Μια πρόγευση για τον τρόπο που θα διαχειριστεί τα θέματα του πολιτισμού δίνει ο ΣΥΡΙΖΑ, μέσα από την «πρόταση για τον πολιτισμό» που δημοσιεύτηκε και σχολιάστηκε εκτενώς.
Στην αντίληψη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όπως διατυπώνεται με μια γλώσσα τόσο ασφυκτική και παλιοκαιρινή που δημιουργεί αλλεπάλληλους πνιγμούς σε έναν σύγχρονο αναγνώστη και θεατή, το κυρίαρχο μήνυμα είναι ένα: ολική επαναφορά.
Ολική επαναφορά στο μοντέλο ενός φθαρμένου κρατισμού, στον πολιτισμό των φορέων και των συνδικαλιστών, στον κορσέ του διδακτισμού για τα έργα τέχνης, στην ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής (λες και το ελληνικό είναι κάτι αυτοδύναμο, αποκομμένο από το διεθνές γίγνεσθαι). Ολική επαναφορά στο σύνθημα «ένας είναι ο εχθρός, ο ιμπεριαλισμός», στις ποικίλες εκφάνσεις του, στενά συνδεδεμένες με τη συνωμοσιολογία και τη φτώχεια των εργαλείων για την ερμηνεία του κόσμου. Το δημοφιλές ρυθμικό σύνθημα δεν είναι καταγεγραμμένο στην πρόταση, εκλύεται, όμως, από κάθε πόρο και συλλαβή της, από κάθε φράση που προσπαθεί να αποτυπώσει την πραγματικότητα στον χώρο του πολιτισμού.
Εν κατακλείδι: «Στο διάστημα της ευημερίας, η εργαλειακή χρήση του πολιτισμού, προκειμένου να εδραιωθεί η πνευματική ηγεμονία που επιδίωκε η πολιτική καθεστηκυία τάξη, οδήγησε στην τυποποίηση ενός πολιτιστικού μοντέλου που διαμόρφωσε ένα ομογενοποιημένο “γούστο”, αποσπώντας κάθε πνευματική ικμάδα από τον πολίτη και μετατρέποντάς τον σε αδρανή οργανισμό, ανίκανο και ανήμπορο να αντισταθεί». Στο σημείο αυτό ο τίτλος («Ολική επαναφορά») συναντά το περιεχόμενο. Και μάλιστα όχι στην αρχική ταινία που σκηνοθέτησε ο Βερχόφεν το 1990 αλλά στο αποτυχημένο ριμέικ του Γουάιζμαν το 2012. Κοινός παρανομαστής, το διήγημα «We can remember it for you wholesale» («Μπορούμε να θυμηθούμε τα πάντα για σένα», σε κατά προσέγγιση μετάφραση) του Φίλιπ Ντικ.
Αυτό το θρίλερ επιστημονικής φαντασίας, στο οποίο έχει μετατραπεί ο πολιτισμός μας κατά τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι, εκτός από ανιαρό, πολύ παλιό. Η συνθετότητα και η πολυπλοκότητα του κόσμου τον 21ο αιώνα, με τις συνταρακτικές αλλαγές, παραμένει άγνωστη συνθήκη για το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Γιατί, κακά τα ψέματα, η «βαριά βιομηχανία» και ο «πυλώνας»-πολιτισμός παραμένουν πεδίο σύγχυσης, αοριστολογίας και εξουθενωτικής μπουρδολογίας για το σύνολο της πολιτικής εξουσίας.
Και το χειρότερο: η ριζοσπαστική Αριστερά των ρήξεων και των αλλαγών προδίδει, μέσα από το πρόγραμμα για τον πολιτισμό, βαθύτατο συντηρητισμό, απελπιστική ατολμία (ω κρατισμέ εσύ, σούπερ σταρ), καταστροφική επιστροφή (αν θεωρήσουμε ότι είχαμε αποκολληθεί) σε δαίμονες και εχθρούς απισχνασμένους πια από την (κατά)χρήση.
Ομως η καταλυτική φράση βρίσκεται «κρυμμένη» σε έναν από τους 16 «βασικούς άξονες της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ για την πολιτιστική κληρονομιά»: σταδιακή αύξηση του προϋπολογισμού του υπουργείου Πολιτισμού, με στόχο τον διπλασιασμό του σε 0,5% του τακτικού προϋπολογισμού.
Είμαστε, στη διεθνή κατάταξη, ανάμεσα στις τελευταίες χώρες ως προς τον τρόπο που αποτιμάμε τον πολιτισμό. Του αφιερώνουμε το 0,25% του τακτικού προϋπολογισμού και μία από τις δεσμεύσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης, εφόσον γίνει κυβέρνηση, είναι να διπλασιάσει το ποσοστό αυτό! Ο,τι πιο εφικτό, δηλαδή, είναι το απόλυτο τίποτα να γίνει… απλώς τίποτα! Κωμωδία, φάρσα, σαρκασμός ή, απλώς, γελοιότητα; Οποια εκδοχή κι αν διαλέγουμε, είτε ανήκουμε στην ευρεία Δεξιά είτε στην ευρύτερη Αριστερά, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ένα μόνο πράγμα: ότι η διαρκής υποτίμηση έχει συνέπειες εξαιρετικά επικίνδυνες. Τις ζούμε.