρχών –παράλληλα όμως με την πλήρη λειτουργία των ποδοσφαιρικών οργάνων–κατέληξε: «Μόνο αν εργαστούμε χέρι χέρι με τους φορείς επιβολής του νόμου μπορούμε να εξαλείψουμε αυτή τη μάστιγα μια για πάντα».
Η αλήθεια είναι ότι η UEFA θεωρεί την καταπολέμηση των «στημένων» αγώνων βασικό άξονα της πολιτικής της. Δεν εθελοτυφλεί, ούτε κρύβει το πρόβλημα κάτω από το χαλί προσποιούμενη ότι δεν υπάρχει. Το αναδεικνύει, το διερευνά και προσπαθεί στο πλαίσιο των δυνατοτήτων της να το περιορίσει. Γι’ αυτό και έχει επιβάλει ποινές σε συλλόγους (ανάμεσά τους σε δύο ελληνικούς, το Αιγάλεω και τον Ολυμπιακό Βόλου) και σε διαιτητές.
Για την καταγραφή του φαινομένου έχει συστήσει το Σύστημα Ανίχνευσης Στοιχηματικής Απάτης (BFDS), το οποίο παρακολουθεί περισσότερους από 30.000 αγώνες ετησίως, στις διοργανώσεις της ευρωπαϊκής συνομοσπονδίας (διασυλλογικές και εθνικών ομάδων) και των εθνικών πρωταθλημάτων (σε πρώτη και δεύτερη κατηγορία και Κύπελλο).
Από αυτό το σύστημα έρχονται στην ΕΠΟ οι εκθέσεις για τα ύποπτα προς χειραγώγηση παιχνίδια των εσωτερικών διοργανώσεων.
Επίσης η UEFA έχει συστήσει το δίκτυο των «υπευθύνων ακεραιότητας» (integrity officers) στις ομοσπονδίες-μέλη της. Πρόκειται για πρόσωπα που επιλέγει κάθε ομοσπονδία προκειμένου α) να αποτελούν σύνδεσμο ανάμεσα στην UEFA, στην εθνική ομοσπονδία και στις κρατικές αρχές, β) να διοργανώνουν επιμορφωτικά σεμινάρια με όλους τους εμπλεκόμενους στο άθλημα και γ) να επιβλέπουν τις πειθαρχικές διαδικασίες.
Εκτός από τον Μισέλ Πλατινί, στην ομάδα εργασίας για την αντιμετώπιση των «στημένων αγώνων» συμμετείχαν ο γενικός γραμματέας Τζιάνι Ινφαντίνο και μέλη των πειθαρχικών της οργάνων. Επίσης συμμετείχαν εισαγγελείς της τακτικής Δικαιοσύνης, αξιωματούχοι ομοσπονδιών-μελών της UEFA, αστυνομικοί που ειδικεύονται στην πρόληψη του εγκλήματος και εμπειρογνώμονες στο στοίχημα από αρκετές ευρωπαϊκές χώρες.
Ανάμεσα στους μετέχοντες ήταν ο Γερμανός εισαγγελέας Aντρέας Μπάχμαν, o οποίος ήταν επικεφαλής των ερευνών στην υπόθεση των «στημένων» αγώνων που αποκαλύφθηκε το 2010 (βλ. «Κ» 15/7/2010) και θεωρείται το μεγαλύτερο σκάνδαλο «στημένων» αγώνων στην Ευρώπη. Υπενθυμίζεται πως στο στόχαστρο της εισαγγελίας του Μπόχουμ βρέθηκαν 270 αγώνες και 250 φυσικά πρόσωπα, ενώ υπήρξαν και συλλήψεις και καταδικαστικές αποφάσεις όπως για παράδειγμα των ονομαστών αδελφών Σάπινα από την Κροατία.
Ο Γερμανός εισαγγελέας εμφανίστηκε αισιόδοξος λέγοντας ότι από το 2010 έχουν γίνει σοβαρά βήματα και πλέον η αντιμετώπιση του φαινομένου βρίσκεται σε καλό δρόμο.
Ο Ιταλός εισαγγελέας Ρομπέρτο ντι Μαρτίνο, ο οποίος επίσης ηγήθηκε έρευνας με την ονομασία «Last Bet», που επίσης οδήγησε σε καταδίκες για «στημένα» παιχνίδια στη γειτονική μας χώρα, υποστήριξε: «Πρόκειται για ένα σύνθετο φαινόμενο που δεν έχει αυστηρή μορφή. Υπάρχουν πολλές παράμετροι που πρέπει να εξεταστούν και με τις πρωτοβουλίες αυτού του τύπου επιδιώκουμε να βρούμε κοινά σημεία στη συνεργασία των δικαστικών αρχών και της UEFA».
Από την πλευρά της, η UEFA ενημερώθηκε από τους εισαγγελείς για το πώς οι χώρες τους αντιμετωπίζουν το πρόβλημα των «στημένων» αγώνων, κυρίως από άποψη νομοθεσίας και δικαστικής λειτουργίας.
«Σιγήν ιχθύος» στην Ελλάδα
Το ελληνικό ποδόσφαιρο πλήττεται από τη μάστιγα των «στημένων» αγώνων, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τις καταδικαστικές αποφάσεις που εξέδωσαν η ΕΠΟ το 2011 και η τακτική Δικαιοσύνη (Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων) το 2013, αλλά και από το ότι για την τρέχουσα σεζόν, σύμφωνα με όσα έχουν γνωστοποιηθεί, έχουν έρθει στην επιφάνεια τουλάχιστον 13 φάκελοι με ύποπτα παιχνίδια, τα 11 εκ των οποίων αφορούν το πρωτάθλημα της Σούπερ Λιγκ.
Παρ’ όλα αυτά, η στάση των αρμόδιων φορέων στην αντιμετώπιση του θέματος γεννάει πολλά ερωτήματα.
Ειδικότερα, ενώ ο Μισέλ Πλατινί θεωρεί τη μάστιγα των «στημένων» αγώνων τη μεγαλύτερη απειλή για το άθλημα, οι ηγεσίες της ΕΠΟ και της Σούπερ Λιγκ στον δημόσιο λόγο τους απαξιώνουν το περιεχόμενο των εκθέσεων που στέλνει η UEFA.
Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία κάνει έρευνες και κινεί τις προβλεπόμενες πειθαρχικές διαδικασίες για τη διερεύνηση τυχόν «στημένων» αγώνων, ενώ στην Ελλάδα, σε αντίθεση με την τακτική που ακολούθησε στο παρελθόν, η ΕΠΟ αρνείται να προβεί σε οποιαδήποτε διερευνητική διαδικασία.
Την ίδια στιγμή, όμως, ζητεί τη βοήθεια του κράτους, το οποίο αφενός το 2012 αυστηροποίησε τη σχετική νομοθεσία μετατρέποντας σε κακούργημα τον προκαθορισμό αποτελέσματος αγώνα, ενώ έδωσε στις Αρχές τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν μεθόδους που χρησιμοποιούνται για το οργανωμένο έγκλημα.
Πέραν αυτού, οι εισαγγελείς διερευνούν τις καταγγελίες της UEFA, κάτι που δεν συμβαίνει με τους «εισαγγελείς της ΕΠΟ».
Τέλος, η «δράση» του «υπευθύνου ακεραιότητας» της ΕΠΟ, αλλά και το αδίκημα ψευδορκίας από αξιωματούχους της στη δίκη των «στημένων» αγώνων, διερευνώνται από την αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ. Βιργινία Σακελλαρόπουλου.
Με άλλα λόγια, σχεδόν κανένα από τα μέτρα που παίρνει η UEFA, όπως περιγράφεται, δεν εφαρμόζεται από την Ελληνική Ομοσπονδία.
Το «κόκκινο κουμπί» έφερε ήδη την πρώτη σύλληψη
Για «μικρή αλλά σημαντική νίκη στον πόλεμο κατά του στησίματος αγώνων» κάνει λόγο η Παγκόσμια Ενωση Ποδοσφαιριστών (FIFPro) σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της πιλοτικής χρήσης του «κόκκινου κουμπιού» (Red Button app), από την οποία, μάλιστα, προέκυψε σύλληψη ατόμου από τη Σιγκαπούρη που «έστηνε» αγώνες.
Πρόκειται για πρωτοποριακή εφαρμογή που έχει τοποθετηθεί στα κινητά των Φινλανδών ποδοσφαιριστών. Το «κόκκινο κουμπί» λειτουργεί ως συναγερμός, ενημερώνοντας αυτόματα τον σύνδεσμο των Φινλανδών ποδοσφαιριστών (JPY), τις Αρχές και συμβεβλημένη εταιρεία ασφαλείας ώστε να ελέγξουν τις αποδόσεις στους αγώνες που αφορούν οι καταγγελίες, οι οποίες είναι ανώνυμες και αναφέρονται σε προσεγγίσεις με στόχο τη χειραγώγηση αγώνα.
Τον Μάρτιο του 2013, λίγο πριν από την έναρξη της φινλανδικής ποδοσφαιρικής περιόδου και στο πλαίσιο του πανευρωπαϊκού προγράμματος «don’t fix it» στο οποίο παίρνουν μέρος η Interpol, η UEFA, η FIFIPro και επτά ευρωπαϊκές εθνικές ενώσεις ποδοσφαιριστών (ανάμεσά τους και ο δικός μας ΠΣΑΠ, που διοργάνωσε σχετικό συνέδριο τον περασμένο Νοέμβριο), η JPY προχώρησε στην εγκατάσταση αυτού του προγράμματος στα κινητά σχεδόν όλων των επαγγελματιών ποδοσφαιριστών.
Στόχοι του προγράμματος «don’t fix it» είναι:
α) Η αφύπνιση ποδοσφαιριστών, προπονητών, παραγόντων, διαιτητών και των Αρχών του ποδοσφαίρου, ώστε να έχουν αποτελεσματική δράση απέναντι στο φαινόμενο που αφορά τα «στημένα» παιχνίδια.
β) Η βελτίωση της μορφής δράσης του οργανογράμματος του επαγγελματικού ποδοσφαίρου και ο εντοπισμός εκείνων των παραγόντων που οδηγούν στο «στήσιμο» αγώνων.
γ) Η καθιέρωση ενός δυνατού και συνεργαζόμενου δικτύου επικοινωνίας μέσα από το Ιντερνετ των χωρών σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν και αφορούν την αγωνιστική περίοδο του 2013 (η σεζόν εκεί αρχίζει τον Απρίλιο και ολοκληρώνεται τον Οκτώβριο) το «κόκκινο κουμπί» πατήθηκε πάνω από 1.200 φορές, κάτι που δείχνει, σύμφωνα με τη FIFPro, ότι αφενός υπήρξαν προσπάθειες χειραγώγησης αγώνων μέσω επαφής με ποδοσφαιριστές και αφετέρου ότι η χρήση της εφαρμογής ως αντίδραση στην προσέγγιση, μπορεί να την αποτρέψει.
Οι κρούσεις στους ποδοσφαιριστές έγιναν το περασμένο καλοκαίρι όταν το σύστημα λειτούργησε μυστικά από κάποιους ποδοσφαιριστές, οι οποίοι έστελναν «εμπιστευτικά μηνύματα» μέσω του κινητού όταν υπήρχαν περιπτώσεις προσέγγισής τους για χειραγώγηση.
«Ο ακριβής αριθμός των καταγγελιών από τους παίκτες δεν είναι απαραίτητος. Το σημαντικό είναι ότι το σύστημά μας δουλεύει», υποστηρίζει ο εκτελεστικός διευθυντής της JPY, Μάρκους Γιούχολα, και προσθέτει: «Δυστυχώς, υπάρχουν άνθρωποι που προσπαθούν να επηρεάσουν τους παίκτες. Ερχονται σε επαφή και προσπαθούν να τους πείσουν να ενεργήσουν με δόλο. Αυτό είναι που θέλουμε να αποφύγουμε με αυτό το σύστημα. Οι παίκτες και εμείς ως Ενωση κάναμε το καθήκον μας. Οι παίκτες ανταποκρίθηκαν στη χρήση της εφαρμογής. Τώρα εναπόκειται στις Αρχές να κάνουν τη δουλειά τους».
Σύμφωνα με τον εκτελεστικό διευθυντή της JPY, η μεγαλύτερη απειλή είναι οι διεθνείς εγκληματικές οργανώσεις που συστηματικά οργανώνουν τη χειραγώγηση αγώνων.
«Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι εγκληματικές οργανώσεις προσπαθούν να επηρεάσουν εκείνους τους παίκτες τους οποίους θεωρούν ότι είναι πιο εύκολα προσβάσιμοι. Είναι γεγονός ότι οι καλές και ασφαλείς συνθήκες εργασίας και η έγκαιρη καταβολή των μισθών μειώνουν τον κίνδυνο των “στημένων” αγώνων. Οταν αυτές οι συνθήκες εργασίας ή οι πληρωμές παραμελούνται, ο ποδοσφαιριστής καθίσταται ιδιαίτερα ευάλωτος σε τέτοιου είδους προσεγγίσεις», υποστηρίζει και τονίζει ότι «η εφαρμογή θα πρέπει να λειτουργήσει και σε άλλα πρωταθλήματα».
Οπως τονίστηκε, το συγκεκριμένο πρόγραμμα εφαρμόστηκε πιλοτικά και πλέον, μετά τη θετική αξιολόγηση και την αποτελεσματικότητα που είχε, η FIFPro η οποία χρηματοδοτεί το πρόγραμμα καλείται να αποφασίσει, εκτιμώντας ιδιαιτερότητες και εμπειρίες, για τη μελλοντική εισαγωγή του στα πρωταθλήματα άλλων χωρών που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα σε μεγάλο βαθμό.
Ενα παρεμφερές σύστημα χρησιμοποιούν η FIFA και η UEFA. Λειτουργούν τηλεφωνική γραμμή ανώνυμων καταγγελιών και ιστοσελίδα ανώνυμων καταγγελιών για τέτοιες περιπτώσεις.