«Είναι το συνταρακτικότερο εύρημα ταφής εναγκαλισμού. Ισως η αρχαιότερη ταφή που έχει βρεθεί. Πρόκειται βέβαια για ζευγάρι που οι συγγενείς τους έθαψαν μαζί δείχνοντας πόσο τιμούν μετά θάνατον τον θεσμό της οικογένειας» λέει με συγκίνηση στην «Κ» ο άοκνος διευθυντής των ανασκαφών στον Διρό και πρόεδρος του Κέντρου Νεολιθικών Μελετών κ. Γεώργιος Α. Παπαθανασόπουλος, που ανασκάπτει την περιοχή από τη δεκαετία του 1970.
Οι αναλύσεις των τελευταίων ευρημάτων -από την ανασκαφική περίοδο 2013 – 2014- που έγιναν με άνθρακα C14 χρονολογούν το εύρημα στο 3.800 π.Χ., ενώ η ανάλυση DNA των οστών των δύο ατόμων που εκδόθηκε την περασμένη εβδομάδα απέδειξε ότι πρόκειται για έναν άνδρα και μία γυναίκα 20 έως 25 ετών. Κοντά τους βρέθηκε και δεύτερη διπλή αδιατάρακτη ταφή νεαρών ενηλίκων, άνδρα και γυναίκας, σε εξαιρετικά συνεσταλμένη στάση, «συνηθισμένη», όπως μας εξηγεί ο ανασκαφέας.
Για τα ευρήματα στη θέση «Ξαγκουνάκι», στον περιβάλλοντα χώρο του σπηλαίου Αλεπότρυπα, η επιστημονική ομάδα υπογραμμίζει πως οι ταυτόχρονες διπλές ταφές δεν είναι συχνό φαινόμενο, πολύ περισσότερο αυτή σε στάση εναγκαλισμού. Αποκαλύφθηκαν επίσης σε στρώματα της Τελικής Νεολιθικής από το 4.200 ώς το 3.800 π.Χ. διπλή αδιατάρακτη, πρωτογενής παιδική ταφή σε αγγείο καθώς και αδιατάρακτη ταφή εμβρύου.
Μεγάλη σημασία έχει το κυκλικό οστεοφυλάκιο και ποσότητα ανθρώπινων σκελετικών καταλοίπων που περισυνελέγησαν από την επιφάνεια του δαπέδου μαζί με κεραμική, χάντρες, εγχειρίδιο μυκηναϊκής εποχής. Η συγκεκριμένη αρχιτεκτονική κατασκευή για την προσχεδιασμένη μεταφορά και δευτερογενή ταφή δεκάδων ατόμων αποτελεί μοναδικό παράδειγμα στη μυκηναϊκή εποχή. «Δείχνει πως πρόκειται για οργανωμένη κοινωνία. Επίσης διαχρονία κατοίκησης από τα νεολιθικά έως τα μυκηναϊκά χρόνια».
Πέντε χρόνια δουλειάς
Οι ανασκαφές εντάσσονται στο πενταετές ανασκαφικό και μελετητικό έργο Διρού και διενεργούνται υπό τη διεύθυνση του επίτιμου εφόρου Αρχαιοτήτων, δρος Γ. Α. Παπαθανασόπουλου, από διεπιστημονική ομάδα της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας Νοτίου Ελλάδας (υπεύθυνη δρ Α. Παπαθανασίου) σε συνεργασία με Ελληνες, ξένους επιστήμονες και την εποπτεία των Ε΄ ΕΠΚΑ και 5ης ΕΒΑ. «Το όνειρό μου είναι να συνεχιστεί η ανασκαφή» λέει ο κ. Παπαθανασόπουλος, που δηλώνει «δικαιωμένος και χαρούμενος». Είναι από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους στην Ευρώπη που καλύπτει όλη τη νεολιθική περίοδο ώς και τα μυκηναϊκά χρόνια. Και όπως προσθέτει, στο έξαρμα του εδάφους, τη φυσική Ακρόπολη, υπάρχουν πολλά όστρακα.
