Συνάντηση διασήμων γυναικών, ηθοποιών από διαφορετικές γενιές και σχολές, στην κορυφή των Ελβετικών Αλπεων. Η νεαρή Κρίστεν Στιούαρτ, η Μπέλα του χολιγουντιανού «Λυκόφωτος», και η Ζιλιέτ Μπινός, ώριμη σταρ του γαλλικού κινηματογράφου, πετούν στα «Σύννεφα του Σιλς Μαρία». Το δράμα στο οποίο πρωταγωνιστούν, γραμμένο και σκηνοθετημένο από τον Ολιβιέ Ασαγιάς, εκτυλίσσεται κυρίως στην περιοχή της λίμνης Σιλς. Η ιδέα υπήρχε στο μυαλό του Ασαγιάς από το 1985 – τότε είχε συνεργαστεί ως σεναριογράφος με τον Αντρέ Τεσινέ στο «Ραντεβού»,ταινία που σύστησε τη νεαρή Μπινός στο ευρύ κοινό.
Η Μπινός παίζει με άνεση διερευνώντας έναν ορίζοντα όπου έχουν διαπρέψει στο παρελθόν κορυφαίες πρωταγωνίστριες του Ινγκμαρ Μπέργκμαν, όπως η Λιβ Ούλμαν και η Μπίμπι Αντερσον στην «Περσόνα». Η Στιούαρτ, χωρίς τους βρικόλακες των μπεστ σέλερ της Στέφανι Μέγερ που την έκαναν διάσημη στο νεανικό κοινό, επιχειρεί να δημιουργήσει ένα σοβαρότερο ερμηνευτικό προφίλ. Πάντως, είναι η πρώτη Αμερικανίδα ηθοποιός που κέρδισε Σεζάρ ερμηνείας (κάτι σαν γαλλικά Οσκαρ), για την παρουσία της στην εν λόγω ταινία.
Πρόβα κοντά στα σύννεφα
Η Μαρία Εντερς, επιτυχημένη Γαλλίδα ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου, με καλλιτεχνικές περγαμηνές αλλά και με χολιγουντιανές εμπορικές ταινίες στο πλούσιο βιογραφικό της, ταξιδεύει με τρένο με προορισμό τη Ζυρίχη. Σε λίγες ώρες θα παραλάβει ένα τιμητικό βραβείο για λογαριασμό του μέντορά της, Βίλχεμ Μέλχιορ, κορυφαίου θεατρικού συγγραφέα και διανοητή, ο οποίος έχει αποσυρθεί στο σπίτι του, στην περιοχή του Σιλς Μαρία, αποφεύγοντας τη δημοσιότητα όπως ο διάολος το λιβάνι. Η Εντερς τού χρωστάει τα πάντα. Στα 19 της, άγουρη ηθοποιός, ερμήνευσε μοναδικά τη Ζίγκφριντ, τον έναν από τους δύο βασικούς ρόλους ενός έργου του που έγινε σταθμός του ευρωπαϊκού θεάτρου. Σήμερα ανεβαίνει στις Αλπεις με τη νεαρή γραμματέα της, τη Βάλενταϊν, που παίζει στα δάχτυλα τα social media και, απ’ ό,τι φαίνεται, ασκεί μια παράξενη γοητεία πάνω της. Ισως και να την κατευθύνει παρασκηνιακά.
Η διαδρομή με το τρένο είναι αποκαλυπτική για το κοινότοπο προσωπικό δράμα της Εντερς (έχει ένα δύσκολο διαζύγιο, ενώ βλέπει και τη σκιά της ηλικίας πάνω στη λαμπρή καριέρα της). Τη ρουτίνα της θα διακόψει μια δυσάρεστη έκπληξη: η είδηση του ξαφνικού θανάτου του Μέλχιορ. Λίγο μετά, θα μάθουμε πως επέλεξε την ημέρα της βράβευσής του για να αυτοκτονήσει στο αγαπημένο του μέρος για διαλογισμό: ένα σημείο με πανοραμική θέα στην κοιλάδα του Σιλς Μαρία, όπου παρατηρείται το μετεωρολογικό φαινόμενο του «Φιδιού της Μαλόγια» (Maloja Snake).
Τη βραδιά της βράβευσης, η Εντερς θα δεχτεί την πρόταση ενός σκηνοθέτη, νέου και επιτυχημένου, να ερμηνεύσει τον άλλο σημαντικό ρόλο του ίδιου έργου του Μέλχιορ, αυτόν της 50άρας Ελενας, που αυτοκτονεί από έρωτα για τη Ζίγκφριντ. Συμπρωταγωνίστρια στη σκηνή θα έχει μια αυτοκαταστροφική, στην πραγματικότητα κυνική, σταρ του Χόλιγουντ. Στις πρόβες, στο ειδυλλιακό Σιλς Μαρία όπου γράφτηκε το έργο, στο σπίτι του αυτόχειρα Μέλχιορ, έχει βοηθό της τη Βάλενταϊν.
Maloja Snake
Το «Φίδι της Μαλόγια», που εμφανίζεται ως καταλύτης στη δραματουργία του Ασαγιάς, αναφέρεται στην κίνηση των σύννεφων. Ερχονται από τη λίμνη Κόμο, εισβάλλουν στην κοιλάδα του Σιλς Μαρία και τυλίγονται σαν γιγάντιο ερπετό στις βουνοκορφές των Αλπεων. Το φαινόμενο παρατηρείται τις πρώτες ημέρες του φθινοπώρου και είναι προάγγελος άσχημου καιρού.
Ο Ασαγιάς κινηματογραφεί με ιδιαίτερη άνεση και ανάλαφρο στυλ, αλλά και με καμουφλαρισμένο μοντερνισμό όταν αφήνει μετέωρες όλες τις δραματικές συγκρούσεις. Σκόπιμα. Θέλει μια «ανοικτή» ταινία για την τέχνη του θεάτρου και του κινηματογράφου, για τους πειρασμούς του θεάματος και για την προσωπική τραγωδία του ηθοποιού πίσω από τη μάσκα του ρόλου. Κατεβάζει το θέατρο από τη σκηνή και το απλώνει σε σκηνικό καθαρά κινηματογραφικό, αλλά και στοιχειωμένο από την «Περιπέτεια» του Αντονιόνι στην καλύτερη και πιο κομβική σκηνή της ταινίας του.
Δείτε
«Τα σύννεφα του Σιλς Μαρία» (Clouds of Sils Maria, 2014)
Η ηθοποιός Μαρία Εντερς, στο απόγειο της διεθνούς καριέρας της, δέχεται να ξαναπαίξει στην παράσταση του θεατρικού έργου που την έκανε διάσημη πριν από πολλά χρόνια. Τότε έπαιζε τον ρόλο μιας δυναμικής νεαρής, της Ζίγκφριντ. Σήμερα, προετοιμάζεται για τον ρόλο της μεγαλύτερης Ελενας, που σπρώχνεται στην καταστροφή από τη Ζίγκφριντ. Ο σκηνοθέτης του έργου πιστεύει πως πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο σε διαφορετική ηλικία. Πρωταγωνιστούν η Ζιλιέτ Μπινός και η Κρίστεν Στιούαρτ (φωτ.) και σε ένα μικρότερο ρόλο εμφανίζεται η Κλόε Γκρέις Μόριτς. (Προβάλλεται στις αίθουσες)
«Das Wolkenphaenomen von Maloja» (1924)
Μικρού μήκους ντοκιμαντέρ από τον Αρνολντ Φανκ (πρωτοπόρο στη φωτογράφιση και κινηματογράφηση ορεινών και αλπικών τοπίων) γύρω από το μετεωρολογικό φαινόμενο που έγινε γνωστό ως «Φίδι της Μαλόγια». Αναφορές καθώς και πλάνα από το 10λεπτο φιλμ του Φανκ υπάρχουν στα «Σύννεφα του Σιλς Μαρία». (Αναζητήστε το ελεύθερα στο YouΤube με τον τίτλο του.)