Ο καπιταλισμός του 21ου αιώνα έχει ξεφύγει από τον δημοκρατικό έλεγχο και αυτό συμβάλλει καθοριστικά στην κρίση νομιμοποίησης της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Με κεντρικό κορμό τη διαπίστωση αυτή, ομάδα οικονομολόγων με επικεφαλής τον Γάλλο Τομά Πικετί συνέταξε διακήρυξη για την αναμόρφωση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, ώστε η ενοποίηση να στηριχθεί σε δημοκρατικά θεμέλια.
Το κείμενο των Γάλλων οικονομολόγων, οι οποίοι έχουν σχέσεις με τη σοσιαλιστική κυβέρνηση του Φρανσουά Ολάντ, έρχεται λίγους μήνες προτού η γερμανική κυβέρνηση ανακοινώσει τις δικές της προτάσεις μεταρρύθμισης των ευρωπαϊκών θεσμών. Οι Γάλλοι οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι τίποτα δεν εγγυάται ότι οι εκκολαπτόμενες θεσμικές μεταρρυθμίσεις θα κινούνται προς την κατεύθυνση της κοινωνικής και της δημοκρατικής Ευρώπης και καλούν τους συναδέλφους τους ανά την Ευρώπη να λάβουν άμεσα μέρος στη συζήτηση.
«Η δημοκρατία και οι δημόσιες αρχές πρέπει να ανακτήσουν τον έλεγχο και να ρυθμίσουν αποτελεσματικά τον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό του 21ου αιώνα. Ενα ενιαίο νόμισμα με 18 διαφορετικά δημόσια χρέη, πάνω στα οποία μπορούν ελεύθερα να κερδοσκοπούν οι αγορές, και 18 φορολογικά και ασφαλιστικά συστήματα σε αχαλίνωτο ανταγωνισμό μεταξύ τους δεν λειτουργεί ούτε θα λειτουργήσει ποτέ» αναφέρουν.
Οι οικονομολόγοι δεν προτείνουν την πλήρη ρύθμιση της οικονομικής ζωής από την Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά τη δυναμική παρέμβασή της ακριβώς στους τομείς στους οποίους οι δυνάμεις της αγοράς «παίζουν» το ένα κράτος απέναντι στο άλλο. «Πολύ συχνά η Ευρώπη αποδεικνύεται ανόητα παρεμβατική σε δευτερεύοντα ζητήματα και τραγικά ανίκανη στα σημαντικά, όπως είναι οι φορολογικοί παράδεισοι και η ρύθμιση του τραπεζικού συστήματος» γράφουν, ζητώντας να αντιστραφούν οι προτεραιότητες.
Το κείμενο αποτελεί τη γαλλική απάντηση στις προτάσεις που διατύπωσαν οι Γερμανοί οικονομολόγοι της ομάδας Γκλίνικε στα τέλη του 2013. Οι οικονομολόγοι από τις δύο όχθες του Ρήνου συμφωνούν στην ανάγκη να αποκτήσει η Ευρωζώνη δικό της προϋπολογισμό, ώστε να πραγματοποιεί επενδύσεις και να λαμβάνει μέτρα τόνωσης της οικονομίας. Για τους μεν Γάλλους τα έσοδα του προϋπολογισμού αυτού θα πρέπει να προέρχονται από τη φορολογία των επιχειρήσεων με ενιαίο συντελεστή, για τους δε Γερμανούς τα έσοδα θα προέρχονται από εισφορές των κρατών-μελών.
Οι δύο ομάδες συμφωνούν επίσης στην ανάγκη συγκρότησης Κοινοβουλίου της Ευρωζώνης. Ενώ οι Γερμανοί αφήνουν ανοικτό το αν αυτό θα αποτελείται από τους εκλεγμένους ευρωβουλευτές ή από βουλευτές των εθνικών Κοινοβουλίων, η ομάδα του Πικετί προκρίνει τη δεύτερη επιλογή. Η διακήρυξη των Γάλλων οικονομολόγων προβλέπει επίσης την αμοιβαιοποίηση μέρους των χρεών των ευρωπαϊκών χωρών.