Στάση και στην Ελλάδα αποφάσισε να κάνει η Uber, η εφαρμογή για «έξυπνα κινητά» και ταμπλέτες μέσω της οποίας μη επαγγελματίες οδηγοί μπορούν να μετατρέψουν το αυτοκίνητό τους σε… ταξί, παρέχοντας υπηρεσίες μετακίνησης στους πολίτες. Η είδηση της άφιξης της Uber στην Ελλάδα προκαλεί ήδη αντιδράσεις, καθώς θεωρείται ότι θα λειτουργεί ευθέως ανταγωνιστικά προς τους επαγγελματίες αυτοκινητιστές, ειδικά μάλιστα εάν τηρεί το υψηλό επίπεδο εξυπηρέτησης που διαφημίζει, μεταξύ αυτών και τον αντικειμενικό τρόπο υπολογισμού του κομίστρου για τη διαδρομή, καθώς και τη λειτουργία σε 24ωρη βάση.
Στην Αθήνα η Uber σχεδιάζει να αναπτύξει τρεις κατηγορίες υπηρεσιών: α) την UberX που απευθύνεται σε πολίτες, μη επαγγελματίες, με δίπλωμα οδήγησης και τετράπορτο αυτοκίνητο μεσαίου ή μεγάλου κυβισμού, β) την UberBlack, που απευθύνεται σε οδηγούς με επαγγελματικό δίπλωμα που διαθέτουν μαύρο αυτοκίνητο, σεντάν ή SUV (πρόκειται στην ουσία για υπηρεσία πολυτελούς μετακίνησης) και γ) την UberTaxi, η οποία απευθύνεται σε επαγγελματίες οδηγούς ταξί που διαθέτουν και αυτοκίνητο ταξί.
Εύλογα γεννάται το ερώτημα για το εάν και πότε θα λειτουργήσει ειδικά η πρώτη κατηγορία, που αφορά στους μη επαγγελματίες οδηγούς, καθώς το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο δεν το επιτρέπει, ενώ αρκετά «θολό» είναι το τοπίο ειδικά σε ό,τι αφορά κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την επάρκεια του οδηγού και την ασφάλεια του αυτοκινήτου που θα χρησιμοποιείται. Υπάρχει φυσικά και ο αντίλογος: κάθε πότε ελέγχονται πραγματικά για την επάρκειά τους οι επαγγελματίες αυτοκινητιστές και άραγε πόσα παράνομα ταξί κυκλοφορούν ήδη στην Αθήνα;
Τα σχέδια της Uber δεν περιλαμβάνουν ανάπτυξη μόνο στην Αθήνα. Μέσω της ειδικής πλατφόρμας αναζήτησης οδηγών η εταιρεία εμφανίζεται να περιλαμβάνει στα σχέδιά της πολλές πόλεις της Ελλάδας, από τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, την Αλεξανδρούπολη, αλλά ακόμη και το Αγρίνιο, καθώς και δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς, όπως η Ρόδος, η Μύκονος, η Σαντορίνη. Στις περιοχές πλην της Αθήνας εμφανίζεται ένας μετρητής που μετρά αντίστροφα τις αιτήσεις ενδιαφερόμενων οδηγών. Οταν συμπληρωθούν 100, ενεργοποιείται η υπηρεσία και στην πόλη αυτή. Για παράδειγμα, χθες το βράδυ στη Θεσσαλονίκη απέμεναν μόλις 9 αιτήσεις για να συμπληρωθεί ο «μαγικός» αριθμός 100.
Ας δούμε πώς λειτουργεί η Uber. Ολα γίνονται μέσω μιας εφαρμογής που «κατεβάζουν» στο κινητό τους και οι οδηγοί και οι πελάτες. Ο πελάτης αναζητεί μέσω της εφαρμογής διαθέσιμο οδηγό. Ο οδηγός που βρίσκεται πλησιέστερα στο σημείο παραλαβής του πελάτη ειδοποιείται αυτομάτως και έχει στη διάθεσή του 15 δευτερόλεπτα για να αποδεχθεί το αίτημα. Εάν το αποδεχθεί πατάει το κουμπί στην εφαρμογή και ενημερώνεται ο πελάτης πρώτον για το πόσο χρόνο θα κάνει ο οδηγός να φτάσει και τι αξιολόγηση έχει λάβει ο οδηγός. Οταν φτάνει στο σημείο παραλαβής πατά το κουμπί «Αφιξη τώρα». Οταν ο πελάτης επιβιβάζεται στο αυτοκίνητο ο οδηγός πατά το κουμπί «Εναρξη διαδρομής». Οταν φτάσει στον επιθυμητό προορισμό πατά το κουμπί «Τέλος διαδρομής». Η εφαρμογή υπολογίζει αυτομάτως το κόμιστρο. Η πληρωμή δεν γίνεται με μετρητά. O επιβάτης-χρήστης της εφαρμογής όταν ανοίγει λογαριασμό στην εφαρμογή Uber δηλώνει πιστωτική κάρτα ή πληρώνει μέσω PayPal, GoogleWallet ή κάνει χρήση προπληρωμένων μονάδων Uber (Uber Credits). Ο οδηγός από την πλευρά του έχει δηλώσει επίσης έναν αριθμό λογαριασμού, όπου μια συγκεκριμένη ημέρα της εβδομάδας πιστώνονται τα χρήματα.
Ο πελάτης μπορεί να αξιολογήσει τον οδηγό και αντιστρόφως, ενώ εάν ένας οδηγός συγκεντρώσει πολλές αρνητικές αξιολογήσεις χάνει την πρόσβαση στην Uber.
Δύο εξαιρετικά ενδιαφέροντα στοιχεία για το τέλος: πρώτον, ένας οδηγός εμφανίζεται στο σύστημα διατεθειμένος να εξυπηρετήσει επόμενο πελάτη, μόνο εάν έχει πατήσει το κουμπί «Τέλος διαδρομής» για τον προηγούμενο. Δεύτερον, για σημαντικό αριθμό διαδρομών προβλέπεται συγκεκριμένος τιμοκατάλογος. Ετσι, αποφεύγονται τα φαινόμενα της «διπλής κούρσας» και των «πειραγμένων» ταξίμετρων.
Η επιθετική τακτική και οι δικαστικές διαμάχες στην Ευρώπη
Η αμερικανική εταιρεία Uber έχει ξεσηκώσει αντιδράσεις και μάλιστα οργισμένες σχεδόν σε όλες τις χώρες όπου προσπάθησε να λειτουργήσει. Πρόκειται για την πλέον πολλά υποσχόμενη εταιρεία νέας τεχνολογίας που εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια. Σήμερα, μόλις πέντε χρόνια μετά την ίδρυσή της, η αξία της αποτιμάται στα 18 δισ. δολάρια. Οπως και τόσες άλλες εταιρείες που λειτουργούν αποκλειστικά μέσω Ιντερνετ, έτσι και η Uber ουσιαστικά λειτουργεί ως μεσάζων μεταξύ πελάτη και προμηθευτή. Ολα, από την εύρεση οδηγού μέχρι την παραλαβή του πελάτη και την τιμολόγηση της κούρσας, γίνονται μέσω της εφαρμογής της Uber που έχουν οι πελάτες και οι οδηγοί της εταιρείας στο κινητό τους τηλέφωνο.
Η Uber ακολούθησε εξαρχής πολύ επιθετική τακτική στην προσπάθειά της να κερδίσει μερίδιο αγοράς. Οι πρώτες αντιδράσεις που προκάλεσε προήλθαν από τους παραδοσιακούς οδηγούς ταξί. Ο λόγος είναι ότι η Uber δίνει τη δυνατότητα σε οποιονδήποτε έχει στη διάθεσή του ένα αυτοκίνητο να εργαστεί ως οδηγός ταξί. Σε πολλές πόλεις, ιδίως στην Ευρώπη, τα τιμολόγια της Uber είναι αρκετά φθηνότερα από τα τιμολόγια των παραδοσιακών ταξί. Σε άλλες πόλεις, ιδίως στις ΗΠΑ, η Uber εκμεταλλεύθηκε την έλλειψη ταξί προκειμένου να αποσπάσει μερίδια αγοράς.
Σε 250 πόλεις
Σήμερα η εταιρεία δραστηριοποιείται σε 46 διαφορετικές χώρες και σε 250 διαφορετικές πόλεις, από το Ανκορατζ της Αλάσκας μέχρι το Ρίο ντε Τζανέιρο, το Βερολίνο, το Λάγκος της Νιγηρίας, τη Χο Τσι Μινχ Σίτι στο Βιετνάμ. Τον περασμένο Ιούνιο συγκέντρωσε από τους επενδυτές 1,2 δισ. δολάρια και σύμφωνα με πληροφορίες, που μετέδωσαν την περασμένη εβδομάδα οι Financial Times, οι επικεφαλής της εταιρείας εξετάζουν το ενδεχόμενο να αναζητήσουν 1 δισ. δολάρια επιπλέον. Χρήματα που θα είναι εξαιρετικά χρήσιμα στην εταιρεία, καθώς προσπαθεί να αποκρούσει ανταγωνιστές όπως η αμερικανική Lyft Inc., παραδοσιακούς ανταγωνιστές όπως οι ενώσεις ταξί, αλλά και να χρηματοδοτήσει την επέκτασή της σε νέες αγορές. Η τακτική της Uber να χρίζει οδηγό ταξί οποιονδήποτε έχει ένα αυτοκίνητο σε σχετικά καλή κατάσταση προκάλεσε πολλές αντιδράσεις από τους οδηγούς ταξί.
Αθέμιτος ανταγωνισμός
Η Uber βρίσκεται στα δικαστήρια με πολλές οργανώσεις ταξί σε πόλεις όπως το Λονδίνο, το Παρίσι και το Βερολίνο, όπου έχουν γίνει και ορισμένες διαδηλώσεις κατά της εταιρείας, ενώ έχουν σημειωθεί και επιθέσεις κατά οδηγών που την χρησιμοποιούν. Η συχνότερη κατηγορία που απευθύνουν οι οδηγοί ταξί είναι ότι ασκεί αθέμιτο ανταγωνισμό σε οδηγούς που έχουν περάσει ειδική εκπαίδευση και έχουν πληρώσει χιλιάδες ευρώ ώστε να αποκτήσουν την άδεια λειτουργίας. Ιδιαίτερα σημαντικά νομικά προβλήματα έχει αντιμετωπίσει η Uber σε Γαλλία και Γερμανία.
Στο Παρίσι
Η πρώτη αγορά που επέλεξε να κατακτήσει η Uber εκτός Αμερικής ήταν η γαλλική και ειδικά αυτή του Παρισιού. Οχι τυχαία, αφού πολλές φορές είναι δύσκολο για κάποιον να βρει ταξί στο Παρίσι και όταν το βρει, θα πληρώσει ένα σεβαστό ποσό. Η πρώτη μεγάλη δικαστική ήττα στη Γαλλία ήρθε τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν το δικαστήριο απαγόρευσε στην Uber και σε άλλες εταιρείες που προσφέρουν αυτοκίνητα προς ενοικίαση να χρησιμοποιούν τεχνολογία GPS ώστε να δείχνουν στον χάρτη πού βρίσκεται ο πελάτης και πού ο οδηγός.
Σύμφωνα με το δικαστήριο το στίγμα GPS επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί μόνο από ταξί που έχουν άδεια. Είναι προφανές ότι χωρίς τη χρήση GPS η εφαρμογή της Uber καθίσταται μάλλον άχρηστη. Η πιο συνηθισμένη κατηγορία που απευθύνει η Uber στις παραδοσιακές εταιρείες ταξί είναι ότι έχουν μάθει να λειτουργούν ως καρτέλ. Τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, δικαστήρια στο Βερολίνο απαγόρευσαν τη λειτουργία δύο υπηρεσιών της. Σύμφωνα με τη γερμανική νομοθεσία, δύο άτομα μπορούν να μοιραστούν ένα αυτοκίνητο (στην περίπτωσή μας το αυτοκίνητο του οδηγού της Uber) αλλά όχι με σκοπό το κέρδος. Το αποτέλεσμα ήταν η Uber να μειώσει τόσο πολύ την αξία της διαδρομής ώστε οι οδηγοί της δεν είχαν το κίνητρο να την κάνουν, αφού το κέρδος τους ήταν μηδαμινό. Και η μάχη μεταξύ των παραδοσιακών εταιρειών ταξί και των νέων συνεχίζεται.