Στις 25 Σεπτεμβρίου 2014 έφυγε από τη ζωή μία σπουδαία Βρετανίδα αθλήτρια: η Ντόροθι Τάιλερ Ονταμ. Στο ευρύ κοινό δεν είναι τόσο γνωστή αλλά στον χώρο του στίβου και στη Μ. Βρετανία υπήρξε μία από τις πλέον σεβαστές μορφές του χώρου. Μπορεί να μην ανέβηκε στο πρώτο σκαλί του ολυμπιακού βάθρου αλλά τα επιτεύγματά της θα τα ζήλευαν πολλές χρυσές Ολυμπιονίκες. Είναι η μοναδική Αγγλίδα αθλήτρια του στίβου με ολυμπιακά μετάλλια πριν και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η Ντόροθι Ονταμ γεννήθηκε στις 14 Μαρτίου 1920 σε μία γειτονιά στο Νότιο Λονδίνο. Ο αθλητισμός, στην αρχή, υπήρξε γι’ αυτήν «μία λύση ανάγκης για να γλιτώνει από το σπίτι». Στην οικογένειά της υπήρχαν πολλά προβλήματα. Οι γονείς της συνέχεια καβγάδιζαν και η κατάσταση ήταν δύσκολη για τη μικρή Ντόροθι. Σε έναν σχολικό αγώνα η πιτσιρίκα κατέκτησε ως βραβείο τη δωρεάν συνδρομή σε έναν τοπικό σύλλογο του στίβου, στο Μίτσαμ. Ετσι, μοναδική διέξοδός της έγινε ο αθλητισμός. Εμαθε μόνη της πώς να πηδάει άλμα εις ύψος, ενώ αγωνιζόταν στον ακοντισμό και στα 80 μ. Το εντυπωσιακό είναι ότι έγινε ασημένια Ολυμπιονίκης χωρίς να έχει δικό της προπονητή. To 1935 ήρθε δεύτερη στο εθνικό πρωτάθλημα της χώρας της και ένα χρόνο αργότερα ήταν μία από τις 13 Βρετανίδες που θα εκπροσωπούσαν τη χώρα στη διοργάνωση του Βερολίνου.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936, η Ντόροθι Ονταμ ήταν μόλις 16 ετών. «Οταν φτάσαμε εκεί υπήρχαν παντού στρατιωτικές σημαίες. Τα πάντα θύμιζαν στρατό. Το πρώτο πρωί ξύπνησα από τον ήχο της παρέλασης της νεολαίας του Χίτλερ», θα δηλώσει ύστερα από αρκετά χρόνια. Η 16χρονη ήταν ανάμεσα στις καλεσμένες σε μία εντυπωσιακή, γεμάτη πολυτέλεια, γιορτή μόνο για γυναίκες αθλήτριες, που έγινε στη Γερμανία. Εκεί η μικρή Ντόροθι γνώρισε και τον Αδόλφο Χίτλερ: «Θυμάμαι έναν μικρό άνδρα σε μία μεγάλη στολή» είπε, ενώ για τον Γιόζεφ Γκέμπελς η άποψή της ήταν ότι «του άρεσαν οι γυναίκες».
Στο Ολυμπιακό Στάδιο του Βερολίνου, η 16χρονη Ντόροθι βρέθηκε να αγωνίζεται μπροστά σε 80.000 θεατές. «Δεν ήξερα ούτε πώς να μετράω τα βήματα πριν από το άλμα. Απλά διάλεξα ένα σημείο και πήδηξα», έχει πει. Πέρασε ως πρώτη το 1,60 και σε έναν αγώνα που διήρκεσε τρεις ώρες καμία άλτρια δεν κατάφερε να ανέβει πάνω από αυτό το ύψος. Το 1,60 είχε περάσει και η Ουγγαρέζα Ιμπόλια Τσακ. Σύμφωνα με τους σημερινούς κανονισμούς η Βρετανίδα θα ήταν νικήτρια. Τότε, όμως, υπήρχαν οι αγώνες μπαράζ όπου ηττήθη από την Τσακ και περιορίστηκε στο ασημένιο μετάλλιο. Σε αυτή τη διοργάνωση αγωνίστηκε και μία Γερμανίδα, η Ντόρα Ράτζεν, η οποία πλασαρίστηκε στην τέταρτη θέση. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1939, ο αθλητικός της δρόμος θα διασταυρωνόταν με αυτόν της Ονταμ για τη διεκδίκηση ενός παγκόσμιου ρεκόρ.
Η κατάκτηση της διάκρισης δεν έφερε την ηρεμία στο σπίτι της Ντόροθι Ονταμ. Υστερα από λίγους μήνες ο πατέρας της έφυγε και δεν ξαναεμφανίστηκε. Η πρωταθλήτρια, παράλληλα, με την ενασχόλησή της στον αθλητισμό αναγκάστηκε να δουλεύει και σε ένα γραφείο για να μπορέσει να ζήσει και να βοηθήσει τη μητέρα της. Το 1938 αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τη δουλειά της για να μπορέσει να ταξιδέψει στο Σίδνεϊ και να πάρει μέρος στους Αγώνες της Αυτοκρατορίας (έτσι ονομαζόταν τότε η διοργάνωση της Κοινοπολιτείας). Εκεί κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο και έγινε η μοναδική Αγγλίδα που ανέβηκε στην πρώτη θέση του βάθρου.
Η άνιση μάχη με τη Ράτζεν
Το 1939, σε αγώνες στο Μπρέντγουντ στο Εσεξ, η Ντόροθι Ονταμ πέρασε το 1,66 στο άλμα εις ύψος. Δεκαοκτώ χρόνια μετά, αυτό το ύψος αναγνωρίστηκε ως παγκόσμιο ρεκόρ.
Λίγους μήνες νωρίτερα, στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα στίβου του 1938, η Γερμανίδα Ντόρα Ράτζεν είχε περάσει πάνω από το 1,67, ύψος που αναγνωρίστηκε ως παγκόσμιο ρεκόρ. Λίγα χρόνια, όμως, αργότερα αποκαλύφθηκε ότι η Ράτζεν ήταν άνδρας. Λέγεται ότι οι Γερμανοί γνώριζαν ότι η αθλήτρια δεν ήταν γυναίκα αλλά την επέλεξαν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 προκειμένου να αποφύγουν την εκπροσώπησή τους από μία άλλη άλτρια που ήταν Εβραία. Το παγκόσμιο ρεκόρ της (του) Ράτζεν διαγράφηκε όταν έγινε γνωστό το φύλο της αλλά εξαιτίας ενός γραμματειακού σφάλματος της IAAF (παγκόσμια ομοσπονδία στίβου) η αλλαγή καταγράφηκε σε επανέλεγχο του 1957.
To 1940, η Ολυμπιονίκης παντρεύτηκε τον Ντικ Τάιλερ, συντοπίτη και συναθλητή της. Το νεόνυμφο ζευγάρι δεν έμεινε μαζί διότι τα σύννεφα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τους χώρισαν για πέντε χρόνια. Ο Ντικ ήταν αγνοούμενος στη Μπούρμα και πολλοί τον θεώρησαν νεκρό. Κατά τη διάρκεια του Πολέμου η Ντόροθι υπηρέτησε στη RAF οδηγώντας φορτηγά για την 617η Πτέρυγα Μάχης. Η αθλήτρια και η μητέρα της γλίτωσαν από θαύμα όταν μία γερμανική οβίδα χτύπησε το σπίτι τους. Οι δύο γυναίκες σώθηκαν γιατί βρίσκονταν σε καταφύγιο στην άκρη του κήπου τους.
Μετά τον πόλεμο, το ζευγάρι συναντήθηκε και απέκτησαν δύο γιους, τον Ντέιβιντ και τον Μπάρι. Ο μικρότερος γεννήθηκε εννέα μήνες πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων του 1948. Με στόχο την γρήγορη προετοιμασία, η Ντόροθι απέκτησε τον πρώτο της προπονητή, τον φημισμένο άλτη της εποχής, Αρθουρ Γκολντ.
Αλμα εις ύψος με βοήθεια από το… μπαλέτο
Παρά την απουσία των οκτώ ετών από την ενεργό αθλητική δράση, η Ντόροθι Τάιλερ Ονταμ πραγματοποίησε μία εντυπωσιακή εμφάνιση στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1948. Μαζί με την Αμερικανίδα Αλις Κόουτσμαν πέρασαν πάνω από το 1,68 αλλά ο κανονισμός είχε αλλάξει και αυτή τη φορά το χρυσό μετάλλιο πήγε στην αθλήτρια που είχε την πρώτη έγκυρη προσπάθεια.
Το 1950, στους αγώνες της Αυτοκρατορίας στο Οκλαντ, διατήρησε τον τίτλο της στο άλμα εις ύψος, ενώ στην αντίστοιχη διοργάνωση του 1954, στο Βανκούβερ, ήταν αρχηγός της γυναικείας ομάδας. Αγωνίστηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες, στο Ελσίνκι το 1952, όπου ήρθε 7η και στη Μελβούρνη το 1956 όπου ήταν 12η. Το 1957 αποσύρθηκε από την αγωνιστική δράση. Η Ντόροθι Τάιλερ ασχολήθηκε με την προπονητική, χρησιμοποιώντας πολλές καινοτομίες. Τη δεκαετία του 1950 έγινε η πρώτη Βρετανίδα που είχε τα τυπικά προσόντα για να προπονεί άνδρες. Η μητέρα της ήταν χορεύτρια και η Ντόροθι ζήτησε από κορυφαίους χορευτές μπαλέτου, όπως η Μαργκό Φοντέιν και ο Μάικλ Σόουνς, να τη βοηθήσουν στην προπόνηση των αθλητών. «Το μπαλέτο φτάνει μέχρι τις άκρες των δαχτύλων σου σε κάθε μυ του σώματός σου», ήταν η εξήγηση της Τάιλερ. Η συμβουλή προς τις νέες αθλήτριες ήταν: «Μέχρι να παντρευτείτε να πηγαίνετε να ξαπλώνετε στις 8 το βράδυ». Το 2008, σε ηλικία 88 ετών, ήταν καλεσμένη σε μία τελετή απονομής βραβείων στην Ενωση των Βρετανών Αθλητικών Συντακτών όπου βρισκόταν και ο Ντικ Φόσμπερι (χρυσός Ολυμπιονίκης του 1968, ο οποίος ήταν ο πρώτος που στο άλμα πέρασε τον πήχυ ανάποδα με την πλάτη). Η γηραιά άλτρια, όμως, είχε αντίθετη άποψη και στην εκδήλωση βρήκε την ευκαιρία να την εκφράσει: «Πρόκειται για… ζαβολιά. Δεν γίνεται να περνάς τον πήχυ με το κεφάλι», είπε. Βέβαια, κανένας δεν παρεξηγήθηκε γιατί ήταν τόσα πολλά αυτά που είχε προσφέρει στον αθλητισμό και εδικαιούτο να εκφράσει την άποψή της…