Τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η Διακήρυξη του Καϊρου η οποία, μεταξύ άλλων προβλέπει την ταχεία έναρξη της διαδικασίας οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου, έχουν ενοχλήσει έντονα την Αγκυρα. Τουρκικές διπλωματικές πηγές τόνισαν στην "Κ" ότι κινήσεις όπως αυτές όχι μόνο δεν βοηθούν, αλλά επιδεινώνουν το ήδη βεβαρυμένο κλίμα και επιβάλλουν αντίδραση.
Υπό αυτό το πρίσμα, δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι λίγες ώρες μετά την ολοκλήρωση της τριμερούς συνόδου κορυφής του Καϊρου, ο αρχηγός του τουρκικού ΓΕΝ, ναύαρχος Μπουλέντ Μποστάνογλου, διεμήνυσε ότι «το τουρκικό πολεμικό ναυτικό έχει λάβει κανόνες εμπλοκής», ενώ ερωτηθείς για το τι θα συμβεί αν τα πλοία του τουρκικού ναυτικού συναντηθούν στη Μεσόγειο με πλοία της Ελλάδας ή του Ισραήλ, απάντησε ότι «θα κινηθούμε σύμφωνα με τους κανόνες εμπλοκής που μας έχουν δοθεί" και πρόσθεσε ότι "οι δυνάμεις μας θα συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους στην περιοχή για την επίγνωση κατάστασης». Από τον Ιούνιο του 2012 και με αφορμή τη Συρία, ο Ταγίπ Ερντογάν είχε ανακοινώσει ότι «κάθε στρατιωτικό στοιχείο που θα προσεγγίζει τα σύνορα της Τουρκίας με τρόπο που θα συνιστά κίνδυνο ασφάλειας, θα αξιολογείται ως απειλή και θα αντιμετωπίζεται ως στρατιωτικός στόχος».
Τριμερής και με Ισραήλ
Παράλληλα, με δεδομένο το κακό κλίμα στις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις, η “ενόχληση” της Αγκυρας αυξάνεται και από τη συνεργασία Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ, που επίσης εμβαθύνεται (σε λίγες ημέρες θα υπάρξει συνάντηση των γενικών γραμματέων των τριών υπουργείων Εξωτερικών στην Αθήνα με σκοπό την προετοιμασία ανάλογης συνόδου κορυφής στα τέλη Ιανουαρίου). Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ισραηλινός υπ. Εξωτερικών Λίμπερμαν έσπευσε στη Λευκωσία δυο μόλις ημέρες πριν την τριμερή του Καϊρου, ενώ ανακοινώθηκε και η επίσκεψη Αναστασιάδη στο Ισραήλ, στις 2 Δεκεμβρίου.
Η ελληνική πλευρά παρακολουθεί με προσοχή τις εξελίξεις και αποφεύγει βεβιασμένες κινήσεις. Στελέχη του Μαξίμου υποστηρίζουν ότι έχουν κάνει όλους τους υπολογισμούς και έχουν “αποτελεσματικές απαντήσεις” για ό,τι προκύψει. Από την πλευρά τους, έμπειροι διπλωμάτες υπογραμμίζουν ότι βρισκόμαστε στην αρχή μιας σταδιακής διαδικασίας η οποία βασίζεται στο δίκαιο της θάλασσας και η οποία, σε κάθε περίπτωση, δεν στρέφεται εναντίον καμίας τρίτης χώρας.
Η πορεία των εξελίξεων φέρνει και πάλι αυτή τη φορά πιο πιεστικά, το ζήτημα του Καστελόριζου. Η Αγκυρα αμφισβητεί ότι δικαιούται υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης καθώς σε αυτή την περιπτωση η ελληνική ΑΟΖ εφάπτεται της κυπριακής.
Στρατηγική Σαμαρά, Αναστασιάδη
Σε επίπεδο στρατηγικής, οι κ. Σαμαράς και Αναστασιάδης επενδύουν στην παρουσία και τη θετική διάθεση του προέδρου Αλ Σίσι ο οποίος αναγνωρίζει δημόσια τη σημασία της στήριξης που προσφέρουν η Αθήνα και η Λευκωσία σε ό,τι αφορά τις σχέσεις της Αιγύπτου με την ΕΕ. Παράλληλα, οι ΗΠΑ, αντιλαμβάνονται ότι παρά την επιμέρους κριτική για θέματα δημοκρατίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η ενίσχυση του προέδρου Αλ Σίσι εξυπηρετεί το μείζον γεωπολιτικό διακύβευμα της σταθερότητας στην εύφλεκτη Αν. Μεσόγειο. Υπό αυτό το πρίσμα, η Ουάσιγκτον στηρίζει κινήσεις όπως η τριμερής του Καϊρου.
Η παρουσία του νυν προέδρου της Αιγύπτου είναι κομβικής σημασίας αφού το προηγούμενο καθεστώς Μόρσι, ως απόρροια και της στενής σχέσης του με τον Ταγίπ Ερντογάν, δεν είχε την ίδια προδιάθεση σχετικά με την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.
Ενεργειακή διασταση
Είναι σαφές ότι η ενεργειακή διάσταση – που είναι ίσως και η σημαντικότερη – της Διακήρυξης του Καϊρου, αυξάνει τη δυσφορία της Αγκυρας η οποία βρίσκεται ενώπιον μιας συνεργασίας χωρών με τις οποίες έχει από δύσκολες έως κακές σχέσεις, και οι οποίες διαμηνύουν την πρόθεσή τους να συνεργασθούν για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που εντοπίζονται στην περιοχή. Αυτός, άλλωστε, ήταν και ο λόγος της αποστολής του “Μπαρμπαρός” στην κυπριακή ΑΟΖ. Ο ναύαρχος Μποστάνογλου υπογραμμισε ότι «οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις προστατεύουν από κοντά και υποστηρίζουν το σεισμογραφικό σκάφος, ενώ παράλληλα παρακολουθούν από απόσταση 9 χιλιομέτρων το ερευνητικό σκάφος που έχει ενοικιάσει η Ελληνοκυπριακή διοίκηση Νότιας Κύπρου. Οι εντολές που έχουμε αυτή τη στιγμή είναι να μην παραβιάσουμε την απόσταση των 9 χιλιομέτρων. Και γι αυτό το λόγο δεν υπήρξε οποιαδήποτε παρενόχληση».
Πάντως, η εμπλοκή ενεργειακών εταιρειών από τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Ιταλία, το Ισραήλ και την Κορέα, δυσχεραίνει τα όποια σχέδια της Αγκυρας περι επιθετικών κινήσεων.
Εν τω μεταξύ, απερρίφθη η πρόταση πέντε σημείων που υπέβαλε ο μεσολαβητής του ΟΗΕ, Έσπεν Άϊντε, για επανάληψη των συνομιλιών στο Κυπριακό και αποχώρηση του “Μπαρμπαρός” από την Κυπριακή ΑΟΖ. Ο κ. Αϊντε είχε προτείνει να συγκροτηθεί κοινή επιτροπή από Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους για τους υδρογονάνθρακες, να αποχωρήσει το τουρκικό ερευνητικό σκάφος, να επαναληφθούν οι διαπραγματεύσεις, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών να υποβάλει εκθέσεις προόδου των συνομιλιών, και να επαναληφθεί η διαδικασία της μετάβασης του Ελληνοκύπριου διαπραγματευτή, Ανδρέα Μαυρογιάννη στην Αγκυρα και του (νέου) Τουρκοκύπριου, Εργκιούν Ολγκούν, στην Αθήνα. Η πρόταση απερρίφθη από την ελληνοκυπριακή με το επιχείρημα ότι η Τουρκία δημιούργησε το πρόβλημα και αυτή θα πρέπει να το λύσει, ενώ επισημάνθηκε ότι συζήτηση για τα οφέλη από το φυσικό αέριο θα γίνει μόνο μετά τη λύση και ότι μια τέτοια επιτροπή θα οδηγούσε σε αδιέξοδο στο θέμα των υδρογονανθράκων. Η τουρκική πλευρά απέρριψε την πρόταση, επειδή ζητά «πάγωμα» κάθε διαδικασίας στα θέματα υδρογονανθράκων και ματαίωση όλων των γεωτρήσεων.
Στο Προεδρικό Μέγαρο ο Ε. Βενιζέλος
Με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια θα συναντηθεί στις 13:00 ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος προκειμένου να τον ενημερώσει για τις τρέχουσες εξελίξεις στα θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Λίγο αργότερα, στις 14:00, θα ξεκινήσει η συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής (Ε.Σ.Ε.Π.), στην αίθουσα «Καποδίστριας» του υπουργείου Εξωτερικών.