Ο αγώνας του Αντώνη Σαμαρά να αποτρέψει το αναπόφευκτο δεν εξυπηρετεί ούτε τον ίδιο ούτε το κόμμα του ούτε, τελικά, τη χώρα, που είναι, ή θα έπρεπε να είναι, και το ζητούμενο. Γιατί το κάνει αυτό στον εαυτό του ο πρώην πρωθυπουργός και γιατί οι στενοί συνεργάτες του και προσωπικοί φίλοι του δεν τον προστατεύουν, διαφυλάσσοντας την υστεροφημία του, αλλά προτιμούν να παρακολουθούν τη σταδιακή συρρίκνωση της δημοτικότητάς του;
Μετεκλογικά, ο κ. Σαμαράς έκανε λάθος όταν αποφάσισε να επενδύσει στη θεωρία της «αριστερής παρένθεσης». Βιώνει τώρα τη φθορά της επόμενης ημέρας, εκτός εξουσίας.
Ο κ. Σαμαράς θα έπρεπε το βράδυ των εκλογών να δώσει συγχαρητήρια στον Αλέξη Τσίπρα για την ξεκάθαρη νίκη του, να υπενθυμίσει, όπως έκανε, ότι ο ίδιος παρέλαβε μια χώρα στο χείλος του γκρεμού και τη διέσωσε, αλλά στη συνέχεια να τολμήσει να προχωρήσει στο επόμενο βήμα ανακοινώνοντας ότι ολοκλήρωσε τον κύκλο του στην ηγεσία του κόμματος και της χώρας, να εκφράσει την πρόθεσή του να διασφαλίσει τη συνέχεια και την ενότητα της παράταξής του και να κινήσει ο ίδιος τις διαδικασίες ανάδειξης του αντικαταστάτη του.
Θα είχε εξασφαλίσει τη συμπάθεια πολλών, αν όχι των περισσοτέρων. Αλλωστε, η Ιστορία θα του επιφυλάξει μια ισορροπημένη αποτίμηση του έργου του, που περιλαμβάνει την αποτροπή της χρεοκοπίας της χώρας, την παραμονή της εντός του ευρώ και την επιστροφή της, έστω και δειλά, στην ανάκαμψη, όπως και την επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων επί δύο συνεχή έτη. Υπάρχει, φυσικά, η ατυχής για τον ίδιο και καταστροφική για τη χώρα στροφή προς τον λαϊκισμό που ακολούθησε μετά τις ευρωεκλογές. Ομως, ο κ. Σαμαράς ανέλαβε σε μια πολύ δύσκολη περίοδο και έφερε τη χώρα σε πιο ήρεμα νερά. Και αυτό δεν μπορεί να του το αμφισβητήσει κανείς.
Απελευθερωμένος από τη μικροκομματική δράση που απαιτεί η αγωνιώδης προσπάθεια για παράταση της παραμονής στην ηγεσία της Ν.Δ., θα είχε τώρα την ευκαιρία να παρεμβαίνει, με ύφος όχι τιμωρητικό ή απειλητικό, αλλά με αυτό του πρώην ηγέτη που διαθέτει τη συσσωρευμένη σοφία και εμπειρία, να προειδοποιεί για τους κινδύνους που ελλοχεύουν και να προτρέπει με μεγαλύτερη αξιοπιστία την κυβέρνηση να συμβιβασθεί για το καλό της χώρας.
Αφού βάλει στην άκρη την κατανοητή ανθρώπινη πικρία του, να αναλάβει τον εθνικά χρήσιμο ρόλο του statesman, που παρεμβαίνει στοχευμένα καταθέτοντας διδάγματα και εμπειρίες από την πρόσφατη διαχείριση της εξουσίας, ιδιαίτερα σε σχέση με τους εταίρους.
Αντίθετα, οι συχνές, μακροσκελείς ανακοινώσεις και επιθετικές δηλώσεις το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να τον εγκλωβίζουν σε ένα αρνητικό προφίλ και να τον περιθωριοποιούν. Είναι προσόν για έναν πολιτικό να ξέρει να χάνει, αλλά και να συνειδητοποιεί πότε πρέπει να αποχωρεί. Και στα δύο αυτά τεστ, ο κ. Σαμαράς δεν τα πήγε καλά.
Οπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, ο 64χρονος πρόεδρος της Ν.Δ. υπολείπεται πλέον αισθητά σε δημοφιλία του 40χρονου πρωθυπουργού. Τώρα αναζητεί, ουσιαστικά χωρίς επιτυχία, τη στήριξη του Κώστα Καραμανλή, ο οποίος τηρεί διακριτές αποστάσεις. Δεν ξέρω αν και ποιοι θα θέσουν θέμα ηγεσίας και τι θα καταφέρουν. Είναι, όμως, αυτονόητο ότι μετά μια τόσο μεγάλη ήττα, απαιτείται αυτοκριτική και τελικά, μια νέα αρχή. Η συνένωση του κεντροδεξιού χώρου δεν θα είναι εύκολη υπόθεση για τον επόμενο αρχηγό. Χρειάζεται ένα μάλλον δύσκολο μείγμα. Το καινούργιο να συνδυάζεται με εμπειρία, γνώση του εσωτερικού αλλά και του εξωτερικού. Ο νέος αρχηγός πρέπει να είναι στη συνείδηση της κοινωνίας σχετικά άφθαρτος, να αποπνέει θετική αύρα και σε αυτήν τη δύσκολη για τη χώρα συγκυρία να είναι σε θέση να ασκήσει εποικοδομητική και όχι καταστροφική αντιπολίτευση, ακόμη και να συνεργασθεί με τον πρωθυπουργό σε επιμέρους ζητήματα. Να είναι ένα πρόσωπο που θα εμπνέει τον απλό πολίτη, θα τον πείθει ότι αξίζει να τον ακούσει και, ενδεχομένως, να τον ακολουθήσει. Αυτό είναι το στοίχημα της επόμενης ημέρας στη Νέα Δημοκρατία.