Σ’ ένα βάθρο κάθεται ένα πλάσμα. Ενα περίεργο πλάσμα… Είναι σχεδόν ακίνητο και μιλάει διαρκώς. Το βλέπουμε μέσα από ένα διάφανο ύφασμα που καλύπτει τις τρεις πλευρές της σκηνής του «Θεάτρου της Οδού Κυκλάδων – Λευτέρης Βογιατζής». Ο ηθοποιός Αργύρης Πανταζάρας είναι πάνω στο βάθρο, ενσαρκώνει αυτό το αλλόκοτο ον, που σκέφτεται φωναχτά, αναζητεί, θέτει ερωτήματα και δίνει απαντήσεις. Θεατροποιεί ένα πολύ δύσκολο κείμενο, ένα ρεσιτάλ του λόγου και της σκέψης, έτσι όπως το αποτύπωσε ο Σάμουελ Μπέκετ στο λογοτεχνικό κείμενο «Ο Ακατονόμαστος» (γραμμένο το 1953). Και είναι γραμμένο μάλιστα χωρίς ούτε ένα σημείο στίξης! Είναι φορές που ο ρυθμός του λόγου και η ακινησία του ηθοποιού θυμίζει τη Γουίνι από τις «Ευτυχισμένες ημέρες». Αλλωστε όλοι οι ήρωες του Μπέκετ μοιάζουν, συνομιλούν…
Ο ηθοποιός Αργύρης Πανταζάρας γοητεύτηκε από το μπεκετικό κείμενο και αποφάσισε με μια παρέα νέων ανθρώπων να το ζωντανέψουν στη σκηνή. Τίτλος της παράστασης «ΑΩ». Δεν χρειάστηκαν πάρα πολλά γι’ αυτό το εγχείρημα. Ενα ξύλινο κουτί –που είναι το σύμπαν αυτού του αλλόκοτου πλάσματος–, μια διάφανη κουρτίνα που καλύπτει τις τρεις πλευρές της σκηνής κι ένα εξίσου αλλόκοτο κοστούμι με πολύ μακριά μανίκια (τα σκηνικά και τα κοστούμια, απλά όσο και ευφυή, είναι της Λουκίας Χουλιάρα).
Παρακολουθήσαμε την πρόβα. Στις θέσεις των θεατών οι συντελεστές της παράστασης και κάποιοι φίλοι του Αργύρη Πανταζάρα, ηθοποιοί επίσης. Αμέσως μετά, όλοι μαζί συζητούν,ξανασκέφτονται σκηνές.
Ο πρωταγωνιστής ακούει τις υποδείξεις του επίσης ηθοποιού φίλου, του Γιάννη Παπαδόπουλου. Αποδέχεται, εμπιστεύεται, διορθώνει. Απέμειναν δύο μέρες μέχρι την πρεμιέρα… Είναι τόσο πολύ παθιασμένος με τον Μπέκετ αυτόν τον καιρό που έχει για φόντο στο κινητό του τη φιγούρα του μεγάλου δραματουργού.
Ανάμεσα στην πρόβα του «ΑΩ» και τη βραδινή του παράσταση στο θέατρο «Πόρτα» (όπου παίζει στον «Σλάντεκ» που σκηνοθετεί ο Δημήτρης Καραντζάς) βρήκαμε λίγο χρόνο, στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου στην Κυψέλη για μια σύντομη συζήτηση. Στο καφέ της πλατείας μου μιλάει με πάθος για το έργο, για τον Μπέκετ, στέκεται σε διάφορες σκηνές, τις απαγγέλλει ξανά.
Ο Αργύρης Πανταζάρας είναι ηθοποιός μόλις τέσσερα χρόνια, αλλά έχει προλάβει να συνεργαστεί με τους σημαντικότερους Ελληνες σκηνοθέτες. Η πρώτη παράστασή του ήταν ο «Συρανό» που σκηνοθέτησε ο Νίκος Καραθάνος: «Φως, πολύ φως πήρα τότε και κατάλαβα τι σημαίνει το χειρωνακτικό και η θετική ενέργεια».
Πνευματική βουτιά
Μέχρι σήμερα, τον έχουν σκηνοθετήσει οι Γιάννης Χουβαρδάς, Μιχαήλ Μαρμαρινός, Ρούλα Πατεράκη, Δημήτρης Παπαϊωάννου, Λυδία Κονιόρδου, Αντζελα Μπρούσκου, Λευτέρης Βογιατζής. Θα είχε άλλωστε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην παράσταση που ποτέ δεν πρόλαβε να κάνει ο Λευτέρης Βογιατζής, τον «Οιδίποδα».
«“Ετοιμάσου να κάνεις κάτι πάρα πολύ πνευματικό που δεν έχει κάνει άλλος στην ηλικία σου”, μου είχε πει ο Λευτέρης. Δεν προλάβαμε. Και μετά αποφάσισα να κάνω μέσα από το θέατρο τη δική μου πνευματική βουτιά», μου λέει ο Αργύρης Πανταζάρας.
Γιατί, όπως τονίζει, δεν είχε αποφασίσει εξ αρχής να γίνει ηθοποιός. Στον Βόλο, απ’ όπου κατάγεται, το πάθος του ήταν από πάντα η ζωγραφική. Ζωγράφιζε διαρκώς και την Αρχιτεκτονική είχε στον νου του για σπουδές. Οικογενειακή παράδοση άλλωστε… «Η επικοινωνία μου με την τέχνη ήταν το σχέδιο. Σχεδίαζα και ζωγράφιζα από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου». Ομως πριν από την Αρχιτεκτονική, πέρασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού. «Στην πορεία κατάλαβα ότι εδώ μπορώ να τα συνδυάσω όλα. Να ζωγραφίζω κάνοντας σκηνογραφία, να στήνω χώρους που θα ήθελα να υπάρχω – τα σκηνικά». Ομως δεν είναι σε καμία περίπτωση ο άνθρωπος που θεωρεί ότι όλα μπορεί να τα κάνει μόνος του. Ισα ίσα. Δίνει μεγάλο βάρος στη συνεργασία και μιλάει με θαυμασμό για τους συνεργάτες σ’ αυτή την παράσταση. «Είναι ο καθένας ο καλύτερος στον τομέα του», προσθέτει. Κι όχι από ευγένεια.
Επιστρέφουμε στον τρόπο που δουλεύει και παιδεύει τους ρόλους του. Τον ρωτάω αν από την αρχή ήταν έτσι ή αν κάποιος τον έμαθε να δουλεύει κατ’ αυτό τον τρόπο. «Νομίζω ότι είναι μια προσωπική αντίληψη του πώς θα ήθελα να δουλεύω. Δηλαδή να λειτουργώ μόνο μέσα από τον διάλογο και την προσωπική ευθύνη. Η συγκεκριμένη τέχνη δεν σταματά ποτέ, δεν κατακτιέται ποτέ και δέκα χρόνια να ήταν η φοίτηση στις σχολές.
Νομίζω ότι το μόνο κέρδος που μπορώ να έχω είναι να υπάρχει ανοικτός διάλογος και εμπιστοσύνη».
Είναι μια διαδικασία που βγάζει έξω το «εγώ»; «Οταν κάνεις μια παράσταση απευθύνεσαι σε πολλούς ανθρώπους, δεν μπορείς να μη βγάζεις έξω το “εγώ”. Είναι δεδομένο ότι ξεφορτώνεσαι το “εγώ” πριν ανέβεις στη σκηνή. Χρησιμοποιείς απλά μια ενέργεια για να μπορέσεις να αφηγηθείς πολλά “εγώ”». Και πριν προλάβω να ρωτήσω γιατί επέλεξε να υπογράψει και τη σκηνοθεσία, μου λέει: «Εχουμε τεράστια έγνοια να παρουσιάσουμε κάτι. Ποιος είπε ότι θέλω να αναλάβω αυτό το κόστος, ότι θέλω να γίνω ερμηνευτής ή σκηνοθέτης. Οχι. Απλώς τρελαίνομαι να σου δείξω κάτι και τρελαίνομαι να τρελαθώ μέσα σ’ αυτό για να περάσει στους θεατές».
Αρχιτέκτονας ή ζωγράφος; Ηθοποιός
Μιλάει ζεστά, άμεσα, φυσικά ο Αργύρης Πανταζάρας. Εμπιστεύεται με την ίδια φυσικότητα τις σκέψεις για τη δουλειά του, όσο και τις προσωπικές του αναζητήσεις. Και δεν διστάζει να μοιραστεί συναισθήματα. Εχει μετανιώσει τελικά που δεν έγινε αρχιτέκτονας ή ζωγράφος; «Οχι, όχι πια. Στην αρχή αισθανόμουν ότι είναι μια φάση, μια περίοδος. Ελεγα, “α, ωραίο είναι κι αυτό”! Και το αποδέχθηκα ότι είναι ωραίο γιατί η παιδεία που καλλιεργεί είναι τεράστια. Αποκαλύπτει την τεράστια ανάγκη να ψάχνεις, να ανακαλύπτεις, να αμφισβητείς. Νομίζω ότι πρέπει να το περάσουν όλοι αυτό και δεν είναι κακό που γεμίζουν οι δραματικές σχολές. Κάποιοι μπορεί να μην ασχοληθούν ποτέ επαγγελματικά, αλλά παίρνουν την παιδεία. Στην αρχή νόμιζα ότι και για μένα είναι κάτι τέτοιο. Αλλά συνειδητοποιώντας πως κάποιοι υπάρχουν μέσα από αυτή τη συνεχόμενη αναζήτηση, κατάλαβα ότι αυτό θέλω να κάνω. Μου επιτρέπει να σχεδιάζω, να οραματίζομαι, να κάνω διάλογο»…
Η παράσταση «ΑΩ» παίζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο «Θέατρο της Οδού Κυκλάδων – Λευτέρης Βογιατζής» στις 9 μ.μ., μέχρι τις 3 Φεβρουαρίου. Τη δραματουργία υπογράφουν οι Γιωργίνα Γερμανού και η Ελίνα Μαντίδη. Τους φωτισμούς ο Γιώργος Καρβέλας. Τη μουσική ο Δημήτρης Καμαρωτός. Τα σκηνικά και τα κοστούμια η Λουκία Χουλιάρα. Τη σκηνική προετοιμασία με την τεχνική Alexander η Βίκυ Παναγιωτάκη.