Υπήρχε μια νοητή γραμμή που ένωνε, προχθές, το Σύνταγμα με το πάρκο που περιβάλλει τη νέα Εθνική Βιβλιοθήκη και τη Λυρική Σκηνή στο Φαληρικό Δέλτα. Ηταν η επιθυμία χιλιάδων πολιτών για τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας.
Μπορεί ορισμένοι -ας τους ονομάσουμε ήπια «δυνάμεις οπισθοδρόμησης»- να καλλιεργούν ατμόσφαιρα εμφυλιοπολεμική και επικίνδυνα διχαστική, όμως ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού τάσσεται με πάθος και αγωνία από την πλευρά της ευρωπαϊκής συμπόρευσης. Προφανώς και το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έχει υποστεί ισχυρές ρωγμές. Το ερώτημα όμως ήταν, είναι και θα παραμείνει ένα και αμείλικτο: θα συμβάλουμε με τις όποιες δυνάμεις μας στην αναστήλωση και αναδιαμόρφωση του οικοδομήματος ή θα διαχωρίσουμε τη θέση μας, απομονωμένοι οικτρά, τώρα, σε περίοδο ιστορικής ύφεσης και απροσδιοριστίας;
Η προχθεσινή βραδιά συνέπεσε να έχει δύο ισχυρούς πόλους αισιοδοξίας. Ο πρώτος αφορούσε τον ετερόκλητο κόσμο που συσπειρώθηκε στην πλατεία Συντάγματος για να διαδηλώσει υπέρ της παραμονής της χώρας στη Ευρώπη ― παρά τη συστηματική προσπάθεια να αποδοθούν στη συγκέντρωση ταξικά χαρακτηριστικά. Ο δεύτερος πόλος ήταν την ίδια στιγμή και μια πρόγευση από το μέλλον. Το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος άνοιξε για πρώτη φορά τις πόρτες του στο κοινό για ένα τετραήμερο ολονύχτιων εκδηλώσεων (ολοκληρώνονται σήμερα), που αρχίζουν στις 6 το απόγευμα και διαρκούν ώς τις 6 το πρωί. Ο κόσμος που συγκεντρώθηκε -πάνω από 12.000 την Κυριακή με τη συναυλία του Σαββόπουλου, πάνω από 6.000 τη Δευτέρα- ήταν ανάμεικτος: πολλοί κάτοικοι της περιοχής (Καλλιθέα – Τζιτζιφιές – Φάληρο), ζευγάρια με μικρά παιδιά, παρέες νέων, μεσήλικοι και ηλικιωμένοι. Μια ευρεία ηλικιακή γκάμα απλώθηκε στο γρασίδι για να ακούσει μουσική και να παρακολουθήσει βιντεοπροβολές αλλά και για να περπατήσει στις επιτρεπόμενες διαδρομές (ο χώρος είναι ακόμη εργοτάξιο). Δεν ήταν ούτε τα 170 στρέμματα του πάρκου ούτε τα δέντρα και οι θάμνοι (χιλιάδες δεντρολίβανα, λεβάντες, μεσογειακά φυτά) που δημιουργούσαν ευφορία και προσμονή. Ηταν οι άνθρωποι και η συμπεριφορά τους. Η διάθεση που εξέπεμπαν και οι αντιδράσεις τους, η πειθαρχία στις οδηγίες που υπήρχαν, ο τρόπος που βίωναν την εκεί παραμονή τους, φιλοπερίεργα, χαλαρά, οικεία. Εβαζαν, λες, τα πρώτα θεμέλια μιας σχέσης που ξέρουν ότι θα έχει συνέχεια, μέλλον και προοπτική. Ανοιξη του 2016, το πάρκο θα είναι μια μικρή πολιτεία -και περιουσία που θα παραδοθεί στο ελληνικό Δημόσιο-, μαζί με την Εθνική Βιβλιοθήκη και τη Λυρική Σκηνή να αρχίζουν έναν νέο κύκλο ζωής.
Πόσο η συγκέντρωση στο Σύνταγμα τραυματίστηκε, από την επίθεση με ύβρεις, μπουκάλια και φωτοβολίδες μιας ολιγάριθμης ομάδας νεαρών εναντίον των συγκεντρωμένων, δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε ακόμα.
Μπορεί η «έκρηξη» να είναι περιστασιακή, μπορεί να σημαίνει ότι ο διχασμός ενισχύεται με απρόβλεπτες συνέπειες. Προχθές, πάντως, επικράτησαν οι ψυχραιμότεροι και αποφεύχθηκαν τα χειρότερα. Το κάλεσμα της Δευτέρας δεν διαχώριζε τους «μεν» από τους «δε». Απευθυνόταν σε όλους όσοι δεν ήθελαν να δουν τη χώρα εκτός ευρώ και Ευρώπης, αυτοδιαλυόμενη σε ελεύθερη περιδίνηση.
Το πάρκο, λίγα χιλιόμετρα από το Σύνταγμα, έμοιαζε σαν τη φυσική διαδρομή προς την Ευρώπη του πολιτισμού, με μια ευρεία έννοια που δεν περιχαρακώνει, δεν αποκλείει, δεν εξαιρεί. Υποδέχεται και τον έχοντα και τον μη έχοντα, γιατί η περιπλάνηση είναι ανοιχτή και ελεύθερη. Οπως η σκέψη, η περισυλλογή, η ανάγνωση, ο διάλογος που εμπλουτίζεται από τη διαφωνία όχι το μίσος, που μπορεί και συνυπάρχει με την πολυφωνία, επενδύοντας στη συλλογικότητα.