Οι κρίσιμες διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες ανέστειλαν τις διεργασίες για αλλαγή στην ηγεσία της Ν.Δ. Ούτως ή άλλως είναι ασύνετο να ενεργεί κανείς υπό την πίεση των εντυπώσεων μιας εκλογικής ήττας – έστω και εάν αυτή υπήρξε όντως συντριπτική.
Η στήλη αυτή δεν θέτει θέμα αλλαγής στην κορυφή της Κεντροδεξιάς και πολύ περισσότερο δεν προτείνει «διάδοχο». Διότι το πρόβλημα δεν επιλύεται απλώς με την επιλογή «νέου προσώπου». Το κρίσιμο θέμα είναι η «φυσιογνωμία» της Ν.Δ., με δεδομένη τη συντριβή της μεσαίας τάξεως και την ανάδειξη του μικροαστικού ριζοσπαστισμού ως κυριάρχου δυνάμεως στην ελληνική πολιτική σκηνή.
Επί σαράντα χρόνια η Ν.Δ. προέβαλλε τη θέση ότι ήταν το κόμμα που αποκατέστησε τη Δημοκρατία και εισήγαγε την Ελλάδα στην Ενωμένη Ευρώπη. Αλλά αυτά, όσο σπουδαία και εάν υπήρξαν, θεωρούνται πλέον αυτονόητα. Θα πρέπει ως εκ τούτου να διαμορφωθεί νέο πολιτικό αφήγημα. Αλλως η Ν.Δ. θα ετεροκαθορίζεται μονίμως από τον ΣΥΡΙΖΑ και από τον κυβερνητικό του εταίρο, τους ΑΝΕΛ.
Εάν οι διαπραγματεύσεις των Βρυξελλών έχουν θετική απόληξη, τότε η κυβέρνηση του κ. Αλέξη Τσίπρα θα είναι πλέον «ευρωπαϊκή» και διεκδικητική των «εθνικών μας συμφερόντων». Μια Ν.Δ. που θα εκφράζει την «ευρωπαϊκή ορθοδοξία» θα κατηγορηθεί ως ευθυγραμμιζόμενη με τη Γερμανία και τους «πολέμιους» της Ελλάδος. Ηδη ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται σε αυτόν τον άξονα.
Κάποιοι πιστεύουν ότι με τη στροφή των παραδοσιακών ψηφοφόρων της λαϊκής Δεξιάς προς τους ΑΝΕΛ και τη Χρυσή Αυγή, η Ν.Δ. πρέπει να λάβει τη φυσιογνωμία ενός κόμματος «εκσυγχρονιστικού» και «αστικού», κάτι σαν το «Ποτάμι» με άλλα λόγια, αλλά στην κεντροδεξιά του εκδοχή. Ωστόσο η «αστική τάξη» δεν είναι πλέον τόσο πολυπληθής όσο φαντάζονται ορισμένοι και η Ν.Δ. θα αγωνίζεται να εξασφαλίσει στο εξής ένα μικρό διψήφιο ποσοστό. Εάν αντιθέτως θέσει ως προτεραιότητα τον επαναπατρισμό των παραδοσιακών δεξιών ψηφοφόρων της, η Ν.Δ. θα στρέψει τους μετριοπαθείς οπαδούς της προς το «Ποτάμι» ή προς έναν ΣΥΡΙΖΑ «μετριοπαθή».
Στη νέα φυσιογνωμία της Ν.Δ. συνεπώς θα πρέπει να είναι διακριτές οι υπάρχουσες τάσεις, και ο ρόλος του προέδρου θα είναι συνθετικός και δεν θα λειτουργεί ως «αυθεντία», τουλάχιστον για ένα ικανό διάστημα. Αυτό προϋποθέτει βέβαια διαρκή διανοητική εγρήγορση, αλλά το «αποφασίζουμε και διατάζουμε για το καλό της παρατάξεως και του έθνους» ανήκει ανεπιστρεπτί στο παρελθόν.
Πρωτίστως όμως θα πρέπει να αναβαθμισθεί ουσιαστικά ο ρόλος των βουλευτών στη διαμόρφωση μιας νέας φυσιογνωμίας της Κεντροδεξιάς. Το «κόμμα» που δημιουργήθηκε επί της προεδρίας του Ευάγγελου Αβέρωφ ανήκει στο παρελθόν. Επί της ουσίας δεν υφίσταται· είναι μια νομενκλατούρα αντιπαραγωγική, που ασχολείται με τη σταυροδοσία των βουλευτών σύμφωνα με τις επιταγές του προέδρου.
Την τελευταία πενταετία, η φυσιογνωμία της Ν.Δ. υπέστη σοβαρότατες στρεβλώσεις. Η επίθεση που θα δεχθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ και τους ΑΝΕΛ στην παρούσα φάση θα είναι θηριώδης. Μια συμβιβαστική λύση στις Βρυξέλλες θα πρέπει να αντισταθμισθεί στο εσωτερικό με «επαναστατική βιαιότητα» εναντίον των υπευθύνων της «ανθρωπιστικής κρίσεως», τόσο στο πολιτικό όσο και στο ανώτατο κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Μια απευκταία αποτυχία στις Βρυξέλλες θα προσδώσει πολύ μεγαλύτερη βιαιότητα στην εσωτερική σύγκρουση. Προβλήματα αυτής της φύσεως δεν λύονται απλώς με αλλαγή προσώπων.
