Η προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης να επιτύχει την πολιτική υποστήριξη των Ευρωπαίων για μία πρόωρη έξοδο από το πρόγραμμα του ΔΝΤ μόλις ξεκίνησε, και η διαδικασία δεν προβλέπεται να είναι εύκολη. Το πόσο προσεκτικά έθεσε το θέμα ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς στις δημόσιες δηλώσεις του από το Βερολίνο αντανακλά ότι ο δρόμος που πρέπει ακόμη να διανυθεί είναι μακρύς. Η συνάντηση του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά με τη Γερμανίδα καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ ήταν μόνο το πρώτο βήμα για την απεμπλοκή από την τρόικα.
Ο υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος ξεκαθάρισε από τη Νέα Υόρκη ότι η Ελλάδα δεν είναι ακόμη έτοιμη να φύγει από το Ταμείο, καθώς η κυβέρνηση θέλει να ολοκληρώσει πρώτα την έκτη αξιολόγηση, ενώ και η πλήρης επιστροφή στις αγορές εκτιμάται ότι θα είναι σταδιακή. Από την πλευρά του, το ΔΝΤ δήλωσε ότι δεν έχει λάβει αίτημα εξόδου από το πρόγραμμα. Οπως είπε εκπρόσωπος του Ταμείου, αυτό εξαρτάται από τη βούληση των αρχών των χωρών, οι οποίες με δική τους πρωτοβουλία προσφεύγουν στο Ταμείο ή και αποχωρούν από τα προγράμματά του.
Αυτό όμως δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται. Οι Ευρωπαίοι, οι οποίοι προσφέρουν το μεγαλύτερο μέρος της δανειακής βοήθειας, θέλουν να εξασφαλίσουν την αποπληρωμή της και άρα επιμένουν στην ανάγκη κάποιου είδους επιτήρησης. Οι Γερμανοί συνεχίζουν να πιστεύουν στην ανάγκη ολοκλήρωσης του προγράμματος του ΔΝΤ, ενώ προτιμούν να μην υπάρξει νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα αν η Ελλάδα καταφέρει να καλύψει το χρηματοδοτικό κενό από τις αγορές.
Η ελληνική πλευρά εκτιμά ότι πλέον το κόστος δανεισμού από το ΔΝΤ είναι μεγαλύτερο από εκείνο των αγορών. «Αν μπορούμε να βρούμε κεφάλαια από τις αγορές, γιατί να θέλουμε να μείνουμε στο πρόγραμμα», διερωτώνται στην κυβέρνηση. Εκτός από τα προφανή πολιτικά οφέλη, εκτιμούν ότι θα υπήρχαν θετικές επιπτώσεις και για την οικονομία. Σε αντίθετη περίπτωση, φοβούνται ότι στην επόμενη αξιολόγησή του το ΔΝΤ θα ζητήσει ένα ακόμη κούρεμα του ελληνικού χρέους, «χωρίς να συνυπολογίσει το πολύ ευνοϊκό προφίλ του ή τα τελευταία στοιχεία ανάκαμψης της οικονομίας». Οπως το έθετε Ελληνας αξιωματούχος, «το ερώτημα δεν είναι κούρεμα ή όχι, αλλά άγαρμπο πολιτικά κούρεμα που προσκρούει σε λαούς και κοινοβούλια ή ήπιο, διπλωματικό κούρεμα το οποίο γίνεται αποδεκτό από όλους»;
Παράγοντες της αγοράς ομολόγων επισημαίνουν όμως ότι μία έξοδος από το πρόγραμμα σε συνδυασμό με την υπάρχουσα τάση φυγής των επενδυτών από τα ομόλογα των αναπτυσσόμενων χωρών θα μπορούσε να πλήξει σοβαρά την εμπιστοσύνη, επιδεινώνοντας τους όρους δανεισμού της χώρας. Αναλυτές επισημαίνουν ότι δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι τα ελληνικά επιτόκια θα παραμείνουν χαμηλά. Ηδη οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων αυξάνονται λόγω της ανησυχίας των επενδυτών ότι ένας τερματισμός του προγράμματος θα σημάνει διακοπή των μεταρρυθμίσεων και της δημοσιονομικής πειθαρχίας.
«Αφού υπάρχουν διαθέσιμα κεφάλαια από το ΔΝΤ, γιατί να μην τα αξιοποιήσει η Ελλάδα», απορούν με τη σειρά τους στο Ταμείο. Οπως τονίζουν, το πρόγραμμα του ΔΝΤ δίνει στη χώρα πολύτιμο χρόνο προστασίας από τις απρόβλεπτες διαθέσεις της αγοράς. Θεωρούν ότι η εγγυημένη πρόσβαση σε αυτά τα κεφάλαια δίνει στην Ελλάδα το περιθώριο να στηρίξει την οικονομία, μειώνοντας τις οφειλές προς τις επιχειρήσεις και τονώνοντας τις δημόσιες επενδύσεις.
Το ΔΝΤ θέλει να προβάλλει ότι έχει διαδραματίσει ένα δημιουργικό ρόλο στην Ελλάδα. Μία πρόωρη έξοδος από το πρόγραμμα πιθανώς να υπονομεύσει αυτή την εικόνα, περιπλέκοντας τις διαπραγματεύσεις. Αν επικοινωνηθεί όμως ως επιτυχία του προγράμματος, η απεμπλοκή μπορεί να είναι ανώδυνη για όλους. Αυτό το μήνυμα εξέπεμψε ο πρωθυπουργός από το Βερολίνο, όπου τόνισε ότι μία πρόωρη έξοδος της Ελλάδας από το πρόγραμμα «δεν θα ήταν διαζύγιο αλλά επιτυχία». Καθώς όμως η επιτυχία μένει να αποδειχθεί στην πράξη, το ΔΝΤ παραμένει επιφυλακτικό.