Πνευματική εξάντληση, κυνισμό ή και αίσθημα ματαιότητας για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας εμφανίζουν τέσσερις στους δέκα γιατρούς νοσοκομείων της Θεσσαλονίκης, που υποφέρουν από επαγγελματική εξουθένωση, γνωστή και ως burnout. Περισσότερο επιβαρυμένοι εμφανίζονται οι γυναίκες γιατροί και οι ειδικευόμενοι, παρότι βρίσκονται στην αρχή της καριέρας τους.
Αυτά τα ιδιαίτερα ανησυχητικά στοιχεία καταδεικνύει έρευνα για την «Επαγγελματική εξουθένωση γιατρών, φροντίδα υγείας και ασφάλεια ασθενών» που ολοκληρώθηκε τον περασμένο Ιούνιο, υπό την επιστημονική εποπτεία της επίκ. καθηγήτριας του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ, Εύχαρις Παναγοπούλου. Σύμφωνα με την έρευνα, το 41,7% των γιατρών στα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης υποφέρει από επαγγελματική εξουθένωση στην οποία εμφανίζονται πολύ πιο ευάλωτες οι γυναίκες (63,6% εμφανίζει συμπτώματα) έναντι των ανδρών (36,4%). Το πλέον ανησυχητικό είναι ότι το ποσοστό στους ειδικευόμενους είναι ιδιαίτερα υψηλό και ανέρχεται σε 49,1%. Περισσότερο «εξουθενωμένοι επαγγελματικά» εμφανίζονται οι παιδίατροι (45,5% με συμπτώματα burnout). Ακολουθούν οι αναισθησιολόγοι (34,3%), οι χειρουργοί (32,5%) και οι παθολόγοι (23,1%).
Σύμφωνα με τους ειδικούς, το burnout έχει ως συμπτώματα συναισθηματική και πνευματική εξάντληση, αποστασιοποίηση από τον ασθενή/κυνισμό, αλλά και μειωμένη αίσθηση επίτευξης (π.χ. «ό,τι και να κάνω δεν μπορώ να βελτιώσω τον τρόπο και τις συνθήκες εργασίας»). Το burnout στους γιατρούς μπορεί να οδηγήσει σε χρήση αλκοόλ και ηρεμιστικών, σε βία στο νοσοκομείο, παχυσαρκία, κατάθλιψη και ιατρικά λάθη.
Παράγοντες
Στο πλαίσιο της έρευνας εξετάστηκαν οι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν τους γιατρούς βασικών ειδικοτήτων σε λάθη. Ετσι, στους παθολόγους και τους παιδιάτρους βρέθηκε ότι όσο χαμηλότερη είναι η ομαδική συνεργασία εντός του νοσοκομείου τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να κάνουν λάθος, και στους χειρουργούς, ότι η πιθανότητα λάθους είναι αντιστρόφως ανάλογη με τον ενθουσιασμό και την αφοσίωσή τους στο επάγγελμα. Δηλαδή όσο αυτά τα δύο μειώνονται τόσο αυξάνεται η πιθανότητα ιατρικού λάθους.
Σύμφωνα με την υπεύθυνη της έρευνας κ. Παναγοπούλου, τα υψηλά ποσοστά burnout στους γιατρούς δεν σχετίζονται με την ελληνική οικονομική κρίση, αλλά συμβαδίζουν με δεδομένα από την υπόλοιπη Ευρώπη και την Αμερική, όπου δείχνουν ότι βασικό πρόβλημα σήμερα των συστημάτων υγείας είναι η εξουθένωση, η πτώση στην απόδοση και η μη ικανοποίηση του ιατρικού προσωπικού. Στο πλαίσιο αυτό πρόκειται να συσταθεί στη Θεσσαλονίκη, Κέντρο Στήριξης Επαγγελματιών Υγείας, η λειτουργία του οποίου προγραμματίζεται για τις αρχές του 2015, με στόχο την πρόληψη και αντιμετώπιση του burnout στους γιατρούς.