Οτι ως λαός αρεσκόμαστε στις θεωρίες συνωμοσίας είναι ευρέως γνωστό. Μία έρευνα που δημοσίευσε χθες η «Κ» (ρεπορτάζ της κ. Ιωάννας Φωτιάδη) αποτυπώνει τη ροπή των Ελλήνων στη συνωμοσιολογία και ως επιστημονική μέτρηση. Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσαν οι ερευνητές, τρεις στους τέσσερις συμπολίτες μας (75,25%) είναι βαθιά πεπεισμένοι ότι η κρίση της ελληνικής οικονομίας ήταν προσχεδιασμένη από διάφορα εξωθεσμικά κέντρα. Επαναλαμβάνεται και με την οικονομική κρίση ένα οικείο μοτίβο: στις επιτυχίες είμαστε μόνοι μας, η μικρή χώρα που μπορεί να κάνει θαύματα, χάρη στη θέληση, στο πείσμα, στις ικανότητες και στο μεγαλείο των ανθρώπων της. Στις καταστροφές είμαστε θύματα της κακόβουλης παρέμβασης τρίτων, που μας φθονούν και μας επιβουλεύονται.
Είναι φυσιολογικό, λοιπόν, ένας μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας να χτίζει και για την οικονομική κρίση τέτοια σενάρια. Είναι πολύ πιο εύκολο για οποιοδήποτε δεινό να ρίχνεις την ευθύνη σε τρίτους. Δεν φταίμε εμείς για τον υπερδανεισμό και την αλόγιστη σπατάλη, για τη διαφθορά και τη διαπλοκή, για την αποδόμηση του παραγωγικού ιστού της χώρας. Φταίνε όλοι οι άλλοι. Ετσι, όχι μόνον απαλλάσσουμε εαυτούς από τη συνευθύνη για όσα μας έφεραν ώς εδώ, αλλά αυτονομιμοποιούμαστε να μην κάνουμε και τίποτε για να αντιστρέψουμε την κατάσταση. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι στην ίδια έρευνα οι ερωτώμενοι δηλώνουν ελάχιστα διατεθειμένοι να συνεισφέρουν στη διάσωση της χώρας. Η νοοτροπία αυτή δείχνει να διατρέχει κάθετα όλη τη διαστρωμάτωση της κοινωνίας. Και η πολιτική ηγεσία επέλεξε σε σημαντικό βαθμό να διαχειριστεί την κρίση όχι διαψεύδοντας την αυταπάτη της ευθύνης τρίτων, αλλά θωπεύοντάς την. Ετσι, τα επώδυνα μέτρα, οι μεταρρυθμίσεις, δεν παρουσιάστηκαν και δεν παρουσιάζονται ως μια αναγκαία μεταβολή, από την οποία πρέπει να περάσει η χώρα προκειμένου να διορθωθούν παθογένειες που μας έφεραν ώς εδώ. Παρουσιάστηκαν και παρουσιάζονται ως βάναυσες επιταγές της τρόικας, από τις οποίες δεν μπορούμε να ξεφύγουμε. Η κοντόφθαλμη αυτή πρακτική παραβλέπει ότι και μετά την αποδέσμευση από την τρόικα, εάν επιθυμούμε η χώρα πραγματικά να σταθεί στα πόδια της, οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να συνεχιστούν. Αλλά, βέβαια, τότε θα έχουμε βρει πετρέλαιο…